Wanneer je iemand in je omgeving hebt met een eetstoornis, kan het heel lastig zijn om hier mee om te gaan. Grote kans dat je diegene graag wilt helpen en steunen, en dat je wilt dat diegene weer kan genieten van eten en weer blij kan zijn met zichzelf. Er voor iemand zijn lijkt soms veel makkelijker dan dat het in werkelijkheid is. Wij denken namelijk al snel te weten wat goed is voor iemand anders en komen al snel aan met allerlei goedbedoelde adviezen en oplossingen. Maar hoe is het echt om om te gaan met iemand die een eetstoornis heeft? Hoe help je diegene en hoe kun je het beste met iemand die deze problemen heeft praten?
‘Misschien waren er wel mensen die me wilden steunen, maar ik wilde dat liever niet. Dat zou namelijk betekenen dat ik ook weer beter moest gaan eten en dat wilde ik absoluut niet. Nou ja, ik wilde wel van mijn problemen en gedachtes rondom eten af, maar ik wilde wel door kunnen gaan met afvallen. Daarom kon ik beter de mensen die van me hielden op een afstandje houden. Zolang ze niet zoveel wisten van mijn problemen, hoefden ze me ook niet te helpen.’
Ik denk dat iedereen wel ervaring heeft met iemand in de omgeving die problemen heeft. Je reageert op een manier waarvan jij denkt dat het goed is. Aan de reactie van deze persoon kun je vaak al wel afleiden hoe dit opgepakt wordt en of je diegene hiermee helpt. Bij sommige problemen, zoals concrete problemen of concrete ‘hulpvragen’, is het gemakkelijker om te reageren. Misschien heb je zelf zoiets meegemaakt en kun je je er goed in inleven.
Onbegrip van de buitenwereld
Bij eetstoornissen ligt dit vaak wat lastiger. Eetstoornissen zijn vaak erg complex en soms moeilijk te begrijpen voor de buitenwereld. Want je kunt toch gewoon eten? Natuurlijk is dit in theorie ook zo. Maar wanneer je zelf een eetstoornis hebt, komt deze theorie en hoe het in de praktijk werkt vaak niet eens bij elkaar in de buurt. Van gewoon kunnen eten is geen sprake. Er speelt zoveel meer mee in het hoofd van iemand met een eetstoornis. Je hierin verplaatsen kan heel lastig zijn als je het zelf nooit hebt meegemaakt. Onbegrip van de buitenwereld kan heel confronterend en moeilijk zijn. Mensen met een eetstoornis kunnen zich raar, anders en onbegrepen voelen. Ook kan het zijn dat zij hierdoor de keuze maken om de eetstoornis te verbergen, het niet te laten zien aan de mensen om zich heen en geen hulp vragen. Ze worden namelijk toch niet begrepen en schaamte kan ook een grote rol spelen.
‘Mensen zeiden weleens tegen me dat ik gewoon wat meer boterhammen met kaas moest eten en dat ik er dan weer een stuk beter uit zou zien. Maar dat was het probleem helemaal niet. Los van het feit dat ik geen kaas wilde eten omdat dit in mijn hoofd te vet was, wilde ik er ook helemaal niet goed of gezond uitzien. Ik wilde er ongezond en mager uitzien zodat mensen begrepen dat het niet goed met me ging en me zouden helpen met mijn problemen.’
Omgaan met iemand met een eetstoornis
Er is dus vaak sprake van een enorme drempel als het gaat om het naar buiten brengen van dit probleem en het bespreken met anderen. Wanneer je iemand in de omgeving hebt met een eetstoornis, bijvoorbeeld een vriend, vriendin of familielid, is het soms moeilijk om hier mee om te gaan. Je ziet diegene lijden en met zichzelf worstelen. En dat is heel moeilijk. Maar of je nou veel of weinig weet van eetstoornissen, of je nou eerdere ervaringen met iemand met een eetstoornis hebt of niet, er zijn altijd een aantal dingen die je kunt doen en je kunt ook goed leren hoe je met iemand om kan gaan die problemen heeft. In deze blog zet ik een aantal tips op een rijtje over hoe je kunt omgaan en bijvoorbeeld kan praten met iemand met een eetstoornis.
» Verdiep je in eetstoornissen
Wanneer je iemand in je omgeving hebt die een eetstoornis heeft, is het verstandig om je hier in te verdiepen. Dit kan door artikelen en blogs te lezen. Maar natuurlijk kun je er ook naar vragen. Wanneer je er meer kennis over hebt, wordt de omgang met hem / haar vaak wel makkelijker. Natuurlijk is het nog steeds moeilijk en zal je niet alles direct begrijpen, maar je weet er dan wel wat meer over en je leert meer over wat je kunt verwachten. Daarnaast is het ook fijn voor de persoon met eetstoornis om te zien dat iemand uit de omgeving zich er in heeft verdiept.
‘Toen ik bij de huisarts kwam zei die tegen me dat ik nog voldoende vetreserve had. Ik hoefde me geen zorgen te maken om steken bij mij hart, dat kon niet komen door mijn lage gewicht. Ik vond dat vreselijk om te horen. Voldoende vetreserve?? Ik had flink ondergewicht, hoe kon dat nou? Ik moest en zou vanaf dat moment minder vet eten en nog meer afvallen.’
» Toon interesse
Rondom problemen in het algemeen vormt zich vaak al een taboe. Dit is niet anders bij eetstoornissen. Wanneer een meisje in de klas bijvoorbeeld heeft verteld over haar eetstoornis, kunnen klasgenoten het lastig vinden om hier vragen over te stellen. Dit kan komen door angst om de verkeerde vragen te stellen of om diegene te kwetsen. Het is daarom goed om na te denken over de vragen die je wilt stellen en om ook het goede moment af te wachten. Vraag bijvoorbeeld hoe het voor diegene is en je kunt hierbij ook vertellen waarom je dat graag wil weten, bijvoorbeeld omdat je diegene graag wilt begrijpen. Voor iemand met een eetstoornis kan het heel fijn zijn om te merken dat iemand geïnteresseerd is. En dan zijn vragen vaak helemaal niet erg. Soms kun je ook aan de houding van iemand zien of hij of zij open staat voor vragen. Maar dit is zeker niet altijd zo. Twijfel je? Vraag het. Vraag gewoon of je wat mag vragen over de eetstoornis waar hij/zij mee kampt.
Bron: weheartit.com
» Kies een goed moment
Wanneer je met iemand die een eetstoornis heeft wilt praten, is de timing erg belangrijk. Het kan namelijk heel ongemakkelijk worden als je iets vraagt in een grote groep, of net wanneer ze het gezellig heeft met vriendinnen of als je een leuke dag met haar hebt en ze afleiding heeft op dat moment. Wanneer nou echt het goede moment is, is heel moeilijk te zeggen. Soms kun je wel signalen oppikken vanuit woorden die zij uitspreekt of vanuit lichaamstaal. Maar dit is niet altijd het geval. Soms is het goede moment juist wanneer jullie iets anders doen, bijvoorbeeld over het strand lopen, maar het kan ook juist zijn als zij zich rot voelt, of er zelf over begint. Je kunt ook, wanneer het bijvoorbeeld een vriendin is, een smsje sturen met dat je graag met haar wilt praten.
» Vraag wat zij nodig heeft
Inschatten wat iemand anders nodig heeft, kan ontzettend moeilijk zijn. Wil ze er over praten? Of voelt ze zich daar juist niet goed bij? Wil ze dat je alleen luistert? of dat je meedenkt en adviezen geeft. Wil ze dat je haar helpt met avondeten opscheppen? of moet je er juist geen aandacht aan besteden? Deze overwegingen kunnen heel lastig zijn en het kan natuurlijk ook voorkomen dat een ‘verkeerde’ beslissing neemt. Dat je net iets doet wat niet het gewenste effect heeft en dat hierdoor miscommunicatie ontstaat. Degene met de eetstoornis kan zich onbegrepen voelen en zich nog slechter gaan voelen, en daarnaast kan jij je als omstander machteloos voelen. Voor iemand met een eetstoornis kan het heel lastig zijn om aan te geven wat hij / zij nodig heeft. Hier zelf over beginnen is vaak nog moeilijker. Twijfel je over hoe je moet reageren en hoe je om moet gaan met deze persoon? Vraag het. Maak het bespreekbaar. Jij wil hem / haar zo goed mogelijk helpen en op deze manier kun je er achter komen wat het fijnst is voor hem of haar.
» Geef ruimte
Ruimte geven is van belang als je iemand wilt steunen en helpen. Want soms zit iemand niet te wachten op anderen die een mening hebben en je hebt ook niet altijd behoefte aan een gesprek. Geef diegene de ruimte. Laat zien dat ze ook bij je terecht kunnen als ze wel willen praten en er aan toe zijn. Het is belangrijk om goed in te schatten wanneer je die ruimte kunt geven. Soms heeft diegene namelijk wel een schop onder de kont nodig of dreigt hij of zij zich te isoleren. In die gevallen is het vaak wel nodig om wat ruimte in te nemen, juist om te kunnen helpen.
‘Mijn moeder kwam regelmatig met allerlei goedbedoelde adviezen. Ze luisterde eigenlijk nooit écht naar wat ik wilde zeggen. Na 5 woorden van mij kwam ze er alweer overheen met een antwoord, een oplossing of een advies. Er was hierdoor nooit echt ruimte om te praten over mijn gevoelens. Ik kon al niet praten over mijn gevoelens, maar doordat er zo weinig ruimte voor werd geboden, kon ik het ook niet leren. Hierdoor voelde ik me erg eenzaam in mijn eetstoornis.’
» Neem haar serieus
Wanneer je je openstelt en dingen van jezelf deelt, is het van belang dat je omgeving je serieus neemt. Dit lijkt misschien vanzelfsprekend, maar het gebeurt lang niet altijd. Soms kan iets op een schreeuw om aandacht lijken, maar ook dat is serieus. Hierin is het belangrijk om niet te oordelen over het gevoel van een ander. Wat voor jou iets kleins zou zijn, kan voor een ander enorm groot en levensbepalend zijn.
» Niet oordelen
Een open houding en niet oordelen is heel belangrijk in de omgang met iemand met problemen. Zoals ik al aangaf, kun je nooit oordelen over iemands pijn en verdriet. Om dit te voorkomen is het verstandig om vooral veel vragen te stellen en open te zijn. Probeer niet je mening door te drukken. Natuurlijk kun je in sommige gevallen wel je mening geven, maar dit kan pas als je iemand heel goed kent en als je veel weet van zijn of haar situatie. Daarnaast is het goed om dit moment goed aan te voelen en te kijken of iemand hier aan toe is.
» Help relativeren
Mensen met een eetstoornis kunnen zichzelf helemaal gek maken met allerlei nare gedachten. Door te relativeren kunnen zij zich al veel beter voelen, maar vaak is juist dit hetgeen wat niet of heel moeilijk lukt. Vaak gaat dit beter als ze hulp krijgen van iemand die hier wel objectief over na kan denken en niet midden in al die negatieve gedachten zit. Ga na of jij hier een rol in zou kunnen spelen.
» Niet bemoederen
Wanneer je je zorgen maakt en misschien denkt te weten wat het beste is voor diegene, kan het zijn dat je een beetje gaat bemoederen. Dit alles natuurlijk vanuit goede bedoelingen, maar het kan wel verstikkend werken. Het kan een averechts effect hebben waardoor diegene juist afstand neemt. Je mag bezorgd zijn en hem of haar steunen. En je mag ook wel ideeën aandragen en meedenken, maar laat het ook vooral aan deze persoon zelf over. Probeer te peilen waar behoefte aan is.
‘Ergens vond ik het wel fijn als iemand zich heel erg zorgen om mij maakte. Tegelijkertijd vond ik dat ook lastig, want dat hield indirect in dat wanneer ik zou aankomen in gewicht, ik ook minder zorg zou krijgen. Dat wilde ik niet en dus deed ik mijn best om nog meer af te vallen en zo nog meer zorg te krijgen.’
» Wees voorbereid
Wees voorbereid op reacties die je in eerste instantie niet verwacht. Wanneer je iets goed bedoelt, kan het toch zijn dat het niet zo wordt opgepakt. Complimentjes worden soms in twijfel getrokken en veel wordt negatief betrokken op henzelf. Dit kan ook voor onverwachte reacties zorgen.
» Doe leuke dingen
Ook mensen met een eetstoornis hebben soms behoefte aan het doen van leuke dingen en het hebben van afleiding. Wees ook iemand waarmee hij of zij dingen kan ondernemen. Er is een leven naast een eetstoornis, laat dit zien. De focus hoeft niet altijd op problemen te liggen. Zorg wel dat er ruimte is om te praten en hou rekening met deze persoon. Eetmomenten tijdens een leuke dag en bijvoorbeeld lunchafspraken kunnen heel lastig zijn en leuke momenten verpesten. Bespreek bijvoorbeeld van tevoren wat jullie gaan doen en hoe zij wil dat jij met haar omgaat.
» Behandel haar zoals altijd
Wanneer je net een gesprek hebt gehad en hebt gehoord dat het bijvoorbeeld niet goed gaat met vriendin/dochter/klasgenootje, kan het zijn dat je je anders gaat gedragen. Misschien heb je het gevoel dat je haar moet behandelen als zeer kwetsbaar persoon of dat je constant moet controleren wat zij doet. Dit valt meestal niet goed. Behandel haar zoals je altijd al deed. Natuurlijk is het wel verstandig en fijn als je rekening houdt met haar situatie maar behandel haar nog steeds als zelfstandig persoon en niet als een baby.
» Verras haar
Met een eetstoornis gaan meestal gevoelens van minderwaardigheid gepaard. Met een klein gebaar kunnen wij mensen al laten zien dat ze het waard zijn. Je kunt er voor zorgen dat iemand zich (even) bijzonder en geliefd voelt. Stuur een keer spontaan een kaartje of koop een klein cadeautje voor haar.
» Focus niet op eten
Eten in gezelschap is vaak heel lastig voor meiden met een eetstoornis. Daarom is het in de meeste gevallen goed om tijdens het eten niet teveel gefocust te zijn op deze persoon. Ook het praten over eten, hoeveelheden etc. kan moeilijk zijn. Dit is natuurlijk niet bij iedereen het geval. Sommige meiden vinden het juist fijn om hier over te praten en om bijvoorbeeld geholpen te worden met hoeveelheden en te praten over wat moeilijk is.
‘Als ik thuis at werd er extra gelet op wat ik at. Dat vond ik erg vervelend want dat schaamde ik me nog meer voor hetgeen ik at. Ook werd er soms gezegd ‘wat knap dat je dat allemaal op hebt gegeten’ wat voor mij indirect betekende ‘Zo, jij hebt veel gegeten!’ Ik wilde liever afgeleid worden van het eten, maar mensen hadden vaak het idee dat ze er over moesten praten.’
» Stel professionele hulp voor
De stap naar professionele hulp kan heel lastig zijn. Meiden met een eetstoornis kunnen het gevoel hebben dat ze niet ernstig genoeg zijn, dat ze eigenlijk geen eetstoornis hebben of geen hulp verdienen. Daarnaast kan het ook moeilijk zijn om de eetstoornis los te moeten laten en te kiezen voor het mooiere leven, wat tegelijkertijd onveilig kan voelen. Je kunt eens peilen of iemand wel eens gedacht heeft aan professionele hulp. Luister goed naar het antwoord, bekijk de lichaamstaal en accepteer de weerstand als hier sprake van is. Bespreek het en stel eventueel voor om mee te gaan of vraag wat je kan betekenen voor hem/haar.
» Geef niet op
Geef ruimte en heb geduld. Een eetstoornis is niet niks en zit complex in elkaar. Het is niet opgelost met een paar gesprekken. Het gaat met vallen en opstaan, tegenslagen en stapjes in de goede richting. Wanneer je een eetstoornis hebt, geloof je er lang niet altijd in dat het goed gaat komen. Bij tegenslagen kun je het vertrouwen weer verliezen en kleine stapjes gaan vaak niet snel genoeg. Geef niet op en ga de strijd met hem of haar aan. Jij kan het verschil maken en hoop geven wanneer de ander dit even niet meer ziet.
‘Sommige mensen en therapeuten gaven mij op omdat het te lang duurde of omdat ik niet voldoende aankwam in gewicht. Dat vond ik erg moeilijk. Ik voelde me in de steek gelaten. Ik voelde me een mislukking. Er waren een aantal mensen die mij niet opgaven. Ze stelden echter wel duidelijke grenzen. Dat vond ik niet altijd even leuk, maar het heeft me wel geholpen. Ik ben hun dankbaar.’
» Stel grenzen en maak afspraken
Pas op dat je niet te veel meegaat in de eetstoornis. Het kan heel moeilijk zijn om onderscheid te maken in wat aangepakt moet worden en wat je kunt laten gaan en waar je ruimte kan geven. Om iemand niet verder weg te laten zakken, maar ook om jezelf niet te verliezen, is het belangrijk dat je grenzen stelt. Maak afspraken over een minimum gewicht of een minimale hoeveelheid avondeten. Dit kan veel weerstand oproepen, maar het is vaak wel nodig. Wanneer je over je eigen grenzen heengaat ben je niet meer in staat om iemand echt te helpen en daarnaast gelden bijvoorbeeld in huis ook gewoon regels. Dit hoort bij het normale leven.
Hoe wil jij dat mensen met jou omgaan?
Geef een reactie