Als ik in de spiegel kijk, zie ik een jonge vrouw die midden in het leven staat. Iemand die ook zo haar onzekerheden heeft en niet alles mooi vindt aan zichzelf, maar tegelijkertijd ook blij en tevreden is met wie ze is en hoe ze eruit ziet. Dit is weleens anders geweest. Ik heb mij echt niet altijd zeker gevoeld over mijzelf, sterker nog: ik ben ook een hele tijd heel onzeker geweest over mijn uiterlijk, mijn figuur en wie ik als persoon was. Ik denk dat veel mensen het wel herkennen en zeker wanneer je onzeker bent, een negatief zelfbeeld hebt en een eetstoornis hebt, is de spiegel misschien wel eerder je vijand dan je vriend.
Wat zijn gedachten die in je hoofd ronddwalen? Wat zijn die dingen die er voor zorgen dat je je nog slechter voelt over jezelf? Wat denk je als je ‘s morgens in de spiegel kijkt wat er voor zorgt dat je de dag al slecht begint? Hieronder een aantal gedachten die je misschien herkent als je in de spiegel kijkt en worstelt met je zelfbeeld en/of eten.
1. Ik ben dik en moet afvallen
Een gedachte die waarschijnlijk heel herkenbaar is voor veel mensen die onzeker zijn over hun lichaam, is de gedachte dat je te dik bent. Ik denk dat mensen met een eetstoornis geregeld voor de spiegel staan en zichzelf analyseren en vooral ook bekritiseren. Het kijken in de spiegel zorgt soms voor walging en de drang om af te willen vallen. In veel gevallen is zelfs sprake van een vertekend beeld en anderen zien juist wel dat ze dun, soms zelfs mager zijn, maar dan is het vaak niet ‘goed genoeg’. Zij vinden dan dat het nog dunner kan en dat ze meer moeten afvallen.
“Jarenlang stond ik iedere ochtend op met een vast ritueel. Ik woog mezelf en ik keek in de spiegel. Hoe ik het precies deed weet ik niet meer, maar ik weet nog wel dat ik op een bepaalde manier een soort bodycheck deed en daarmee controleerde hoe ik er die dag uitzag. Naar mijn idee kon dat namelijk zo maar ineens heel anders zijn dan die dag ervoor. Ik keek naar hoe ver mijn buik uitstak en op welke manier mijn benen elkaar raakten. Ik bekeek mezelf van voren en van achteren, met kleding en zonder kleding. Achteraf een soort marteling, want ik zat mezelf alleen maar af te kraken. Ik vond mezelf lelijk en was ervan overtuigd dat anderen mij ook zo zouden zien.
In therapie heb ik een keer de afspraak gemaakt om een tijdje niet meer in de spiegel te kijken. Dat was een hele ommekeer en behoorlijk wennen. Het zorgde enerzijds voor stress omdat ik niet meer alles kon checken zoals normaal, aan de andere kant zorgde het voor rust omdat ik dat niet meer hoefde te doen. Daarmee was de oorlog in mijn hoofd niet ineens over, maar het was in ieder geval een eerste stap. Inmiddels kijk ik nog steeds wel vaak in de spiegel, maar meer functioneel. Zit mijn haar een beetje oke, staat mijn kleding leuk en is mijn make-up niet uitgelopen? Het is een meer gezonde relatie en gaat niet meer over mezelf met de grond gelijk maken.” – Sandra
2. Ik ben waardeloos
Een andere gedachte die je voor de spiegel kunt hebben, is het gevoel dat je waardeloos bent. Dat je het niet waard bent om van te houden of om jouw plekje te hebben in deze samenleving en dat je het niet waard bent om hulp te vragen. Op het moment dat je in de spiegel kijkt, wordt je nog meer geconfronteerd met jezelf en word je je hier misschien ook meer bewust van. Dit kan er ook voor zorgen dat die vervelende gedachten als ‘ik ben waardeloos’ nog meer naar voren komen.
3. Ik zie er niet ziek genoeg uit
Het gevoel niet ernstig genoeg te zijn of dat je geen hulp verdient, is iets wat regelmatig voorkomt bij mensen met een eetstoornis. Veel meiden vergelijken zich met andere mensen die een eetstoornis hebben en worden getriggerd wanneer iemand anders er ernstiger aan toe is. Iets wat voor buitenstaanders vaak onbegrijpelijk is, omdat zij alleen maar denken dat je je toch beter wil voelen en er juist niet erger aan toe wil zijn. Ik snap die gedachtegang wel, omdat ik zelf ook ‘zo’n buitenstaander’ ben. Wel heb ik inmiddels heel veel geleerd over eetstoornissen en wat hier allemaal achter zit, en kan ik steeds beter begrijpen hoe dit dan werkt. Als je in de spiegel kijkt kan de gedachte ‘ik zie er niet ziek genoeg uit’ door je hoofd spoken wat als gevolg kan hebben dat je nog slechter voor jezelf gaat zorgen en verder weg zakt in de eetstoornis.
4. Ik ben lelijk
Ik denk dat iedereen deze gedachte weleens heeft, maar dat er een wezenlijk verschil zit in wat voor invloed het vervolgens heeft. De ene persoon denkt ‘nou, gewoon niet zo mijn dag’ of ‘met wat make-up is het alweer een stuk beter’ en de ander laat zijn/haar hele dag er door beïnvloeden, krijgt nog meer nare gedachtes, etc. Soms helpt het om in de spiegel te kijken met het idee dat je bij voorbaat al vindt dat je lelijk bent, maar dat je nu eens gaat kijken wat je wel oke of misschien zelfs mooi vindt als je naar jezelf kijkt. Dat is vaak een stuk helpender en er is altijd wel iets wat je het minst erg vindt of waar je misschien wel blij mee bent. Het kan een begin zijn om die vervelende gedachte een beetje om te buigen.
5. Als ik zo kijk of dit draag, lijk ik dunner
Wanneer je obsessief bezig bent met je uiterlijk en je lichaam, je heel graag dun wil zijn en ook wil dat anderen dat zien, kan het zo zijn dat je juist die kleding wil uitzoeken waarin je dunner lijkt. Dit kan tot gevolg hebben dat je eindeloos voor de spiegel staat en hierdoor nog meer bezig bent met je lichaam. Een gedachte die hierbij ook een rol kan spelen is “ik ben echt te dik voor deze kleding” wat er voor kan zorgen dat je weer meer onzeker wordt.
6. Bij anderen staat dit wel leuk
De onzekerheid kan nog meer gevoed worden door het vergelijken met anderen en gedachten als ‘bij anderen staat dit wel leuk’. Zeker wanneer je bijvoorbeeld in een winkel kleding aan het passen bent, kan het heel confronterend zijn als een vriendin hetzelfde past en je vindt dat het bij de ander veel leuker staat. Ik denk wel dat dit iets is wat veel mensen herkennen, ook mensen zonder eetstoornis. Ik denk dat het een beetje vergelijkbaar is met ‘het gras is groener aan de overkant’. Ik zie ook geregeld mensen iets dragen en dat ik het dan ook wil omdat het zo mooi staat en als ik het dan zelf in de winkel ga passen word ik toch iets minder blij. Het hoort er denk ik een beetje bij maar het kan je wel onzeker maken.
7. Hoe kan ik mezelf ooit accepteren?
Als je erg in de knoop zit met jezelf en een negatief zelfbeeld hebt, kan ik me goed voorstellen dat je je soms afvraagt of je jezelf ooit (weer) kan accepteren zoals je bent en of je jezelf weer mooi kan leren vinden en van jezelf kan houden. Ik denk dat die gedachte er voor kan zorgen dat alles heel uitzichtloos lijkt en dat je je nog slechter gaat voelen en tegelijkertijd snap ik dat je je dat afvraagt, omdat je hiermee ook op zoek bent naar een sprankje hoop. Ik heb meerdere keren in mijn leven gezien dat er dingen kunnen gebeuren die je nooit voor mogelijk hebt gehouden. Dat tijd heel veel doet en dat je wel degelijk anders naar jezelf en een situatie kan gaan kijken. Het helpt mij soms ook om juist niet te ver in de toekomst te willen kijken.
8. Wat zullen anderen wel niet van mij vinden?
Als je vol walging en haat in de spiegel kijkt en niet blij bent met wat je ziet, zul je wellicht ook vrij snel denken dat anderen dit ook zien en er zo over denken. Gedachten als ‘anderen vinden mij vast ook dik en vies’ kunnen je achtervolgen en soms is het heel moeilijk om dit los te laten. Veel mensen maken zich druk over wat anderen van ons vinden en we denken dat anderen hetzelfde naar ons kijken als dat we zelf doen, maar vaak is dit niet de realiteit en zijn we veel kritischer op onszelf.
9. Ik wil mezelf verstoppen
In tegenstelling tot kleding uit willen zoeken waar je dun in lijkt, komt het ook voor dat je juist wil verdwijnen. Dat je je wil verstoppen en dat je niet zichtbaar bent voor anderen. Misschien kies je dan juist voor die wijdere kleding zodat je je figuur kunt verstoppen en mensen niet zien hoe dun/dik je nou werkelijk bent.
10. Ik zal er beter uit zien als…
Wat ook veel voorkomt bij een eetstoornis of een negatief zelfbeeld, is dat je veel denkt in termen als ‘ik zie er beter uit als mijn buik wat platter is’, ‘ik zie er beter uit als ik langer was’, ”ik zie er beter uit als mijn benen dunner zouden zijn’.. etc. Als je hier dan kritisch naar kijkt, kom je er misschien wel achter dat ook dan er weer iets zal zijn wat niet goed genoeg is. De gedachte ‘als ik X weeg, ben ik tevreden’, herken je misschien wel. Op het moment dat je dat streefgewicht bereikt hebt, is het vaak nog niet goed genoeg en stel je jezelf een nieuw doel.
Misschien herken je een aantal van de bovenstaande gedachten en kun je jezelf ook behoorlijk de grond in praten als je voor de spiegel staat. Het is de kunst om de gedachten om te kunnen buigen naar iets wat positiever is en meer helpend, maar dat is niet zo makkelijk.
Waar denk jij aan als je voor de spiegel staat en wat is jouw tip om het om te buigen en te relativeren?
Geef een reactie