Bijna iedereen met een eetstoornis voelt zich vaak niet gelukkig met zijn of haar lichaam. Velen van hen hebben de wens om af te vallen. Minder te willen wegen dan ze nu doen, dat getalletje op de weegschaal om laag te zien gaan of om zichzelf dunner te zien dan ze nu zijn. door Esther
Wanneer dat afvallen dan lukt geeft het kracht om door te gaan vaak tot een bepaald streefpunt bereikt is. Maar is dat genoeg? Meestal niet. In de spiegel lijkt er niets veranderd te zijn. Het liefst wil je er nog een beetje meer gewicht af. Het doel wordt bijgesteld en bijgesteld.
Of misschien gaat het wel anders en ben je niet zo zeer bezig met het getalletje op de weegschaal maar ben je zo bang om te eten en zo bezig met compenseren dat je zonder dat je het door hebt ook steeds meer en meer gewicht verliest. Echter, hoe die eetstoornis je ook voor de gek probeert te houden dat het ‘allemaal wel meevalt’, op een gegeven moment kun je er niet meer om heen. Je omgeving gaat het opvallen en begint zich zorgen te maken.
Fotografie: Joe St. Pierre
Kleding past niet meer, je conditie is niet meer wat het was. Dingen die je eerder kon zoals sporten of een hele dag werken of colleges volgen, lukt niet meer. De meeste stoelen lijken ineens zo hard te zijn geworden, je haar valt uit en het is overal zo koud. Je lichaam en je omgeving beginnen tekenen te geven dat het zo niet langer meer kan. Dat het schreeuwt om meer voedsel. Maar vang jij de signalen op?
Wanneer je die signalen binnen durft te laten heb je al een hele belangrijke stap gezet. Ontkenning is namelijk de 1e fase waar je in zit. Het durven gaan inzien is de 1e stap op weg naar herstel. Een volgende stap is om het er over te gaan hebben en hulp te zoeken. Hulp, zodat je samen met hen aan de slag kunt want genezen van een eetstoornis is een heel proces. Samen met een hulpverlener een plan van aanpak maken, doelen. Een belangrijk doel is toch ook het aankomen.
De meningen zijn verdeeld in behandelingen wáár in het proces het aankomen zou behoren. Sommige behandelingen vinden het prioriteit nummer één. Eerst aankomen dan pas aan andere dingen werken. In andere behandelingen gaat men uit van het principe dat er eerst aan de achterliggende dingen gewerkt zal worden en wanneer de cliënt dit verwerkt heeft, deze de eetstoornis ook niet meer nodig zal hebben en vanzelf zal aankomen. Echter, heel vaak wordt er een combinatie van deze twee uitersten toegepast. Aan de ene kant het aankomen, aan de andere kant het werken aan de achterliggende problematiek.
Wanneer je zo laag in je gewicht zit ben je letterlijk maar ‘weinig mens’. Weinig body, maar ook weinig emoties. Je lichaam staat in een spaartoestand. Dit is vooral heel vervelend en gevaarlijk omdat je weinig kan omdat je lichaam zo zwak is, weinig spieren, weinig kracht, je bent een soort zombie. Soms kan het ook een positief gevoel geven op korte termijn: alle moeilijke emoties voel je ook niet doordat het gevoel zo afgevlakt is.
Maar daar staat tegenover dat je alle dingen waar je vroeger zo van genoot, nu ook niet meer voelt omdat je gevoel zo afgevlakt is.
Als je in je behandeling dan eenmaal met aankomen begint is dit meestal erg moeilijk.
Het is een onbekende weg: helemaal tegengesteld aan de weg die je eerst bewandelde. Niet alleen is het voor je lichaam omschakelen maar ook in je hoofd. Eerst ging je iets moeilijks aan door het te uiten in het niet-eten of het eten en compenseren. Nu onderga je moeilijke therapie máár moet je toch goed blijven eten van een aankom-eetlijst.
Je eigen manier van ‘omgaan met’ mag je niet langer meer gebruiken. Dit zorgde bij mij in het begin voor veel paniek. Ook het volle gevoel dat zo onbekend was. Juist het ‘leeg’ zijn gaf altijd zo’n sterk gevoel en nu moest je verdragen om gewoon een normale maaltijd in je lichaam te hebben en vervolgens 2 uur later weer een tussendoortje te gaan eten. Ikzelf merkte wel dat het eten van een eetlijst snel went. Je lichaam raakt ook snel weer gewend aan de hoeveelheden.
Het omgaan met de emoties die het allemaal teweeg brengt dat blijft lastig: juist omdat je, als je eenmaal ook aankomt, ook meer gaat voelen. Je wordt langzaamaan weer wat meer ‘mens’ en je lichaam hoeft niet meer zo angstvallig in de spaarstand te staan. Het gevolg is dat het weer tijd en energie heeft om ook je gevoel weer ‘in te schakelen’.
Daardoor ga je weer meer voelen. Dit heb ik zelf als heel overweldigend ervaren. De drang om dan juist weer terug te grijpen op je oude gedrag om zo weer grip op alles te krijgen, is heel groot. Juist op zulke momenten is het heel goed om de houvast van een eetlijst te hebben, waar je je aan vast kan houden en op terug kan grijpen. Daarnaast is het heel belangrijk om een goed sociaal vangnet te hebben, steun vanuit je omgeving waar je op terug kan vallen.
Wanneer je gewicht weer langzaam richting het gezonde gaat, is de strijd nog niet gewonnen. De grootste fout die ik zelf jaren geleden maakte en veel mensen in mijn omgeving nu nóg maken: Oh je ziet er weer goed uit, je bent beter! Voor mij is een gezond gewicht een symbool geworden dat ik in een andere fase van herstel ben gekomen. Aankomen is niet meer nodig, maar dat betekent niet dat m’n hoofd geen overuren meer draait over eten, dat mijn angst voor aankomen (alsnog) er niet meer is en dat ik niet alsnog me heel ongelukkig in m’n lichaam voel.
Die angsten en gedachten zijn niet weg bij het bereiken van een gezond gewicht. Wel heb ik één zorg minder: ik weet nu dat mijn lichaam op dit moment niet meer lijdt onder het ondergewicht wat ik het eerst ook nog aandeed. Maar qua emoties is het een achtbaan in m’n hoofd. Na jaren van weinig voelen, al dacht ik dat ik dat wel deed, merk ik nu pas wat écht voelen is en overvalt het me allemaal enorm.
De kunst is om het te doseren. Het aankomen maar ook de stortvloed aan emoties die op je afkomen. Zodat het behapbaar blijft. Gebruik daarbij je omgeving en je hulpverlener. Zodat je samen met hen grip kan gaan krijgen op dat wat maakte dat je die eetstoornis zo nodig had. En ondertussen vol te houden en door te zetten, op weg naar de toekomst waarbij een gezond lichaam nodig is.
Tijdens het opruimen van mijn oude dagboeken, valt een foto die ik in één van die boeken bewaarde op de grond. Ik raap hem op een kijk naar een foto van mezelf, die zo’n 7 jaar geleden gemaakt is… Ik schrik. Ik ga op de rand van m’n bed zitten en kijk naar het meisje op de foto, waarin ik mezelf nauwelijks herken. door Mathilde
Ik kijk naar het veel te magere lichaam, maar wat me nog meer opvalt zijn de doffe ogen. Ik wordt verdrietig als ik naar de foto kijk. Ik zie geen levenslustige vrolijke meid, maar een uitgeput meisje, met voorover gebogen schouders en lege ogen.
De foto is gemaakt tijdens een vakantie. Ik kan me mijn gedachten herinneren voordat ik deze reis ging maken… ‘Zouden ze daar niet alleen maar vet eten hebben?’. ‘Zouden ze wel salades hebben?’. ‘Hoe zou het zijn om 3 weken niet op de weegschaal te staan….’
Ik realiseer me hoe erg mijn leven toen beheerst werd door mijn eetstoornis! Na deze vakantie besefte ik me dat het zo niet verder kon. Ik kreeg hulp van een psycholoog, een haptonoom en begon met het lezen van boeken over positief denken… Ik werkte keihard aan mijn zelfbeeld en probeerde langzaam aan aan te komen.
In het begin ging dat moeizaam.. Erg moeizaam. Ik kon niet omgaan met de paniek die ik voelde als ik aan was gekomen… als was het maar een klein beetje. Maar door continu mijn anorectische gedachten tegen te spreken, door positief te denken en te denken aan mijn toekomst, ging het stapje voor stapje steeds een klein beetje beter. Steeds die grens over gaan… De paniek voelen, maar WEL doorgaan.
Ik had een aantal keren een kleine terugval. Dan voelde ik weer de veiligheid van het vluchten in de anorexia en de blijdschap van het afvallen… Maar dan realiseerde ik me weer dat dat geen zin had… Dat ik voor mijn gevoel nooit mager genoeg zou zijn en dat de veiligheid helemaal geen veiligheid was!!!!
Na deze strijd, had ik uiteindelijk het punt bereikt dat ik de eetstoornis onder controle had. Ik was alleen nog wel wat te mager… Maar, hoe gezonder je gewicht wordt, hoe gezonder het beeld van jezelf wordt… Dus zag ik uiteindelijk ook wel in, dat ik nog wel te dun was.
Pas sinds ongeveer een jaar heb ik een gezond gewicht en kan ik ook echt weer genieten van eten… Wat een vrijheid! Als je anorexia hebt, kun je je niet voorstellen dat je ooit weer kunt genieten van eten, dat de gedachten over eten en de weegschaal je leven niet meer beheersen.
Je kunt je niet voorstellen hoe vrij je je kunt voelen en hoe heerlijk het kan zijn om je aandach te richten op de mooie dingen van het leven.
Ik zeg niet dat mijn gewicht me niets meer doet, maar ik heb een gezond gewicht en zie er gezond uit…
Je eetstoornis onder controle krijgen en vooral aankomen lijken soms bijna onmogelijk. Maar niets is onmogelijk en uiteindelijk zul je je goed voelen met het gewicht dat bij je past. Blijf daarin geloven!
Geef een reactie