“Ik verzamelde alle moed bij elkaar om de huisarts te bellen voor een afspraak. Na twee jaar aanmodderen en mezelf enorm in de weg zitten had ik besloten dan toch hulp te zoeken voor mijn eetstoornis. Op dit punt had ik vaker gestaan, maar ik heb nooit doorgezet. Nu was ik het echt zat en merkte ik dat ik geen stap verder kwam en alleen maar verder weg zakte. Ik maakte een afspraak en met lood in mijn schoenen zat ik in de wachtkamer. Ik was bang voor de huisarts. Ik probeerde mezelf voor te houden dat het beter zou worden en dat er een last van mijn schouders af zou vallen als ik het verteld had en eindelijk hulp zou krijgen. Helaas was niks minder waar. De huisarts begreep mij niet en ik werd naar huis gestuurd met wat tips om mijn eetpatroon te verbeteren.” – Anoniem
Geregeld hoor ik van meiden met een eetstoornis dat ze zich onbegrepen voelen door de huisarts. Dit vind ik best zorgelijk, omdat dit het eerste aanspreekpunt is als je hulp wil krijgen van bijvoorbeeld een psycholoog of diëtist. Het kan mensen tegenhouden om wel die stap naar hulp te zetten uit angst de problemen met de huisarts te moeten bespreken en uit angst dat ze niet begrepen of serieus genomen worden. Het vermijden van hulp kan de problemen alleen maar verergeren.
Voor artsen is het denk ik van belang om kennis te hebben van de problemen waar de patiënten mee kampen. Ik denk dat de kennis over eetstoornissen soms nog wat te beperkt zijn en dat dit voor onbegrip kan zorgen. Daarnaast is het belangrijk goed contact te hebben met de patiënten en aan te sluiten bij hun belevingswereld. Wat zijn nou dingen waarvan wij zouden willen dat artsen het zouden doen? Welke tips zouden wij onze huisarts willen geven om wel die stap te durven zetten naar hulp en wanneer zullen we ons meer begrepen voelen?
1. Stel vragen
Als je bij de dokter komt met bepaalde klachten of problemen, is het fijn als je merkt dat je serieus genomen wordt en daarvoor is het belangrijk dat er vragen gesteld worden. Hierdoor krijg je als arts een beter beeld van de klachten en problemen van de patiënt en kan hier passende hulp voor gezocht worden om het aan te pakken.
2. Verdiep je in de symptomen en gevolgen van een eetstoornis
Sommige artsen hebben naar mijn idee nog beperkte kennis van eetstoornissen. Vaak wordt er direct gedacht aan anorexia en de gevolgen van ondergewicht, terwijl de gevolgen van andere eetstoornissen als boulimia of eetstoornis NAO net zo ernstig kunnen zijn. Het gevaar is dat er voornamelijk gefocust wordt op gewicht, terwijl onzichtbare schade niet onderschat moet worden. Het is belangrijk om je als arts te verdiepen in de verschillende eetstoornissen en symptomen daarvan.
3. Neem ook onzichtbare eetstoornissen serieus
Het grootste deel van de mensen met een eetstoornis, heeft een onzichtbare eetstoornis en een gezond gewicht. Het gevoel niet ernstig genoeg te zijn en de angst om niet serieus genomen te worden spelen vaak een rol. Een onzichtbare eetstoornis kan echter net zo gevaarlijk en ernstig zijn. Het is belangrijk ook dit serieus te nemen en iemand met een gezond gewicht niet naar huis te sturen met het bericht dat er niks aan de hand is. Omdat er niks te zien is, betekent niet dat er niks aan de hand is. Het is hierbij juist belangrijk om door te vragen.
4. Stel je open en trek niet te snel conclusies
Ik denk dat je soms bij duidelijke symptomen en klachten al snel een conclusie kan trekken, maar dat dit ook heel vaak niet het geval is. Zeker als je aan wil geven dat er niks aan de hand is of dat het niet ernstig is. Bij eetstoornissen is het belangrijk hier voorzichtig mee te zijn. Soms wordt ook niet direct alles verteld omdat schaamte bijvoorbeeld een rol speelt. Trek niet te snel conclusies maar stel je open op en stel veel vragen om er achter te komen wat er precies speelt. Hierbij is het ook belangrijk te kijken naar in hoeverre het de patiënt belemmerd in zijn/haar dagelijkse leven.
5. Waardeer de moed om hulp te zoeken
Op het moment dat een patiënt bij jou in de spreekkamer zit, is er misschien al een hele worsteling aan vooraf gegaan. Veel mensen moeten een enorme drempel over als het gaat om het vragen naar hulp en het heeft hen vaak al veel gekost om die stap te zetten. Het kan heel fijn zijn om te merken dat ze de goede keuze hebben gemaakt en dat hun moed en kracht gewaardeerd wordt.
6. Maak samen een plan
Als iemand een blaasontsteking of een allergische reactie heeft, krijg je een anti-biotica kuur voorgeschreven en kun je weer naar huis. Hierbij is het vaak niet nodig om samen een plan te maken en weet de arts wat het beste werkt voor de klachten die je hebt. Wanneer het gaat om psychische problemen, ligt dit vaak wel anders. Misschien heb je een bepaalde voorkeur voor een behandeling of zijn er dingen die je niet ziet zitten. Als patiënt kan het heel fijn zijn als een arts samen met je kijkt naar de mogelijkheden en ook vraagt waar je zelf behoefte aan hebt en waar je voorkeur naar uit gaat. Er zijn namelijk verschillende behandelmogelijkheden bij eetstoornissen. Als er een behandeling volgt waar de patiënt achter staat, is de kans van slagen waarschijnlijk ook groter. Mensen met een eetstoornis gaan soms ook niet naar de huisarts omdat ze bang zijn voor de gevolgen en dat ze dan misschien opgenomen moeten worden of een intensieve behandeling moeten volgen. Dit kan deels weggenomen worden door geen beslissing op te leggen, maar hier samen over in gesprek te gaan en samen een plan te maken.
7. Vraag door
Het is belangrijk om bij psychische problemen goed door te vragen op de dingen die verteld worden. Vaak wordt niet alles in een keer verteld en speelt er nog veel meer. Met doorvragen kun je daar achter komen en dan nog is het goed om er vanuit te gaan dat je nog geen volledig beeld hebt. Schaamte speelt vaak een grote rol.
8. Wees eerlijk over geheimhoudingsplicht
Voor sommige mensen is het onduidelijk wat de geheimhoudingsplicht precies inhoudt en wanneer dit geldt en wat de uitzonderingen zijn. Wees hier duidelijk over naar patiënten en zeker naar minderjarigen zodat zij weten waar ze aan toe zijn. Dit kan het vertrouwen versterken en wellicht wat onrust wegnemen.
9. Wees zorgvuldig bij het praten over gewicht
Bij mensen met een eetstoornis is het gewicht een gevoelig punt. Het is begrijpelijk dat het hierover zal gaan, maar het is vaak een beladen onderwerp. Wees voorzichtig en ga zorgvuldig om met het moeten wegen, het noemen van gewichten, BMI’s en de reactie als het gaat om een gezond gewicht.
10. Neem het probleem serieus
Een eetstoornis is geen fase, het is een serieus probleem wat vaak langere tijd duurt en niet zomaar ontwikkeld is. Natuurlijk zijn er verschillen in even wat minder eten, het volgen van een dieet of een bepaalde periode minder goed voor jezelf zorgen en het hebben van een eetstoornis. Alleen denk ik dat het niet zo snel uit te sluiten is dat er wel sprake is van ernstigere eetproblemen en is het belangrijk om voorzichtig te zijn in de communicatie hierover.
11. Wees betrokken en empathisch
Het kan heel spannend zijn om te vertellen over je problemen. Zeker als dit de eerste stap is om hulp te vragen en voor sommige mensen betekent dit ook dat het het eerste moment is dat zij er überhaupt over praten. Het kan enorm helpen als ze een arts tegenover zich hebben die betrokken is, geïnteresseerd is naar het verhaal en empathie toont en tegelijkertijd laat zien dat het niet abnormaal of raar is om met deze problemen te kampen.
12. Benadruk zorg, maar volg tempo van patiënt
Wanneer iemand op spreekuur komt met een eetstoornis, kan je wellicht de drang voelen direct hulp in te schakelen. Logisch, want professionele hulp kan noodzakelijk zijn. Tegelijkertijd is het van belang om het tempo van de patiënt niet uit het oog te verliezen. Zonder de patiënt ben je nergens, dus het is belangrijk om wel te benadrukken wat nodig is, maar om het tempo van de client ook te zien en te volgen.
Fotografie: Jane Rahman
Wat zou jouw tip voor artsen zijn?
Geef een reactie