Als er iets is wat een eetstoornis kenmerkt dan is dit wel het gevoel van controle of de wanhopige pogingen om controle te krijgen over je leven, je emoties, en je eetgedrag. Zeker in stressvolle situaties, bij tegenslagen of wanneer je niet lekker in je vel zit, lijkt het alsof een eetstoornis je hierbij kan helpen om te overleven. Even de focus op iets anders leggen, zodat je de rest even kunt vergeten. Het begint vaak onschuldig, waarbij het gevoel van kracht en trots misschien zelfs even overheersen. Maar voor je het weet verandert je succes in een nachtmerrie, waarin niet jij, maar je eetstoornis jouw leven bepaalt.
Controle of controleverlies?
“Zelf stond mijn eetstoornis ook volledig in het teken van ‘controle’. Zolang ik mijn eetstoornis had, kon ik overleven. Het was mijn enige veiligheid en zekerheid in het leven wat ik voor mijn gevoel had. Ik voelde mij gesterkt zolang ik mezelf maar kon vasthouden aan al mijn eigen leefregels, strikte eetlijsten en de calorieënwijzer in mijn hoofd. Wanneer ik alle verleidingen kon weerstaan, kon ik het leven ook wel aan. Maar wee oh wee, als mensen mijn structuren overhoop gooide, ik voor onverwachtse dingen kwam te staan of verplicht werd ergens mee te eten zonder dat ik wist hoe het bereid was en hoeveel calorieën erin verwerkt waren.
Het was alsof mijn hele wereld dan in elkaar stortte. Mijn hele lichaam raakte in paniek, mijn maag verkrampte en ik werd overmand door angst. Maar deze angst maakte al gauw ruimte voor boosheid. Uit man en macht probeerde ik de controle niet uit handen te geven en ging ik hevig in verzet tegen mijn omgeving. In plaats van te erkennen dat ik de controle aan het verliezen was, gaf ik mezelf niet gewonnen en werd ik (mijn eetstoornis!) alleen maar strijdvaardiger. Als iedereen me maar mijn gang liet gaan was er niets aan de hand! Maar ondertussen…
De grens die ik in gedachten had, bleek bij het bereiken ervan niet zo ‘heilig’ te zijn als ik me had voorgenomen. Er kon nog wel wat af, en ook al wilde ik dit niet, het uitbreiden van mijn eetpatroon was wel het laatste wat ik voor mogelijk hield. Mijn lichaam werd steeds zwakker en de wereld om mij heen steeds kleiner. Zonder dat ik het door had, had ik mezelf alles ontnomen. Of wist ik het stiekem wel, maar wilde ik er niet aan toegeven? In elk geval kon ik er nu niet langer omheen. Mijn eetstoornis regeerde mijn leven, en ik had daarin niets te zeggen. Het enige wat ik wenste was het terugkrijgen van mijn leven.”
Veel mensen denken alleen controle te hebben door niet te eten en cijfers die omlaag gaan. Controle of “controle verlies” is ook te vinden in het hebben van eetbuien en de compensatie daarvan. Door te braken, lijnen of overmatig te compenseren. Als je, je rot voelt mag je toch wel wat eten? Jezelf troosten, daar ben je tenslotte zelf baas over. Tot je tot de conclusie komt dat je niet langer de baas bent. Het blijft niet bij dat ene snoepje of die ene koek. Niet enkel omdat je honger hebt of er trek in hebt. Het neemt je over en lijkt een eigen weg te gaan.
De weg naar controleverlies.
Het ene snoepje wordt een hele zak. De ene koek een hele cake. Hoe graag je ook wilt, voor je er erg in hebt zijn alle kastjes in je keuken toch weer leeg. De controle lijkt ver weg. De regie om maar een deel te eten is er niet langer. Het is een soort monster, een oer behoefte om je helemaal vol te stoppen. Uren ben je in de ban van je eetbui. Diep in gedachten om daarna uit de roes te ontwaken en geconfronteerd te worden met de harde werkelijkheid, dat je weer te ver bent gegaan en dat het je weer niet is gelukt jezelf te beheersen.
Door de drang om controle te houden probeer je jezelf te herpakken, regie te nemen en te compenseren. Door te lijnen, braken of te sporten. Even voelt het alsof jij de baas weer bent. Alsof je regie en controle hebt. Want jij zal niet aankomen. Om vervolgens weer in een eetbui te belanden. Gebrek aan controle gevolgd door controle drang. Een constante strijd waarin controle een grote rol lijkt te spelen. Want zeg nu zelf soms is het toch heerlijk om even alles los te laten en je helemaal te kunnen verliezen in het eten. Even niet de regie of de rem. Even niet voelen en vooral niet denken. Even weg van de wereld levend in je roes de roes van je eetbui. Tot je wordt wakker geschud met de drastische gevolgen.
Soms lijkt je eetstoornis je beste vriendin. Je deelt lief en leed samen. Enerzijds vind je er troost, anderzijds voel je jezelf gevangen, moedeloos en verdrietig. Al leek het je controle te geven, uiteindelijk ontneemt je eetstoornis je leven. Is het echt controle wat je hebt of is het toch schijn die je jezelf ophoud?
Het loslaten van je eetstoornis is misschien wel het moeilijkste wat er is, zeker wanneer je het ziet als je enige houvast. Misschien denk je wel dat je nooit zonder eetstoornis kan of wil leven. Ik dacht dit ook, tot dat ik merkte dat ik steeds meer in mezelf gevangen raakte en verlangde naar vrijheid. Om los te kunnen laten heb ik mijn eigen ‘ik’ sterker moeten maken. Hierdoor voel ik me nu sterk in lastige situaties en kan ik moeilijke emoties voelen zonder dat ik daar een eetstoornis voor nodig heb.
Wat betekent controle voor jou? Ben je benieuwd hoe anderen hiermee omgaan?
Kom dan naar de Proud2meet in Eindhoven op vrijdag 18 april a.s. van 14.00u-17.00.
Locatie: De Grijze Generaal. Winston Churchillaan 75 Eindhoven
Heb jij al gestemd voor de JAK Award op de Proud2meet?
De Proud2meet is genomineerd, en het project met de meeste stemmen maakt kans op een mooie geldprijs waarmee we nog verder kunnen ontwikkelen en leuke activiteiten kunnen organiseren. Jij kan hierbij helpen door te stemmen op de Proud2meet. Breng hier je stem uit en selecteer Proud2meet.
Geef een reactie