We herkennen het waarschijnlijk allemaal wel, vlak voor het slapen gaan toch nog even die ene status liken. Daarbij eventjes de laatste Whatsappcontacten welterusten zeggen. Vervolgens zetten we onze wekker, rekenen we uit hoeveel uurtjes we nog kunnen slapen en doen we een poging tot het daadwerkelijk gaan slapen. Echter blijf ik op één of andere magische wijze alert en pak ik vrijwel meteen mijn telefoon wanneer ik de blauwe LED verlichting van mijn beeldscherm weer zie branden. De vraag die ik mezelf stelde was: ‘welke invloed heeft het gebruik van de nieuwe media nu op ons slaapgedrag?’ De vervolgvraag die daarop beruste was: ‘wanneer deze dusdanig invloed uitoefent, in hoeverre en in welke opzichten is dat nu daadwerkelijk slecht voor ons?’
Jezelf fit slapen
Wie zich fit wilt voelen dient voldoende te slapen. Vele onderzoeken hebben uitgewezen dat voldoende slapen een essentiële lichaamsfunctie is. Dit is niet alleen van belang om gedurende de dag wakker te blijven. Nee, slapen is bijvoorbeeld ook belangrijk, zodat men zich beter kan concentreren, een beter humeur heeft en actiever is gedurende de dag. Daarnaast is voldoende slaap cruciaal voor bijvoorbeeld kinderen, voor de ontwikkeling van hun hersenen en om overgewicht te voorkomen. Natuurlijk geldt dit niet alleen voor kinderen, want wanneer we zowel kwalitatief als kwantitatief onszelf geen goede nachtrust veroorloven, worden we vergeetachtig en verstrooid. Uit onderzoek is gebleken dat dit komt, omdat we tijdens het slapen meer doen dan alleen liggend uitrusten. Onze hersenen geven namelijk vorming aan ons lange termijn geheugen gedurende de nacht. Nu denk je misschien: ‘oké, en waarom is dat zo belangrijk?’
Geheugen
Het lange termijn geheugen helpt ons dat wanneer wij onszelf een nieuwe taak aanleren, deze te verankeren in een automatisch proces. Dit wordt ook wel ‘geheugensverankering’ genoemd. Wanneer wij dus slapen, gaan onze hersenen nog eventjes door met het verwerken van die dingen en versterkt dat ons geheugen. ‘Klopt het dan toch dat met een boek onder je kussen slapen helpt bij het maken van je tentamen?’ Ja, daar zit een zekere kern van waarheid in. Wanneer jij namelijk voordat je gaat slapen dingen leest, wordt dat door je hersenen in je slaap opnieuw afgespeeld. Hierdoor heb je dus kans dat je de dingen die je gelezen hebt de volgende dag beter weet. Ditzelfde geldt bijvoorbeeld dat wanneer je een probleem hebt en maar niet met een juiste oplossing weet te komen. Aangezien onze hersenen dus nog actief zijn tijdens het slapen, kunnen deze je dus helpen naar het vinden van een oplossing of geven van een ingeving.
Multitasken
Natuurlijk klinkt dat vele slapen nu niet echt als muziek in de oren en doen we dit misschien het liefst zo min mogelijk. We slapen namelijk gemiddeld maar liefst één derde deel van ons leven. Zonde van je tijd zou je denken. Maar tevens is uit onderzoek gebleken dat we slapen nodig hebben, zodat we beter onze tijd kunnen inplannen en minder gestresst door het leven gaan. Dit zijn essentiële randvoorwaarden wanneer je meedoet aan het welbekende multitasken. Iets waarvan we allemaal denken dat het ontzettend efficiënt is. Terwijl uit onderzoek is gebleken dat het ons eigenlijk, moe en slordig maakt. Dit zou komen omdat ons korte termijn geheugen, ook wel het ‘werkgeheugen’ genoemd, dit helemaal niet aankan. Nu hebben Britse onderzoekers zelfs ontdekt dat iemand die veel multitaskt, per nacht wel twintig minuten meer slaap nodig heeft. Natuurlijk is de verleiding tot multitasken zeer groot. Wanneer je bijvoorbeeld een saaie tekst leest, halverwege even snel je Whatsappberichten checkt en meteen even doorgaat naar je Snapchat account. Waarschijnlijk gaat de gedachte door je heen van: ‘dit doe ik even snel tussendoor.’ Dat is blijkt helemaal niet waar te zijn. Iemand die veel multitaskt heeft namelijk dubbel zoveel tijd nodig. Daarnaast is diegene veel sneller geneigd fouten te maken en/of dingen over het hoofd te zien. Dit komt omdat we daardoor minder gefocust zijn op één ding, waardoor we andere dingen over het hoofd zien. Tijdens multitasken doe je namelijk dingen naast elkaar in plaats van, na elkaar. Natuurlijk kunnen we allemaal meerdere dingen tegelijk doen, zoals praten tijdens het wandelen en ondertussen je jas dichtknopen. Echter wordt dit lastiger wanneer je twee dingen tegelijk wilt doen, waarbij je moet nadenken. Om een voorbeeld te noemen denk aan het voeren van een gesprek terwijl je aan het Whatsappen bent met iemand anders.
Weinig kwalitatief slapen
Dat weinig slapen slecht voor ons is, weten we nu inmiddels. Echter heeft wel één op de tien mensen last te hebben van een langdurig slaapprobleem. Dit geldt voor het aantal dat bekend is, dit aantal kan nog veel hoger liggen. De vraag die mij beruste was: ‘is nu het aantal uur dat we slapen belangrijk of is een kort maar goed nachtje slaap ook voldoende?’ Gelukkig is uit onderzoek naar voren gekomen dat de kwaliteit van het slapen belangrijker is dan het aantal uur. De ene persoon heeft namelijk gewoon meer slaap nodig dan de ander. We hoeven daarom niet allemaal minimaal 8 uur te slapen per nacht. De kwaliteit van het aantal uren dat je slaapt is daarentegen wel van belang. Je hebt namelijk een aantal fases gedurende je slaap, de meeste nachten doorloop je vijf slaapcyclus. Hierbij zijn de eerste vier uur slaap het meest essentieel en doorloop je hierbij stadium 3 en 4, de diepe slaap. Deze zijn het belangrijkst om een deel van bijvoorbeeld je gemiste slaap in te halen. Deze fases zorgen namelijk onder andere voor de geestelijke en lichamelijke verwerking. Mocht je een kort nachtje voor de boeg hebben, maar je wel fris en fruitig willen voelen de volgende dag. Kun je allicht proberen er een kwalitatief nachtje van te maken. Hierbij dien je ervoor te zorgen dat je ‘s nachts niet wordt gewekt door onder andere licht en geluid. Makkelijker gezegd dan gedaan, want wanneer je niet in slaap kunt vallen en het toch volledig donker en stil is in je kamer, wat doe je dan? Gooi je laptop, smartphone en televisie je kamer uit en lees een boek voordat je gaat slapen. Dit klinkt hoogstwaarschijnlijk een tikkeltje resoluut, onnodig en misschien hou je wel helemaal niet van boeken lezen. Zou heel goed kunnen, maar onze moderne technologieën zorgen nou eenmaal voor een minder goede nachtrust.
Continue verbinding
Tegenwoordig zijn we namelijk allemaal continu in verbinding met elkaar en daardoor nooit meer echt alleen. We voelen soms zelfs een stiekeme teleurstelling opkomen als we er op de wc achterkomen dat we onze telefoon niet bij ons hebben. Bovendien raken wij zelfs lichtelijk in paniek wanneer wij onze smartphone niet binnen handbereik hebben. Datzelfde geldt voor wanneer ergens geen goede netwerkverbinding is of wanneer onze batterij bijna leeg is en we geen oplader bij ons hebben. Het gevoel bekruipt ons namelijk alsof we ons afschermen van de buitenwereld wanneer wij niet meer ‘geconnect’ staan met elkaar. Ondanks het feit dat we zo nu en dan behoefte hebben aan tijd voor onszelf. Tijd om bijvoorbeeld na te denken, om rust te pakken, om ons eigen ding te doen. Ondanks dat, zijn we toch continu bezig met multitasken met elkaar, wat ons eigenlijk nog meer tijd, energie en stress kost. Tijd die we bijvoorbeeld beter in het slapen zouden kunnen stoppen. Daarnaast is het turen naar je beeldscherm vlak voor het slapen niet bevorderlijk voor de kwaliteit van het slapen. Onderzoek heeft namelijk aangetoond dat het blauwe licht van je mobiele telefoon ervoor zorgt dat je hersenen worden geprikkeld tot activiteit. Dit zorgt voor een verschuiving van de biologische klok. Daarnaast zorgt dit tot een onderdrukking van het slaaphormoon melatonine, wat nodig is om slaap te vatten.
En nu?
Al deze uitkomsten brengen ons tot de conclusie dat het gebruik maken van de nieuwe media dusdanig invloed uitoefent op ons slaapgedrag. In hoeverre het gebruik hiervan van invloed is of zelfs schadelijk is, is voor ieder individu verschillend. Wel is het vanuit mijn optiek van ieders belang hier zo nu en dan bij stil te staan. Om daarnaast eens voor zichzelf na te gaan in hoeverre al deze invloeden, belemmeringen veroorzaken in zijn of haar eigen leven.
Wie zichzelf gedurende de dag fris en fruitig wilt voelen. Daarbij het maximale uit zijn of haar dag wil halen qua tijd. Daarnaast het onvermijdelijke multitasken wil toepassen gedurende de dag, omdat we hoogstwaarschijnlijk toch wel een aantal keer toegeven aan de verleiding meerdere dingen tegelijk willen doen. Dient ‘s avonds voor het slapen gaan voldoende rust te pakken. In de zin van, ontspanning zoeken en de dag af te bouwen. Vervolgens zijn of haar telefoon vroegtijdig weg te leggen en andere LED verlichting zoveel mogelijk zien te vermijden. Zodat de biologische klok zijn werk kan doen en het melatonine gehalte niet verstoord wordt. Waardoor je voortaan je tijd optimaal zal benutten en het meeste profijt van je dag zult hebben.
Bronnen:
Sman, 2010 – Borsch, 2007 – Schuurman, 2015 – Oden & van den Elsen, 2012
Ymbakker, 2015 – Remie, 2011 – Brainclinics, 2015 – Gelder, New Scientist, 2014
Geef een reactie