Lijnen, gezonder eten, meer bewegen, een paar kilo afvallen... Dingen waar veel mensen zich gedurende hun leven eens mee bezig houden. Een vorm van zelfzorg zou je het zelfs kunnen noemen. Of is het een voorstadium van een eetstoornis? Wanneer wordt gezond gedrag ongezond? Wanneer wordt afvallen een destructieve obsessie? Het kan lastig zijn om de grens te trekken tussen een onschuldige lijnpoging en een beginnende eetstoornis, zowel voor degene die rommelt met eten als voor zijn of haar omgeving. Wanneer is nou dat moment waarop je weet: 'Dit is niet meer gezond'?

Al eerder schreef ik een blog over 10 signalen dat je moet stoppen met lijnen. Een eetstoornis krijg je namelijk niet van de ene op de andere dag, die sluipt er geleidelijk in, vaak zonder dat je het door hebt. Pas later zie je waar het mis ging. Als je er middenin zit is het lastig om overzicht te houden. Hierdoor komt het moment waarop je weet 'Nu heb ik een eetstoornis', vaak erg laat. Het is nu eenmaal voor veel mensen lastig om te erkennen dat het helemaal niet zo goed met ze gaat.

In deze blog vertellen wij over het moment waarop we doorkregen dat we een eetstoornis hadden. We hopen dat het delen hiervan jou helpt om bij jezelf na te gaan welke rol eten speelt in jouw leven op dit moment. Wees eerlijk naar jezelf toe en durf het toe te geven als eten, niet eten en je gewicht je belemmeren in je doen en laten. Laat die eetstoornis er niet insluipen en trek tijdig aan de bel als je merkt dat je niet zo lekker in je vel zit en dat eten meer en meer aandacht opeist. Voorkomen is altijd beter dan genezen.

Waaraan Daphne merkte dat zij een eetstoornis had...

Aanvankelijk vond ik het ontzettend gezond, ik was echt goed bezig en ontzettend gedisciplineerd! Alles wat in mijn ogen ongezond was liet ik aan mij voorbij gaan en ik viel af, daar zag ik echt geen kwaad in. Oké, ik zocht al snel inspiratie op Pro-Ana sites en ging wrong mijzelf in steeds gekke bochten om het vast te kunnen houden, maar heel lang was ik ervan overtuigd dat ik kon stoppen wanneer ik wilde. Ik kon best eten hoor, maar ik koos er gewoon voor om het niet te doen.

Tot ik erachter kwam dat het geen keuze meer was. Mijn veilige beleg was op en ik had enkel de keuze uit wat soorten beleg die ik als ongezond bestempeld had. De paniek sloeg toe en ik durfde er echt niet voor te kiezen, ik kon het niet meer, het mocht niet meer.. Huilend heb ik een droge boterham gegeten, omdat ik simpelweg geen keuze meer had. Het was niet alleen dit moment, maar een verzameling van gebeurtenissen die mij deden inzien dat ik zelf de controle kwijt was en echt een probleem had.

Toch was dit niet het moment waarop ik ook echt handelde, want zo erg was het nou ook weer niet. Ik was niet ziek, ik deed gewoon een beetje raar en dat zat allemaal in mijn hoofd. Toen mijn eetstoornis een andere vorm aannam en ik erg last kreeg van eetbuien, dacht ik daarmee in eerste instantie dat ik het zelf had opgelost. Het is over! Dacht ik. Tot dat ook dat niet langer voelde als een keuze, maar als iets dat moest. Op een middag liep ik voor de derde keer volledig uitgeput naar de Albert Heijn, voor mijn derde eetbui van die dag, terwijl ik niets liever wilde dan stoppen. Dat was een moment waarop ik mij ook wel besefte dat ik eigenlijk opnieuw volledig de controle kwijt was en een probleem had waar ik niet zelf uit ging komen.

Pas tijdens mijn intake bij PsyQ drong het tot mij door dat het echt om een serieuze ziekte ging. Een eetstoornis, een stoornis, waar therapieën voor zijn en waar veel anderen mee worstelen. Maar belangrijker nog, waar veel anderen ook weer van kunnen genezen. Voor het eerst kreeg het een naam en werd het als het ware bij de keel gepakt. Het werd iets tastbaars, iets verklaarbaars wat dus eigenlijk los stond vond mij. Ik had mij misschien niet aangesteld, ik kon er misschien niets aan doen. Dat gevoel had ik veel eerder willen hebben, want je bent zo geneigd jezelf te straffen voor alles wat niet goed gaat. Terwijl het al moeilijk genoeg is.

Achteraf had ik mijzelf die verlossing ook veel eerder willen geven, maar dat is altijd een stuk makkelijker praten. Vooral het besef dat als je ergens tegenaan loopt, hoe klein en onbenullig het ook voelt, het altijd de moeite waard is om daar aandacht aan te geven. Als iets je belemmerd en plezier ontneemt is dat al genoeg reden om aan de bel te mogen trekken. Want het is jouw leven en je doet jezelf tekort als je het niet doet. Ja, het kan misschien altijd erger. Maar het kan ook altijd beter! 

Waaraan Lotte merkte dat zij een eetstoornis had...

Het is echt waar dat een eetstoornis er langzaam insluipt. Ik vind het ook nu nog lastig om één moment aan te duiden waarop ik dacht: 'Nu is het menens'. Dat komt doordat ik het voor lange tijd lastig vond om mijn problemen serieus te nemen. Ik dacht dingen als: 'Gaat wel over' of 'Gewoon even normaal doen'. Niet heel helpend en het probleem werd er echt niet kleiner op. Als ik nu terugkijk zie ik heel goed hoe mijn gedrag steeds ongezonder werd en richting een eetstoornis ging, maar dat is achteraf. Ik heb ervan geleerd en ik hoop nu maar dat jij wat aan mijn ervaring hebt.

Gek genoeg wist ik pas dat ik een eetstoornis had nadat ik om hulp had gevraagd. Op de één of andere manier werd het toen 'echt' en kon ik er niet meer omheen. Voor die tijd noemde ik het in mijn hoofd altijd 'mijn eetprobleem', of 'dat gedoe met eten'. Het woord 'eetstoornis' wilde ik niet in de mond nemen, want dat klonk zo serieus en eng. Ik had een eetstoornis, maar dat durfde ik eerder aan anderen toe te geven dan aan mezelf.

Ik merkte eigenlijk al vrij snel dat er iets niet lekker zat met eten. Ik had veel eetbuien en dacht de hele dag aan eten. Ik was ontevreden over mijn uiterlijk en was super kritisch op wat ik in de spiegel zag. Mijn gemoedstoestand hing af van het getal op de weegschaal en ik had last van stemmingswisselingen. Ik was vaak moe en futloos en interesseerde me steeds minder voor dingen. Dit was het moment geweest waarop ik eigenlijk aan de bel had moeten trekken. Als ik toen eerlijk had durven zijn over mijn eetstoornis, was de weg terug misschien veel minder lang geweest.

Waaraan Irene merkte dat zij een eetstoornis had..

Het is lastig om te zeggen wanneer ik het precies merkte, maar ik weet wel dat ik op gegeven moment pro-ana sites ging bezoeken. Ik wist dus dondersgoed waar ik mee bezig was, maar ik zag er niet echt een probleem in. Het duurde best een tijdje voordat ik doorhad hoe serieus het was. Zelfs toen ik in therapie was (moest van mijn ouders) vond ik het onzin om te herstellen. Dit voelde juist goed!

Het voelt een beetje stom om te zeggen, maar ik vond mijn eetstoornis pas een last worden op het moment dat ik als gevolg van extreme hunger eetbuien kreeg. Het voelde alsof ik de controle totaal was verloren. Ik ging dan ook in therapie om van mijn eetbuien af te komen en stiekem nog een beetje met het doel om na die therapie weer anorexia te kunnen krijgen. Best wel bizar eigenlijk, maar de keiharde waarheid.

Achteraf kan ik zeggen dat ik blij ben dat dat niet is gebeurt. Uiteindelijk ging er toch een soort knop om dat ik gewoon wilde herstellen van welke eetstoornis dan ook. Ik had wel altijd de wens om af te vallen, maar dat kan ook heel erg goed bij boulimia horen. Hoe verder ik kwam in herstel, hoe realistischer mijn zelfbeeld werd en hoe minder groot de drang om af te vallen werd. Ik ben toch gewoon goed zo. Ik had helemaal geen behoefte meer om nog anorexia te ontwikkelen. Ik wilde gewoon leven!

De wens om anorexia te hebben hoort denk ik ook wel bij het ziektebeeld van boulimia. Je hoort het immers zo ontzettend vaak. Het wil dus niet zeggen dat anorexia echt beter is. Het wil zeggen dat die wens bij een eetstoornis hoort. Een wens die ook verdwijnt als je hersteld. Waarom zou je in s' hemels naam anorexia willen? Uiteindelijk is elke eetstoornis een eetstoornis.

Opvallend was dat toen ik boulimia kreeg en meer leerde over de verschillende soorten eetstoornissen ik ervan bewust werd dat ik voordat ik anorexia had al last had van eetproblemen. Of het echt een eetstoornis was weet ik niet, daarvoor staat het me niet goed genoeg meer bij, maar voordat ik begon met lijnen had ik al eetbuien. Dat was ook de reden dat ik zo was aangekomen en waarom ik überhaupt begon met lijnen!

Het is dus niet zo dat het lijnen met eetstoornis heeft veroorzaakt. Er was al eerder iets aan de hand waardoor ik eetbuien kreeg. Ik had het dus al veel eerder door kunnen hebben, maar aan de andere kant wist ik ook helemaal niets van eetstoornissen, dus ik had het ook niet kunnen herkennen. Ik schaamde me ervoor en vond dat ik me maar gewoon moest herpakken. Niet zo aanstellen. Iets dat je ook veel ziet bij eetstoornissen. Je herkent het niet, je denkt dat het wel meevalt, je denkt dat je het wel onder controle hebt, dat het zichzelf wel oplost, tot het veel te laat is.

Toch neem ik het mezelf niet kwalijk dat ik niet toen al aan de bel had getrokken. Ik had oprecht geen flauw benul van het probleem. Ik was niet klaar om te herstellen, maar als jij dit nu leest en het gevoel hebt dat het misschien toch niet helemaal oke met je gaat... Dan hoop ik dat dit voor jou toch een motivatie kan zijn om eens uit te zoeken wat er nou eigenlijk speelt. Als het dan echt zo makkelijk op te lossen blijkt te zijn is dat toch alleen maar mooi meegenomen?

Waaraan Scarlet merkte dat zij een eetstoornis had...

Ja, dat heeft veel te lang geduurd. Misschien ben ik het ook echt pas een eetstoornis gaan noemen, toen ik al 'klaar' was met hulpverlening voor mijn problemen. Het was niet dat ik mijn problemen niet erkende, maar ik kon de diagnose eetstoornis er gewoonweg niet aanhangen. Een eetstoornis stond voor mij toen gelijk aan anorexia... en zo dun was ik niet.

De nadruk van de hulpverlening die ik toen had lag ook niet op het eten, maar meer op de problemen erachter. Ik weet ook nog dat toen ik hulp zocht, ik dit enkel deed '...omdat ik van die eetbuien af wilde en niet meer zo ongelukkig wilde zijn', niet omdat ik dacht dat ik een eetstoornis had. Ik moest gewoon weer even normaal leren eten en alleen lukte me dat eenvoudigweg niet. Het was een soort nare verslaving. Zo zag ik het.

Mijn antwoord op de vraag: waar merkte je aan dat je een eetstoornis had, is dus niet zo duidelijk. Ik was gewoonweg doodongelukkig, alles ging fout en ik zat hele dagen alleen in mijn kamer, had meerdere eetbuien per dag en gaf over. Ik wist niet meer waar ik het zoeken moest. Toen wist ik: Er moet iets gebeuren. Ik heb hulp nodig.

Toen ik een tijd later nog gespecialiseerde hulp zou krijgen voor mijn eetstoornis, schreef de therapeut na een uitgebreide intake 'anorexia restrictief' op het bord. Ik vond het allemaal maar een beetje overdreven al dat gedoe met diagnoses. Ik moest er een beetje om lachen, ook omdat ik het niet echt kloppend vond. Zo erg was het helemaal niet met me.... Pas maanden later ging ik inzien dat ik toch echt een eetstoornis had (gehad) en dat er veel meer eetstoornissen zijn dan anorexia met ernstig ondergewicht... en dat die niet minder ernstig hoeven te zijn.

Waaraan Ginger merkte dat zij een eetstoornis had...

Ontkenning is een van de fases van een eetstoornis en ik kan wel zeggen dat mijn 'ontkenningsfase' ontzettend lang was. Misschien wel 4 jaar. Mijn ouders wisten het veel eerder dan ik en ik dacht nog steeds dat er niets aan de hand was. Zelfs in de kliniek had ik nog een soort van ontkenning. Toen wist ik wel dat ik een eetstoornis had maar op de vragen als: "denk je de hele dag aan eten", "denk je dat eten je leven beheerst" antwoordde ik in het begin standvast "nee". Ik was er echt van overtuigd. Niemand wilde ik daarmee voor de gek houden maar zo voelde het voor mij. Langzaam leerdere ik wat er allemaal niet klopte aan wat ik dacht of wat ik deed. 

Waar ik het met name aan heb gemerkt is dat ik heel strikt was. Als iemand dan plots koekjes had gebakken dan kon ik er geen aannemen of impulsief uiteten was er niet bij. Daar schaamde ik mij voor. Ik wist niet goed hoe ik mij moest gedragen en ik was mij er erg van bewust dat dit niet normaal was. 

Door de jaren heen heb ik mijn eetstoornis leren kennen en in het laatste deel van mijn behandeling en het traject daarna kon ik de eetgestoorde gedachten en gedragingen zien als alarmsignalen van andere dingen die niet lekker liepen in mijn leven.

"He, ik neem geen koekje aan", "waar zit ik mee?", "ooh, ik heb een proefwerk morgen", "maak je daar dan druk om!"

Bovenstaande was dan een gesprek wat ik in mijn hoofd kon voeren met de gedachten die ik had. 

Hoe en wanneer ontdekte jij dat je een eetstoornis had