Ondergewicht brengt heel veel klachten met zich mee. Je lichaam functioneert namelijk het beste wanneer deze goed gevoed en verzorgd wordt. Wanneer dit niet het geval is wordt je lichaam uit balans gebracht en krijg je hier last van. Het uit balans zijn van je lichaam uit zich ook in de hormoonhuishouding. De lichamelijk gevolgen van ondergewicht zijn voor een groot deel toe te schrijven aan het gemis van oestrogenen.
Oestrogenen zijn vrouwelijk geslachtshormonen. Ze komen ook wel bij mannen voor maar in een veel mindere hoeveelheid. Oestrogenen worden voornamelijk gemaakt door de eierstokken, maar ook vetweefsel, bijnieren en hersenen maken oestrogenen. Ze spelen een belangrijke rol bij de lichamelijke ontwikkelingen in de puberteit zoals groei van de baarmoeder, borsten en vrouwelijke geslachtskenmerken. Bij mannen vindt de productie van oestrogenen plaats in de teelballen.
In het lichaam worden oestrogenen geproduceerd als reactie op de productie van de geslachtshormonen FSH en LH. Deze zorgen ervoor dat een eitje gaat rijpen in de eierstokken. FSH en LH worden weer gestimuleerd door een andere stof, GNRH. Dit samen heet de hypothalamus-hypofyse-ovarium as. Deze zie je hieronder.
Als er iets mis gaat in deze route dan worden er te weinig oestrogenen gemaakt. Bij ondergewicht komt dit doordat er te weinig oestrogenen geproduceerd kunnen worden, het lichaam is er niet toe in staat. Er zijn namelijk te weinig vetcellen.
Oestrogenen hebben verschillende functies:
• Borstontwikkeling
• Vrouwelijke vormen
• Lengtegroei in de puberteit
• Huidspanning
• Haargroei
• Bevochtigen van de ogen, mond en vagina
• Sterker maken van de botten
• Enthousiasme en geestdrift
• Verbeteren van het uithoudingsvermogen
• Verlangen om lief te hebben en libido
• Goed humeur
Het tekort aan oestrogeen kan vele klachten van ondergewicht verklaren. De functies van oestrogeen die hierboven worden beschreven worden verminderd. Enkele hiervan zal ik hieronder nog extra toelichten.
Botontkalking
Gedurende je leven wordt er telkens nieuw bot aangemaakt en ook weer oud bot afgebroken. Tot je 35ste levensjaar overheerst de aanmaak en groeien je botten dus. Na je 35ste worden de botten weer langzaam afgebroken. Dit verklaart ook deels waarom oudere mensen vaker botontkalking hebben. Voor de opbouw en het behoud van botten heb je calcium nodig en om calcium goed te kunnen opnemen heb je zogenoemd ‘actief vitamine D’ nodig. Oestrogeen zet vitamine D om in actief vitamine D. Wanneer er een tekort is aan een van deze componenten wordt deze keten verbroken en kan botontkalking ontstaan. Dus ook wanneer je genoeg calcium eet en vitamine D binnenkrijgt kun je botontkalking krijgen. De aanmaak wordt dan overheerst door de afbraak.
Klein blijven
Wanneer je vroeg in je leven te maken krijgt met een eetstoornis en ondergewicht kan ook de groei worden geremd. Dit proces is deels omkeerbaar omdat oestrogenen ook zorgen voor dat de groeischijven dicht gaan op een gegeven moment. Ik ben zelf bijvoorbeeld nog drie centimeter gegroeid nadat ik weer was aangekomen tot een gezond gewicht.
Haaruitval
Het is niet helemaal duidelijk wat oestrogenen precies doen op de haargroei. Er zijn verschillende studies over gedaan. Een van de verklaringen voor haaruitval bij een eetstoornis is dat er te weinig oestrogenen zijn en dat daardoor testosteron overheerst. Dit is het mannelijke geslachtshormoon en deze zorgt ook voor kaal worden, oftewel, haaruitval. Een andere verklaring is dat oestrogeen zorgt voor haargroei. Op het moment dat er te weinig oestrogeen is groeit het haar niet meer, er komen geen nieuwe haren meer terwijl de haren wel uitvallen.
Zelf kreeg ik pas haaruitval toen ik begon met aankomen. Dit is een veelvoorkomend probleem. Mijn eigen theorie hierover is dat het lichaam als het ware alles ‘vasthoudt’ als je aan het afvallen bent, net zoiets als in de spaarstand gaan, en op het moment dat je lichaam weer voldoende voedsel krijgt kan hij het loslaten. Dus ook de overige haren, die dan pas gaan uitvallen.
Uitblijvende menstruatie
Al zou je het wel denken, een uitblijvende menstruatie wordt niet direct veroorzaakt door een tekort aan oestrogenen. Bij een uitblijvende menstruatie moet gezocht worden naar een andere stof in de hypothalamus-hypofyse-ovarium as. Namelijk GnRH. GnRH wordt normaal gesproken in pulsen afgegeven aan het lichaam zodat FSH en LH kunnen worden gevormd. Bij onder andere ondergewicht en stress geeft het lichaam een signaaltje aan de hersenen dat deze minder hormonen moeten produceren. Dit kun je echter wel zien aan de hoeveelheid oestrogenen in het bloed, want deze zit tenslotte aan het einde van de keten.
Droog en schilferend
Oestrogeen zorgt normaal gesproken voor een goede huidspanning, bevochtiging van ogen, mond en vagina. Wanneer er een tekort is aan oestrogeen zal je huid droog worden en gaan schilferen. Ook zal je sneller droge lippen krijgen. Dat je ogen droog zijn kun je minder goed merken maar wel goed zien. Ze gaan minder glanzen. Dit verklaart ook het beeld van dat iemand heel dof uit zijn ogen kan kijken.
Ik ben zelf iemand die graag dingen wil begrijpen en daarmee ook leer te relativeren en te motiveren. Ik schrok altijd heel erg van alle lichamelijk klachten die je kan krijgen van ondergewicht. En zelfs op dit moment, nu het weer goed gaat met mij, kan ik er nog van schrikken. Wat heb ik mijn lichaam aangedaan? Gelukkig zijn veel klachten ook omkeerbaar, mits je er op tijd bij bent. Wacht niet te lang, elke dag is meegenomen.
Geef een reactie