Stop met staren. En toch staar ik terwijl ik op Instagram door mijn Timeline scroll en mijn oog laat vallen op een foto van een meisje met haar armen vol rode striemen. ‘Stop met snijden’, denk ik bij mezelf. Ik bekijk de foto nog eens goed. Ik zie een prachtig gezicht met ogen vol verdriet. Iedere keer dat ik littekens van zelfbeschadiging zie, schrik ik opnieuw. Ik kan er niet aan wennen, ik kan niet denken ‘het is normaal’. Ik weet dat er pijn achter schuil gaat en dat doet me iets.
Laatst schreven we een blog over de vooroordelen die de ronde gaan over zelfbeschadiging. Vooroordelen die niet helpend of zelfs kwetsend zijn voor mensen die lijden aan zelfbeschadiging. Ik weet zelf hoe moeilijk soortgelijke vooroordelen kunnen zijn, vanwege mijn verleden met mijn eetstoornis. Onbegrip of opmerkingen die belachelijk makend zijn bedoeld maken praten over je problemen er niet gemakkelijker op.
Omdat veel psychische problemen moeilijk te begrijpen zijn voor omstanders, worden er regelmatig programma’s gemaakt die een taboe doorbreken. Dit maakt praten over deze problematiek vaak iets gemakkelijker. Omdat ik meer dan gemiddeld littekens of wonden van zelfbeschadiging heb gezien in mijn leven, vanwege mijn werk en bij groepsgenootjes toen ik zelf in therapie zat voor mijn eetstoornis, dacht ik dat voor mij deze taboe al lang doorbroken was.
Ik denk ook dat er voor mij geen taboe meer rust op zelfbeschadiging. Die taboe is doorbroken, omdat ik heel goed weet hoe moeilijk dit voor iemand kan zijn en welke oorzaken ten grondslag kunnen liggen aan deze problematiek. Ik kende een heel aantal mensen die hier lange tijd mee worstelden en kom de verhalen via mijn werk regelmatig tegen. Taboe is het niet, maar waarom schrik ik dan nog steeds of blijf ik eventjes kijken wanneer ik zo’n foto op social media voorbij zie komen?
Misschien is het ook helemaal niet erg dat ik deze reactie heb. Moet ik wennen aan het idee dat iemand zichzelf opzettelijk verwond? Mag ik dat idee niet gewoon enorm verdrietig en pijnlijk blijven vinden? Het is toch ook ontzettend verdrietig en pijnlijk dat iemand hiermee te maken heeft?
Wanneer ik littekens zie van een vrouw die op een bankje in de zon zit met een hemdje aan, merk ik dat ik weer deze gevoelens heb. Het voelt fout dat ik dit voel na het horen van het verzoek ‘Stop met staren’ dat uitgesproken werd in het indrukwekkende programma Beschadigd afgelopen weken. Ik wil heel graag stoppen met staren, als dit hen een ongemakkelijk gevoel geeft. Maar de littekens roepen allerlei moeilijke vragen bij me op.
Een litteken is een teken van pijn. Dit roept gevoelens op die hierbij passen. Bij littekens van zelfbeschadiging is dit ook het geval. Schrikken of er even naar kijken lijkt mij daarom geen ongezonde reactie. De vooroordelen die erover de ronde gaan vind ik wel te ver gaan. Daarom denk ik ook dat informatie en aandacht voor deze problematiek helpend kan zijn om meer begrip te creëren.
De foto’s op Facebook, Instagram en Tumblr die ik af en toe voorbij zie komen raken mij. Ik weet niet precies wat ik ‘hoor’ te vinden van deze foto’s. Natuurlijk mag iemand met littekens van zelfbeschadiging gewoon foto’s van zichzelf plaatsen op social media. Ik twijfel er echter wel over of het wel helpend is om het taboe of de vooroordelen te doorbreken wanneer je de littekens heel opvallend laat zien. Ik bekijk de foto op Instagram nog eens en merk dat ik bijna niet meer naar het gezicht van het mooie meisje op de foto kijk. De littekens horen bij haar, zoals ze zelf schrijft, al is ze er niet mee geboren…
Ik zou graag willen dat de mensen die te maken hebben met zelfbeschadiging niet veroordeeld worden op hun problemen of littekens. Hun verleden mag dan misschien voor altijd op hun lichaam te zien zijn, het maakt het niet gemakkelijker om weer echt zichzelf te zijn wanneer ik naar dat verleden blijf staren.
De taboe rondom zelfbeschadiging mag wat mij betreft verbroken worden. Taboe als in vooroordelen. Dat jezelf beschadigen normaal is en littekens zichtbaar getoond worden tijdens sollicitatiegesprekken, profielfoto’s op Instagram of andere heftige dingen delen op social media, daar heb ik grote twijfel over. Dat taboe mag misschien wel blijven bestaan. Want is het goed voor iemand om deze beelden, littekens of zelfs wonden uitgebreid aan de hele wereld te laten zien? Niet altijd denk ik.
Ik denk dat het ontzettend dapper en stoer is als je zelfbeschadiging overwint en weer op een gezonde manier met je gevoelens leert omgaan. Het is ook heel sterk wanneer iemand zijn of haar littekens niet meer voor iedereen verbergt, maar waar ligt de grens? Is het niet fijn om dat stukje kwetsbaarheid te tonen aan mensen die jouw kwetsbaarheid verdienen en daar ook op een waardevolle manier mee om kunnen gaan, zoals vrienden, partner, familie en andere mensen die het waard zijn om te weten wat jij hebt meegemaakt?
Ik tik op het scherm van mijn iPhone en sluit Instagram. Ik wil alleen maar dat ze stopt met snijden…
Geef een reactie