Te streng zijn voor jezelf

De meeste mensen die ik ken met een eetstoornis, zijn behoorlijk streng voor zichzelf. Ze stellen hoge eisen aan wie ze zijn en wat ze doen. Ze zijn vaak kritisch over hun uiterlijk, eetpatroon, sociale vermogens en school of werkprestaties. Herkenbaar? Veel vrouwen zijn erg hard voor zichzelf en lijden regelmatig onder deze zelfopgelegde regels.

Hoge eisen stellen aan jezelf kán samengaan met hoge eisen stellen aan de mensen en wereld om je heen. Maar veel vrouwen die erg kritisch zijn naar zichzelf, meten met twee maten. Ze kunnen heel warm, empathisch, begripvol en liefdevol zijn voor anderen.

Een ander hoeft niet te voldoen aan de strenge regeltjes. Sterker nog, voor vrienden gelden hele andere regels.

Je hoeft écht niet af te vallen: je bent prachtig zoals je bent! Je werkt echt te hard meid: je verdient wat vrije tijd. Die kerel behandelt jou niet goed: jij verdient veel beter!

Het is lastig om die warmte, empathie en liefde voor jezelf op te brengen. Je vindt waarschijnlijk niet dat jij dat verdient. Je vindt waarschijnlijk dat je wél die kilo’s moet afvallen en dat je geen vrije tijd of een leukere partner verdient. Jij moet je niet zo aanstellen en gewoon doorgaan. Minder hard zijn voor jezelf begint met herkennen dat je te streng bent voor jezelf.

Innerlijke criticus
Je bent heel kritisch naar jezelf en alles wat je doet. Als jij een fout maakt, kan je jezelf wel voor je kop slaan. Je reageert genadeloos op je tekortkomingen, blunders en foutjes. Terwijl als iemand anders een slecht cijfer haalt, iets vergeet of tekort schiet, begrijp en accepteer je het wel. Foto’s waar je op staat, werk dat je levert, maaltijden die je klaarmaakt, gesprekken die je voert: alles wordt onder de loep genomen en veroordeeld.

Tip! Onderzoek je criticus. Wie is dat eigenlijk? Wat zegt hij allemaal? En waarom? Wat is dat voor streng figuur dat jou voortdurend de les leest. Verandering wordt in gang gezet wanneer je bewustzijn creëert. Zet die schreeuwende criticus in het licht: wat vertelt het je eigenlijk?

Wat zeg je nou?
Door de dag heen zeg je allerlei gemene dingen tegen jezelf. Als je langs de spiegel loopt, komt er in je op ‘lelijke koe’ – zomaar, plotseling en onbewust. Als je iets laat vallen, denk je ‘wat een sukkel’. In een sociale situatie, is er een stemmetje dat jou vertelt dat je ‘waardeloos’, ‘saai’ of ‘dom’ bent. Je zou deze nare opmerkingen nooit naar een ander maken en je hebt vaak niet eens in de gaten wat je aan de lopende band tegen jezelf zegt.

Tip! Maak jezelf bewust van wat je gedurende een dag allemaal tegen jezelf zegt. Schrijf een paar dagen achter elkaar op, wat voor rotopmerkingen je naar je eigen hoofd slingert en in welke situatie. Vraag jezelf vervolgens af wat je tegen je beste vriend(in) had gezegd in die situaties. Zeg een week lang alleen dingen tegen jezelf te zeggen, die je tegen je beste vriend(in) zou zeggen.

Miss Perfect
Als de dingen gaan zoals jij hebt besloten dat ze moeten gaan, is het goed. Als het anders loopt dan je je bewust of onbewust had voorgesteld, is het fout. Je vindt het moeilijk als dingen anders gaan dan verwacht of spontaan veranderen. Als perfectionist wil je graag controle houden: het moet in jouw beeld van goed of fout passen. Er is nauwelijks ruimte voor nuance. Als jij iets ‘goed’ doet, ben jij ‘goed’. Als jij iets ‘fout’ doet, ben jij ‘fout’. Het is niet mogelijk om iets ‘oké’, ‘redelijk’ of ‘gemiddeld’ te doen.

Tip! Probeer minder zwartwit te denken. Als iets niet helemaal loopt zoals je had gepland of bedacht, betekent dit niet gelijk dat het fout is. Een bakje chips eten, terwijl je niet wilt snoepen, betekent niet dat je hebt gefaald. Het betekent ook niet dat ‘het hek dan toch al van de dam is’ en je net zo goed de hele zak leeg kunt eten. Het betekent gewoon dat je een lekker bakje chips hebt gegeten: heel normaal, heel grijs, prima.

Herkauwen
Je piekert voortdurend over wat je hebt gedaan, wat je hebt gezegd, hoe je eruit ziet en wat er beter moet. Na een lunchafspraak met je vriendin ‘herkauw’ je het hele gesprek en bekritiseer je de momenten waarop je niet slim, vriendelijk, grappig of empathisch genoeg reageerde. Na een werkdag lig je ‘s avonds wakker om te beoordelen wat je sneller had moeten doen, hoe je beter had kunnen presteren en welke kansen je hebt laten liggen. Je focust op waar je zogenaamd tekort schoot.

Tip! Het voortdurend herkauwen van situaties brengt je nergens. Je maakt jezelf alleen maar onzeker. Focus op het positieve van de situatie. Je hebt geluncht met een vriendin, het was gezellig, het eten was lekker, ze gaf je een compliment – zoek naar de pluspuntjes. Hetzelfde geldt voor je werk: in plaats van dat je piekert over wat ‘beter’ kan, sta je stil bij welke stappen je allemaal al hebt gezet en wat je al hebt geleerd.

Failure!
Je bent voortdurend bang om fouten te maken. Fouten maken, staat in jouw woordenboek gelijk aan falen. Als je een fout maakt, ben je een sukkel en een loser. Je mag geen fouten maken. Je doet er alles aan om niet de fout in te gaan en bent als de dood voor kritiek. Eigenlijk loop je de hele tijd op je tenen en dit is ontzettend vermoeiend.

Tip! Iedereen maakt fouten. Fouten maken is niet hetzelfde als falen. Van fouten leer je. Als je iets doet en er vervolgens achter komt dat het efficiënter, handiger of leuker kan, is dat een leerles. Al doende leert men. Je ontwikkelt je door de fouten die je maakt. Oefen met loslaten: kom een keertje te laat, vergeet een keertje een verjaardag, maak een foutje op je werk – je zult zien dat de wereld niet vergaat en dat je ook echt wel tegen een beetje kritiek kunt.

Nooit goed genoeg
Wat je ook doet, hoe hard je ook werkt, wat je ook bereikt: het is nooit goed genoeg. Je cijfers zijn nooit hoog genoeg, het gewicht op de weegschaal is nooit laag genoeg, je sociale vaardigheden nooit goed genoeg en je schiet altijd te kort aan het einde van de dag. Je stelt een eis aan jezelf. Het lukt je om deze verwachting waar te maken en gelijk stel je een hogere eis. Je staat allang niet meer stil bij wat je al hebt bereikt. Je presteert om het presteren.

Tip! Genoeg is genoeg. Nu is het klaar. Je bent goed genoeg. Stop met fitten op jezelf. Stop met jezelf naar beneden halen. Het kan altijd beter, hoger, groter, dunner, stoerder, rijker, slimmer, grappiger of sneller. Maar is dát waar jij je energie in wilt steken? Waar liggen jouw prioriteiten? Je kunt jezelf uitputten in de hoop dat je een ‘perfecte’ versie wordt van jezelf of je kunt proberen zo authentiek mogelijk aan jezelf te blijven. Het mooiste wat je kunt worden in het leven is jezelf.

Succes!