“Ik voelde de paniek en angst steeds erger worden en ik besefte dat ik elk moment in een intense paniekaanval terecht zou kunnen komen. Die gedachte maakte het alleen maar erger, want dat was juist waar ik zo bang voor was. Ondertussen versnelde mijn hartslag, begonnen mijn armen te tintelen en voor dat ik het wist stroomde ik over van paniek. Ik wilde wegrennen, vluchten, maar het lukte niet. Ik was verlamd van angst en kon geen kant op. Daar zat ik dan, in mijn eentje in totale paniek en ik kon mijzelf niet rustig krijgen. Op zulke momenten had ik zo graag gewild dat er iemand was die mij eruit kon halen, iemand die mij kon steunen en kon begeleiden naar het moment dat de paniek zou afnemen en ik weer meer tot mijzelf zou komen. Ondanks dat ik wist dat ik het uiteindelijk zelf moest doen, zou het mij vertrouwen en steun geven op die momenten en zou ik me dan niet zo vreselijk alleen gevoeld hebben.” – Anoniem
Voor iemand die nog nooit een paniekaanval heeft gehad, is het soms moeilijk te begrijpen hoe het echt voelt en dat maakt het soms nog lastiger om diegene te helpen. Paniekaanvallen kunnen ontzettend eng en angstaanjagend zijn. Je kunt het gevoel hebben dat het nooit meer overgaat en dat je voor altijd leeft met die angst. De meest onrealistische gedachten lijken zo echt en in je lichaam gebeurt van alles wat die angst alleen maar versterkt en in stand houdt. Hoe onrealistisch een bepaalde angst voor jou als buitenstaander ook kan zijn, voor de ander is het echt. Wat kun je doen voor iemand die kampt met paniekaanvallen? Hieronder een aantal tips.
1. Laat zien dat je het wil begrijpen
Als je een angststoornis hebt of regelmatig last hebt van paniekaanvallen, kun je je behoorlijk alleen voelen. Zelf weet je dan waarschijnlijk ook wel dat jouw angst niet een angst is die iedereen heeft en het kan lastig zijn om te merken dat anderen je niet begrijpen. Als buitenstaander is dit soms ook lastig, omdat je die angst zelf niet hebt en het in ander daglicht kan plaatsen. Je kan een ander al helpen door te laten zien dat je diegene wel wil begrijpen. Stel vragen als je iets niet begrijpt, erken het gevoel van de ander en toon betrokkenheid.
“In de tijd dat ik veel paniekaanvallen had, voelde ik me enorm alleen en eenzaam. Ik was alleen met mijn gevoel en had het idee dat niemand me begreep. Toen ik er over ging praten, merkte ik dat mensen het niet altijd begrepen, maar wel wilde begrijpen. Dit betekende voor mij al enorm veel. Het gaf mij het gevoel er toch niet helemaal alleen voor te staan en dat sommige mensen wel zagen dat ik elke dag weer een enorme worsteling doormaakte. Ik heb geleerd dat mensen me niet altijd volledig hoeven te begrijpen om er voor mij te kunnen zijn.” – Anoniem
2. Vraag hoe je diegene het beste kan helpen
Met al je goede bedoelingen iemand helpen en ondersteunen, kan soms ook helemaal verkeerd aankomen. Wanneer je zo in paniek bent, ben je ook gevoeliger voor de dingen die om je heen gebeuren en dingen die tegen je gezegd worden. Het gevoel van niet begrepen worden kan enorm versterkt worden en dit is waarschijnlijk niet wat je wil bereiken als je iemand juist steun wil geven en wil helpen. Het helpt mij in ieder geval heel erg als iemand vraagt hoe hij/zij mij kan helpen op momenten dat ik het zelf ergens moeilijk mee heb. Je hoeft niet alles te weten en de gebruiksaanwijzing van een ander door en door te kennen. Als je vraagt hoe je iemand het beste kan helpen, heeft diegene de mogelijkheid dit zelf in te vullen en aan te geven. Ik zou echter wel aanraden dit te doen op een moment dat er geen paniekaanval is. In een paniekaanval is er niet altijd ruimte voor om dit aan te geven.
3. Blijf zelf rustig
Paniek kan zorgen voor een paniekreactie bij een ander terwijl het juist belangrijk is om op die momenten rustig te blijven. Dat is soms heel lastig omdat je de paniek dan van dichtbij meemaakt. Rustig blijven kan een goede tegenhanger bieden voor iemand die in paniek is.
4. Neem de angst serieus
Het gevoel niet serieus genomen te worden kan het gevoel van eenzaamheid en je aanstellen soms alleen maar versterken. Iemand met een angststoornis of paniek weet vaak zelf ook dat de angst niet realistisch is, omdat niet iedereen hier zo mee worstelt, maar het voelt op die momenten wel heel echt en het is er dan ook. Ondanks dat je die angst zelf ook niet hebt, is het belangrijk dat je de angst van de ander wel serieus neemt, probeert te begrijpen en er voor diegene bent als je graag wilt helpen. Het bagatelliseren heeft soms een dunne grens met het relativeren.
5. Help met relativeren en geruststellen
Wanneer je in paniek bent, is relativeren soms heel lastig. Je overziet het niet meer en de angst neemt de overhand waardoor je niet altijd meer realistisch kunt nadenken. Het kan dan enorm helpen als iemand anders er van een afstandje naar kan kijken en je serieus neemt, je gevoel erkent en tegelijkertijd helpt om het in ander daglicht te plaatsen. Dat is soms een enorme opgave voor een buitenstaander maar het kan wel enorm helpen.
“Ik heb op gegeven moment veel gepraat over mijn angst en paniek en daardoor ging mijn moeder mij bijvoorbeeld steeds beter begrijpen. Ze zag sneller aan mij als ik weer angstige momenten doormaakte en in een paniekaanval zat. Ze hielp me met relativeren en hoewel ze soms de plank volledig missloeg, heeft ze me op heel veel momenten ook geholpen. Zij herinnerde mij aan het feit dat dit tijdelijk was en over ging, terwijl ik het gevoel had dat het eeuwig zou duren. Ze hielp me ook rustig te worden door te zeggen dat ik me zo mocht voelen en dat ik me niet daar ook nog rot over hoefde te voelen. Ik voelde me namelijk vaak schuldig en was bang dat de paniekaanvallen alles voor iedereen verpestten.” – Anoniem
6. Zorg voor afleiding
Afleiding kan veel doen als het gaat om paniek en angst. Het is belangrijk om uit dat moment en die cirkel van paniek te komen alleen is het ontzettend lastig als je er midden in zit. Soms helpt het om afleiding te zoeken en je ergens anders op te richten, maar dit lukt niet altijd alleen. Het kan dan fijn zijn als een ander je probeert af te leiden door bijvoorbeeld een leuk verhaal te vertellen of iets te laten zien. Dit is echter wel heel afhankelijk per persoon of dit een manier is die als fijn ervaren is. Het is goed om hier naar te vragen.
7. Hij/zij is meer dan die angst
Soms kun je een ander alleen al helpen door diegene te zien als meer dan de problemen waar hij/zij mee worstelt. Een leven kan beheerst worden door angst en paniekaanvallen, maar er is meer dan dat. Zie de persoon als volwaardig, met alle kwaliteiten en leuke eigenschappen en laat dat ook zien. Wanneer je zo met jezelf en problemen worstelt, zie je dit soms zelf niet meer en het kan dan heel fijn zijn als een ander dit nog wel doet.
Daarnaast kan het heel fijn zijn om iemand te helpen zijn/haar zelfvertrouwen te vergroten. Geef complimentjes als het gaat om doorzetten en proberen te relativeren. Het is niet niks om je door die angst heen te worstelen en mensen met angst en paniek twijfelen nog weleens aan hun eigen kracht om hier uit te komen. Door dit te versterken kunnen ze soms wat meer vertrouwen in zichzelf krijgen en kan die angst ook afnemen.
8. Kijk terug op momenten dat het over ging
Die paniek is er niet altijd, maar het kan wel zo voelen. Iemand met een paniekaanval kan het gevoel hebben dat het een eeuwigheid duurt terwijl het misschien maar 10 minuten is. Het gevoel is zo intens en kan aanvoelen alsof het nooit meer over gaat. Gebrek aan vertrouwen in zichzelf en dat die nare momenten weer overgaan spelen vaak een rol hierin. Soms is het niet meer te overzien en kan diegene zich ook niet meer vasthouden aan de eerdere momenten en ervaringen waarin het wel voorbij ging. Help hem/haar herinneren aan die momenten, het kan enorm helpen op het moment dat hier wel aan gedacht wordt.
9. Doe mee met ademhalings- en ontspanningsoefeningen
Bij veel mensen helpen ademhalings- en ontspanningsoefeningen bij een paniekaanval. Het is belangrijk weer tot rust te komen en normaal adem te halen. In combinatie met paniek kan het heel lastig zijn jezelf weer te herpakken. Help diegene erbij door zelf ook mee te doen.
10. Wees beschikbaar
Een van de belangrijkste dingen is denk ik wel het laten merken dat je er bent, en niet weggaat als diegene dat niet wil. Dat kan veel vertrouwen geven en laten zien dat je er niet alleen voor staat.
Fotografie: Antara
Wat is jouw tip om iemand te helpen bij paniekaanvallen?
Geef een reactie