In zijn onderbroek en hemd schuifelt mijn vader van de wc terug naar zijn slaapkamer en duikt zijn (inmiddels ziekenhuis-) bed weer in. Hij is duidelijk vele kilo’s kwijtgeraakt. Al een paar dagen heeft hij bijzonder weinig gegeten en alles moet extreem ‘gezond’ zijn. Hij heeft ergens gelezen dat suiker slecht is voor kankercellen, dus daarom wil hij dat niet meer eten. Zelf is hij vaak niet sterk genoeg om zijn eigen eten klaar te maken en hij komt ook liever niet meer in de woonkamer, dus dat doe ik. Ik maak smoothies waar ik dan stiekem lekker veel honing, volle yoghurt en andere dingen in stop, zodat hij in ieder geval nog wat binnen krijgt. Hij eet deze met veel smaak op, gelukkig. Ik voel me verantwoordelijk voor hem en op deze manier kan ik voor hem zorgen.
Als een van jouw ouders ziek is, verandert er veel. Het maakt dan niet uit of het om een psychische of fysieke ziekte gaat. Het kan zijn dat jij als kind (een deel van) de zorg op jouw schouders krijgt en dat doet iets met je. Zonder dat je er voor kiest, word je mantelzorger. Soms moet je heel veel voor jouw ouder doen, soms minder, soms doe je het alleen, soms samen met familie of vrienden, maar hoe dan ook is het zwaar. Mantelzorgen is niet iets waar veel over gesproken wordt, zeker niet onder kinderen of jongeren. Het kan juist zo fijn en goed zijn om jouw situatie met mensen te kunnen delen die het begrijpen. Daarom heb ik 9 dingen op een rijtje gezet die je misschien wel herkent als jij voor (één van) jouw ouder(s) moet zorgen.
1 ♥ Jouw ouder is niet onverwoestbaar
Opeens kom je erachter dat jouw vader of moeder niet die superheld is die je altijd dacht dat hij/zij was. Vooral als jouw ouder ziek wordt wanneer jij nog jong bent, kan dit een flinke ‘reality check’ zijn. Jouw ouder is niet meer onverwoestbaar, maar kwetsbaar en breekbaar. Opeens wordt het duidelijk dat één van de weinige personen in de wereld, die er onvoorwaardelijk voor jou is, ook weg zou kunnen vallen.
2 ♥ De rollen draaien om
In plaats van dat jouw ouder voor jou zorgt, zoals het ‘hoort te zijn’, zorg jij (misschien wel plotseling) voor jouw ouder. De rollen draaien om en dit kan ingewikkeld zijn. Het zorgen voor jouw ouder is anders dan het zorgen voor jouw partner of eigen kind. Het neemt een stukje van jouw eigen ‘kind zijn’ weg en brengt verantwoordelijkheden met zich mee die je eerder nog niet had. Het maakt jouw een meer volwassen mens, volwassener dan jouw leeftijdsgenoten.
3 ♥ Het zorgen gaat voor alles
De zorg voor mijn vader ging voor alles. Ik probeerde mijn leven wel zo veel mogelijk draaiende te houden en de zorg te delen met mijn moeder en broertje, maar soms kon het gewoon even niet anders en moest ik een afspraak afzeggen. Op dat moment vond ik dat niet erg, omdat ik wist dat mijn vader niet lang meer te leven had. Wanneer je lange tijd voor een ouder moet zorgen, kan dit echter lastig zijn. Je laat iemand die ziek is en van wie je houdt niet zomaar in de steek, dus het zorgen gaat voor. Dit kan er echter wel voor zorgen dat jij jouw eigen leven niet meer kunt leiden zoals je zou willen. Je kunt hierdoor sociaal afgezonderd raken van jouw vrienden of minder werken waardoor je minder verdiend. Het is belangrijk om je hier bewust van te zijn en om zo goed mogelijk voor jezelf te blijven zorgen. Alleen dan houd je het zorgen voor jouw ouder ook vol.
4 ♥ Je houdt je groot
Wanneer jij als kind ziet dat je ouder die ziek is, verdrietig en misschien wel boos is, dat jouw ouder kwetsbaar is en pijn heeft, is dat ontzettend lastig. Het is nooit fijn om iemand te zien lijden en al helemaal niet wanneer het iemand is van wie je veel houdt.
Ik vond het erg lastig om aan mijn vader te laten zien hoeveel verdriet ik had om de situatie. Ik vond dat hij al teveel te verduren had. Daarbij wilde hij mij ook niet zien huilen, hij wilde niet dat ik verdriet had om hem. Hij hield zich groot, dus ik ook.
5 ♥ Geen ruimte voor eigen gevoelens
Ik was ontzettend verdrietig en boos op de situatie, maar er waren genoeg momenten dat ik dat gevoel aan de kant schoof. Er was geen tijd om bij dat gevoel stil te staan, want er moesten dingen gebeuren. Soms was het goed; je moet door en instorten heeft geen zin. Ik moest echter wel opletten dat ik de gevoelens niet alleen maar opkropte en niet toeliet. Het hielp mij heel erg om bij mensen die iets verder van mijn vader af stonden mijn gevoelens te uiten, zoals mijn vriendin of vrienden. Omdat zij niet voor mijn vader hoefde te zorgen, konden zij voor mij zorgen.
6 ♥ Je bent er continu mee bezig
Ook wanneer je niet letterlijk aan het zorgen bent, ben je met jouw ouder bezig. Hoe zou het met hem gaan? Zou het erger geworden zijn? Ze heeft vandaag die afspraak, ik hoop dat het goed gaat. Gedachtes spoken continu door je hoofd en het is lastig om deze te verzetten.
Bij mij ging dit behoorlijk ten koste van mijn concentratie. Ik kon me slecht focussen op dingen zoals studie. De enige manier die hielp om afleiding te zoeken was werken (in de horeca met lieve collega’s) en leuke dingen doen met vrienden. Ik merkte dat ik deze afleiding heel hard nodig had omdat het mij ook weer nieuwe, positieve energie gaf. Soms voelde ik mij schuldig, omdat mijn vader ziek thuis lag en ik leuke dingen aan het doen was. De gedachte die mij daarbij hielp was dat ik zeker wist dat hij niet wilde dat ik alleen maar om hem zou liggen treuren op de bank en dat hij juist wilde dat ik leuke dingen bleef doen.
7 ♥ Je ziet jouw ouder op een andere, intieme manier
Helpen met naar de wc gaan, omkleden, douchen… Het zijn dingen waar je een ouder normaal gesproken niet mee helpt maar die opeens op jouw takenlijstje kunnen komen als jouw ouder ziek wordt. Dit kan behoorlijk confronterend en wennen zijn. Je ziet jouw ouder op een intieme manier zoals je hem of haar anders niet zou zien. Dit is zowel voor jou, als jouw ouder kwetsbaar en kan erg lastig en spannend zijn.
8 ♥ Er komen praktische zaken bij waar je eerder niet mee bezig was
“Heeft papa zijn medicatie al gehad mam?” “Ja”, zegt mijn moeder, “volgens mij heeft hij zelf extra morfine genomen, hij is ook zo eigenwijs, niet suf te krijgen die man”. Ik moet lachen, ondanks zijn ziekte verandert hij niet qua karakter. Vervolgens bel ik de taxi die hem naar het ziekenhuis zal brengen voor zijn scan.
Medicijnen en taxi’s bellen zijn slechts een paar zaken waar wij mee te maken kregen toen mijn vader ziek werd. Ook gedoe met rekeningen, verzekeringen, administratie en andere, praktische zaken waar ik voorheen totaal niet mee bezig was, waren opeens onderdeel van mijn takenpakket. Gelukkig deden mijn moeder en ook mijn broertje hier veel in, want dit soort dingen zijn niet mijn sterkste kant.
9 ♥ Genieten van de kleine dingen en goede momenten
Ik zal nooit vergeten dat mijn vader tijdens zijn ziekte opeens een goed en helder moment had. We hebben toen samen een borreltje gedronken; jonge jenever. Ik vind het hartstikke vies en mijn vader mocht natuurlijk helemaal geen alcohol met zijn medicatie, maar het moment was zo fijn en bijzonder. Het maakte allemaal niks meer uit.
Een ziekte kan het leven even in perspectief zetten. De kleine dingen en goede momenten die er door de ziekte misschien minder vaak zijn, worden des te belangrijker en waardevoller.
Heb jij wel eens voor een van jouw ouders moeten zorgen?
♥
Heeft jouw ouder psychische problemen en heb je behoefte om jouw ervaringen te delen? Op donderdag 13 juni is er een themachat voor KOPP-kinderen met Hannah.
Geef een reactie