Hier op Proud zetten we onszelf dagelijks in om het taboe rondom psychische problemen te doorbreken. Toch zijn er in het dagelijks leven nog veel psychische ziektes en aandoeningen waar maar nauwelijk over gesproken lijkt te worden. Soms is het haast alsof we alleen maar gelukkig mogen zijn, alsof psychisch in de knoop zitten niet acceptabel is. Het is een ingewikkeld gevecht tussen willen zijn, mogen zijn, schaamte, aanvaarden, hulp en herkenning vinden.
Ik hoop dat het op een dag makkelijker wordt om te praten over onze gevoelens, onzekerheden en psychische gesteldheid. Zonder angst voor vooroordelen of labels. In deze blog wil ik daarom tien psychische problemen, ziektes en stoornissen onder de aandacht brengen waar meer over gesproken zou mogen worden.
♦ Borderline Persoonlijkheidsstoornis
Veel bezoekers van Proud hebben naast een eetstoornis ook nog last van andere psychische problemen, dat heet comorbiditeit. Een stoornis die vaak voorkomt is de Borderline Persoonlijkheidsstoornis. Tegenwoordig staat dit ook bekend als ’emotionele regulatiestoornis’.
“Het is alsof ik twee standen heb: niets of te veel. Er is geen middenweg, er zit niets tussenin. Een dunne huid waardoor onschuldige woorden zonder enige betekenis diepe brandwonden kunnen veroorzaken. Dat is geen bewuste keuze. Geen manipulatie zoals sommigen het noemen Elk moment van de dag is hard werken om me niet te gedragen naar mijn gevoel. Als ik verdrietig ben, is de hele wereld verdrietig. Als ik blij ben, ben ik intens blij en gelukkig. Alles gaat in extremen en ik weet niet wat erger is: verdrinken in emoties of omkomen van de dorst.” ~ Redactie Proud2Bme
De Borderline Persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door zwart-witdenken, impulsiviteit, angst, twijfels, leegte, gevoeligheid en onzekerheid. Er bestaan veel vooroordelen over borderliners, bijvoorbeeld dat mensen met deze stoornis manipulatief en onhandelbaar zouden zijn en niet zouden nadenken over de consequenties van hun acties. In deze blog – ‘Borderline voor dummies‘ – wordt ingegaan op deze misvattingen en uitgelegd wat het ziektebeeld dan wél inhoudt.
De volgende blogs geven inzicht in hoe het voelt om borderline te hebben en hoe dat zich verhoudt tot anderen: ‘Bang voor borderline‘, ‘Borderline, aandachtstrekker?‘
♦ Hypochondrie
Wie aan hypochondrie lijdt heeft een overmatige angst om ziek te worden of ernstig ziek te zijn. Het lichaam wordt nauwlettend in de gaten gehouden op veranderingen en normale lichamelijke verschijnselen, zoals jeuk, kramp en hoofdpijn, worden gezien als tekenen van een ernstige ziekte. Mensen die last hebben van hypochondrie kunnen moeilijk gerustgesteld worden in hun overmatige zorgen. In de blog ‘Bang om ziek te zijn‘, lees je meer over hypochondrie en de symptomen ervan.
De angst om ziek te worden kan zich ook uiten in angst voor viezigheid. Je hebt dan constant het gevoel dat alles om je heen vies is en je kan besmetten met bacteriën of een virus. Dit wordt smetvrees genoemd. Daarover kan je meer vinden in de blog ‘Als schoonmaken dwangmatig wordt‘.
“Ik vond alles vies en ook buiten de deur eten werd een steeds groter probleem. Ik vond het lastig in een restaurant te zitten waar al honderden mensen voor mij hadden gezeten en bestek controleerde ik voordat ik het gebruikte. Zo nodig maakte ik het schoon met servetten of vroeg ik om nieuw bestek. Als ik nadacht over of het glas waar ik uit dronk wel goed was schoonmaakt, kon ik spontaan misselijk worden en durfde ik mijn drinken nauwelijks op te drinken.” ~ Redactie Proud2Bme
♦ Obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS)
Mensen met OCPS hebben het gevoel dat het altijd beter kan, dat hun presteren nooit genoeg is. Ze streven naar perfectie, orde en regelmaat in het dagelijks leven. Het liefst regelen ze alles tot in de puntjes. Het afmaken van taken of het uit handen geven van werk is hierdoor lastig: Het is nooit goed genoeg, maar accepteren dat er altijd ruimte voor verbetering zal zijn is moeilijk. De hoge eisen die mensen met OCPS voortdurend aan zichzelf stellen zijn ontzettend vermoeiend en belemmerend voor hen.
“De hoogste cijfers halen, het mooiste lichaam hebben en de beste vriendin willen zijn… Het is niet verkeerd als je een beetje perfectionistisch bent, maar wat als het streven naar perfectie je hele leven beïnvloedt Mensen die lijden aan een obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS) zijn extreem perfectionistisch. Ze streven naar orde en regelmaat en willen het liefst alles onder controle houden.” ~ Els
In de gastblog ‘Het kan altijd beter‘ van Els kan je meer lezen over OCPS.
♦ Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis (OPS)
Mensen met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis voelen zich vaak angstig en onzeker in sociale situaties, relaties en vriendschappen. Ze zijn zo bang om iets verkeerd te doen of te zeggen dat ze het liefst de kat uit de boom kijken totdat ze zeker weten dat de kust veilig is. Hierdoor durven mensen die lijden aan OPS zichzelf meestal moeilijk open te stellen en durven ze niet zichzelf te zijn. Sociale situaties kosten heel veel energie. In de blog ‘De ontwijkende persoonlijkheidsstoornis‘ wordt uitgebreid ingegaan op de symptomen van OPS, het ontstaan ervan en vormen van therapie.
“Als mensen te dichtbij komen, ben ik geneigd ze van mij af te duwen. Ik ben bang voor contact, maar ik kan er ook naar verlangen. Ik ben bang om gekwetst te raken. Bang om niet goed genoeg te zijn. Bang om te falen of iemand pijn te doen. Ik toon mijzelf niet makkelijk aan de wereld.” ~ Bernice
Lees in de gastblog ‘Ik was dat stille meisje‘, van Bernice meer over hoe het voelt een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis te hebben.
♦ Dissociatie en Dissociatieve Identiteitsstoornis
Dissociëren is jezelf psychisch gedeeltelijk afscheiden van wat er met jou of om je heen gebeurd. Het is een toestand van verlaagd bewustzijn. De wereld om je heen en alles wat daarin gebeurd voelt dan vreemd aan. Het kan gezien worden als een beschermmechanisme tegen hevige indrukken of emoties die te veel dreigen te worden. Het kan voelen alsof je leeft in een film waarin je de hoofdrolspeler bent, maar niet de regie hebt.
“Het lijkt alsof mijn hoofd in een soort slaapstand is gaan staan, terwijl mijn lichaam door gaat met alles in een moordend tempo mee te willen maken. Zo is het eigenlijk allemaal voor niets. Als mijn lichaam en geest voor een lange tijd apart van elkaar functioneren, gaat alles wat ik meemaak op in niets.” ~ Redactie Proud2Bme
Lees hier meer blogs over dissociatie.
Bij een dissociatieve identiteitsstoornis valt iemands identiteit door een ernstige vorm van dissociëren uiteen in twee of meerdere afzonderlijke persoonlijkheidstoestanden. Het is dan alsof er niet één, maar meerdere mensen in hetzelfde lichaam wonen die elkaar afwisselen. Vroeger werd dit daarom ook wel Meervoudige Persoonlijkheidsstoornis (MPS) genoemd. In gastblog ‘Nooit alleen: Dissociatieve identiteitsstoornis‘, legt een cliënt anoniem uit wat het inhoudt om te leven met DIS.
♦ Posttraumatisch stress syndroom (PTSS)
Posttraumatische stress kan ontstaan na een zeer heftige of schokkende gebeurtenis. Ieder mens heeft tijd nodig om zo’n nare gebeurtenis te verwerken, maar bij sommige mensen blijft het trauma echter steeds terugkomen en wordt het moment onvrijwillig over en over beleeft. Er is dan sprake van posttraumatische stress. Het herbeleven van het trauma gaat gepaard met hevige emoties, angst of paniek en kan iemands leven flink ontregelen. In de blog ‘Wat je moet weten over PTSS’ kun je meer lezen over het ontstaan van posttraumatische stress en behandelmethodes.
“Als ik in de rij bij de kassa sta te wachten, zie ik je ineens. Je bent bijna aan de beurt en ik sta vlak achter je. Het is druk, ik kan geen kant op. Ik herken de zwarte jas, de lompe schoenen, het petje, alles. Mijn hartslag gaat omhoog en ik moet mijn best doen om rustig te blijven ademen. Als je maar niet achterom kijkt, als je maar niet achterom, als je maar niet… je kijkt. Je bent het niet. Ik kijk in het gezicht van iemand die niet eens op je lijkt.” ~ Redactie Proud2Bme
Deze quote is een fragment uit de blog ‘Ik ben geen slachtoffer‘ waarin ex-redactrice Sandra uitlegt hoe het is om te leven met posttraumatische stress.
♦ Lichaamsgerichte repetitieve gedragsstoornissen
Haren uittrekken, tot bloedens toe nagels bijten of pulken aan korstjes of oneffenheden op het gezicht. Dit zijn slechts enkele voorbeelden van lichaamsgerichte repetitieve gedragsstoornissen. Mensen die hieraan lijden voeren op een obsessief-compulsieve manier lichaamsgerichte handelingen uit en kunnen hier moeilijk mee stoppen. Ze worden onrustig als ze niet kunnen toegeven aan de impuls en kunnen hun aandacht dan maar moeilijk op iets anders focussen. Deze stoornis wordt daarom onder de dwangstoornissen gerekend.
Een vorm van lichaamsgerichte repetitieve gedragsstoornissen is het obsessief bezig zijn met de huid. Elke bobbeltje, vlekje of puistje moet bestudeerd en stuk gemaakt worden. Hierdoor ontstaan er wondjes en soms zelfs littekens. Deze aandoening wordt ook wel ‘skin-picking’ genoemd. Lees hier meer over in de blog ‘Obsessief puistjes uitknijpen‘.
“Als ik weer eens op mijn knieën was gevallen en de wondjes eindelijk aan het genezen waren, dan MOEST ik de korstjes eraf pulken, ook als dat betekende dat ik na een tijdje lelijke littekens kreeg. Door de jaren heen verplaatste deze drang zich naar mijn gezicht, hals en schouders. Iedere oneffenheid werd direct door mij opgemerkt en bestudeerd en om de een of andere reden moest ik het kapot maken of uitknijpen, ook als het geen puist was. Wat het me opleverde? Een soort rust, tijdelijk in ieder geval.” ~ Redactie Proud2Bme
♦ Psychose
Een psychose is een psychiatrische toestand waarbij iemand voor een bepaalde tijdsperiode het contact met de werkelijkheid volledig of gedeeltelijk kwijt is. Een psychose kan een symptoom zijn van verschillende psychische ziekten, waaronder, depressie, trauma en persoonlijkheidsproblematiek. Een psychose wordt getriggerd door een combinatie van factoren. Iedereen kan een psychose krijgen, maar persoonlijke omstandigheden en erfelijkheid spelen hierbij een rol.
“De wereld om mij heen voelt vreemd en beangstigd. Wie kan ik nog vertrouwen? Waarom kijken mensen zo naar mij? Hebben zij iets tegen mij? Wat een verwardheid, de realiteit vervaagt. Elke handeling gaat moeizaam. Het liefst ben ik stil en alleen ondanks dat de eenzaamheid overheerst. Mijn concentratie verslechterd. Ik voel mij uitgeput, zelfs een arm optillen kost moeite. Flarden werkelijkheid en een enge vreemde wereld mengen zich door elkaar.” ~ Judith
In de gastblog ‘Een Psychose‘ legt Judith uit wat een psychose is en hoe het voelt tijdens een psychose contact met de werkelijkheid te verliezen.
Lees hier meer blogs over psychose.
♦ Fobieën en angststoornissen
Er wordt gesproken van een fobie als er geen dag voorbij gaat zonder grote zorgen om een bepaalde niet-reële angst. Een bekend fobie is de angst voor spinnen (arachnofobie), maar er zijn nog veel meer angsten die iemands leven compleet op zijn kop kunnen zetten. In de blog ‘10 Onbekende fobieën‘ vind je een kleine greep hieruit. Onder andere emetofobie, de angst om over te geven en spectrofobie, angst voor spiegels en het eigen spiegelbeeld, worden besproken.
“Elke dag was het een strijd om naar school te gaan, dingen te ondernemen met vrienden en dingen te eten die ik lekker vond. Dingen waar ik eerst zo van kon genieten leken nu mijn grootste vijand. Mijn hoofd draaide overuren en bij alles dacht ik ‘wat als…’. Het was enorm vermoeiend om elke dag weer te leven in angst en mijn leven hierdoor te laten beheersen. Er waren momenten dat ik ‘s morgens al op stond met zorgen en paniek en dat ik misselijk wakker werd.” ~ Elise
In de gastblog ‘Als angst je leven beheerst‘ vertelt Elise over het ontstaan van haar angststoornis emetofobie en haar weg naar herstel.
♦ Zelfbeschadiging
Zelfbeschadiging of automutilatie is het opzettelijk pijn doen van jezelf. Er is niet één reden waarom mensen zichzelf letsel zouden toebrengen, vaak is het een overlevingsstrategie om met onderliggende problematiek om te gaan. Het kan bijvoorbeeld een manier zijn om gevoelens te uiten, maar ook juist om gevoelens weg te drukken met fysieke pijn. Zelfbeschadiging komt in heel veel verschillende vormen voor en is lang niet altijd zichtbaar in de vorm van wonden of littekens voor de omgeving.
“Ja, ik heb mezelf pijn gedaan. Ja, ik heb littekens, maar dat maakt mij geen minder mens. Veel van ons zijn door moeilijke periode’s heen geweest. Veel van ons hebben ergens voor moeten vechten. Het enige verschil is dat het mijne zichtbaar blijft, maar het maakt mij niet minder. Ik heb voor dit leven gevochten. Ik ben sterk.” ~ Redactie Proud2Bme
“Mijn lichaam is beschadigd, net als elk lichaam. We maken dingen mee, soms ook lastige dingen, maar daar vechten wij ons uit en worden we sterker van. Ooit was ik beschadigd, maar nu ben ik geheeld.” ~ Redactie Proud2Bme
Zelfbeschadiging is iets dat voor omstanders vaak moeilijk te begrijpen is, maar voor degene die zichzelf pijn doet is het vaak even raadselachtig. In de blog ‘De littekens blijven‘ vertelt Irene over de moeilijke tijd waarin zij zichzelf beschadigde en hoe zij deze nare periode langzaam een plekje heeft kunnen geven.
Lees hier meer (ervaringsverhalen) over zelfbeschadiging.
Mocht je nou symptomen herkennen uit deze blog, dan wil dat nog niet meteen zeggen dat je ook daadwerkelijk een bepaalde psychische ziekte of stoornis hebt. Verschillende symptomen kunnen een uiting zijn van uiteenlopende problematiek. Alleen een professional kan bij jou een diagnose stellen. Zoek daarvoor contact met je huisarts of behandelaar.
Natuurlijk is dit maar een kleine greep uit vele psychische problemen.
Wat mist er nog in dit lijstje?
Geef een reactie