10 misvattingen over therapie

Om te herstellen van mijn eetstoornis heb ik de nodige therapie gehad. Dit heeft mij destijds echt heel goed geholpen, al was ik niet altijd even gemotiveerd en soms zelfs wat sceptisch over of de therapie wel zin had. Hoe kon een beetje praten mij nou helpen met m’n eetstoornis, m’n ADHD of m’n paniekaanvallen? Veel mensen, inclusief ikzelf, hebben best wel wat misvattingen over therapie en zijn daarom een beetje huiverig. Intussen heb ik ervaren dat mijn ideeën over therapie lang niet altijd klopte. Daarom zet ik in deze blog 10 misvattingen over therapie voor jullie op een rij.

1. Praten heeft geen zin
“Misschien moet je eens gaan praten met een professional?” Tja, waar zou ik dan over moeten praten? Ik kon me echt niet voorstellen dat dat zin had. Ik weet toch alles al? Ze gaan me daar heus niks nieuws vertellen en praten kan ik ook met m’n vrienden en familie. Daar heb ik ook al veel aan. Moet ik daarvoor nou echt in therapie? Nee, ik zag het niet direct voor me, maar daar had ik het mis.

Praten met een therapeut is heel anders dan praten met vrienden en familie. Een therapeut is onbevooroordeeld en kan objectief naar jouw situatie kijken. Therapeut zijn opgeleid om bepaalde patronen in jouw verhaal te herkennen en je een spiegel voor te houden, zodat jij ook weer anders naar je situatie leert kijken. Een therapeut heeft inhoudelijk verstand van jouw situatie en helpt je zoeken naar oplossingen en zal, wel rekening houden met, maar minder snel toegeven de geniepige excuses van de eetstoornis, juist omdat ze geen vriend van je zijn. Ze prikken er zo doorheen. Die eerlijkheid is confronterend, maar wel belangrijk om echt stappen te kunnen zetten in je herstel. Praten met een therapeut is dus heel erg zinvol.

2. Elke therapie is hetzelfde
In het begin wist ik nog helemaal niet zo veel af van de verschillende vormen therapie die er bestonden. Ik dacht dat het altijd hetzelfde riedeltje was. Een kennismakingsgesprek en dan maar praten, praten en nog eens praten totdat het beter zou gaan. Ik kon me niet voorstellen dat ik daar werkelijk mee geholpen zou worden. Ik vond die gesprekjes maar vervelend en ik kon makkelijk om mijn problemen heen praten als ik dat zou willen. Mijn eetstoornis bood mij een dubbel leven waar ik me op sommige momenten angstvallig aan vasthield. Hoe kon een simpel gesprekje me daar bij helpen?

Wat ik niet wist was dat er behoorlijk wat verschillende soorten therapie zijn. Naast de klassieke psychotherapie heb je bijvoorbeeld ook cognitieve gedragstherapie, psychomotorische therapie, EMDR, schematherapie, creatieve therapie, muziektherapie, systeemtherapie, groepstherapie etc. Het kan per persoon verschillen welke soort therapie het beste past. Soms kost het even tijd om de juist therapievorm te vinden, zeker als je meerdere diagnoses hebt, maar laat je daardoor niet uit het veld slaan. Ook voor jou bestaat er een passende behandeling.

3. Therapie is voor gekken
Sinds ik bij Proud2Bme werk en mijn omgeving daar vanaf weet merk ik dat steeds meer mensen zich naar me openstellen over hun persoonlijke situatie. Het voelt vertrouwd voor anderen om te weten dat ik ook een persoonlijke ervaring heb met psychische stoornissen en in therapie ben geweest. Wat mij opvalt is dat dit echt behoorlijk wat mensen zijn! Het lijkt wel alsof iedereen in mijn omgeving wel eens in therapie of bij een psycholoog is geweest. Toch praten we hier niet zo makkelijk over. Veel mensen hebben namelijk de angst gek gevonden te worden als ze zouden toegeven dat ze naar een psycholoog gingen, maar dat is helemaal niet nodig.

Je kan het goed vergelijken met je fysieke gezondheid. Als jij pijn aan je voet hebt of de griep hebt opgelopen ga je ook naar de dokter (of besteed je hier even extra aandacht aan om beter te worden). Je fysieke gezondheid is net zo belangrijk als je mentale gezondheid. Als jij je mentaal niet zo lekker voelt, wat heel goed kan, is het dus helemaal niet erg om daar extra aandacht te besteden of hulp voor te zoeken. Dat is juist heel goed! Het is helemaal niet zo dat je gek bent geworden. Het heeft wel te maken met goed voor jezelf en je gezondheid zorgen. Ook als je wel lekker in je vel zit, maar tegen bepaalde dingen aan blijft lopen, is het prima om daar hulp van buitenaf voor in te schakelen. Het hoeft niet eerst een heel diep dieptepunt bereikt te hebben. Hoe eerder je er bij bent, hoe eerder je er weer vanaf bent. Neem jezelf hierin serieus!

4. Je moet op een sofa liggen
Zelf heb ik dit idee niet gehad, maar toen ik eens rondvroeg bleek dit toch wel een soort situatie te zijn die direct in sommige mensen hun hoofd afspeelt. No worries, je hoeft echt niet languit op een bank te gaan liggen. Dat tijdperk zijn we gelukkig al een tijdje gepasseerd, haha, het lijkt mij in ieder geval heel erg ongemakkelijk. Of lijkt het jou juist wel comfortabel? 

5. Ze lezen je de les
Deze misvatting had ik soms heel sterk terwijl ik al in therapie zat. Ik had het gevoel dat ik van alles van ze moest doen en ze alles beter wisten. Pff, ze wisten toch helemaal niet hoe ik me voelde. Op sommige momenten was het echt Irene tegen de therapeuten. Tenminste, in mijn belevingswereld. Raar eigenlijk, want zouden therapeuten er niet voor jou moeten zijn? Is het geen samenwerking?

Ja, dat is het wel. De reden dat ik dat niet altijd zo ervoer was omdat mijn eetstoornis het hier niet mee eens was. Een basislijst? Nee, veel te veel. Niet compenseren? Nee hoor, dan word ik dik.  Al m’n tussendoortjes eten? Maar ik heb toch geen honger?! Soms kon ik ze totaal niet begrijpen. Bovendien kon mijn eetstoornis mijn beeld totaal vervormen. Ik zag iedereen dunner dan mezelf, al was dat niet zo. Ik geloofde niet dat mijn psychologen ook tussendoortjes aten en wanneer een lunch er anders uitzag dan de 3 boterhammen die ik moest eten rekende ik dat automatisch als minder dan ik. Het voelde totaal oneerlijk en ondertussen vertelden ze me doodleuk wat ik allemaal wel en niet moest doen. Alsof ik dat zelf niet kon bedenken! Alsof ik zelf niet wist wat goed voor mij was!

Als ik dat had geweten, dan zat ik hier blijkbaar niet. Dan was het blijkbaar niet zo’n gevecht geweest. Dan had ik me wel beter gevoeld. Mijn therapeuten waren hier niet om mij de les te lezen, maar om mij te helpen. Mijn eetstoornis overschaduwde mijn hele persoonlijkheid, waardoor ik soms geen leuk mens leek te zijn en vol achterdocht naar de wereld om me heen keek. Stukje bij beetje is die eetstoornis kleiner en kleiner geworden en merkte ik dat er veel meer ruimte was voor de leuke, spontane en gezonde kant van mij. Het idee dat mijn psychologen me de les wilde lezen vervaagde. Zij zijn er voor mij en ik niet voor hen.

6. Ze geven je medicatie
Toen ze tijdens mijn eetstoornisbehandeling aan mij vroegen of ik me niet eens zou laten testen op ADHD, kreeg ik meteen een dubbel gevoel. Ik kon me wel vinden in hun aanname dat ik wellicht ADHD zou hebben, maar mezelf er op laten testen zou wel eens kunnen betekenen dat ik die diagnose werkelijk kreeg en dan, ja, dan zou ik vast medicatie krijgen, want dat krijgt iedereen die ADHD heeft, toch? Op deze manier denken wel meer mensen over therapie. “Een pilletje erin en dan gaat het wel weer.” Zo zou het toch niet werken? Nee, dat hoeft ook helemaal niet.

Medicatie kan een handig hulpmiddel zijn, maar het is belangrijk om daarnaast ook aan jezelf te blijven werken, anders heeft het geen zin. Er bestaan geen wonderpilletjes die je leven ineens helemaal perfect maken. Ik kreeg inderdaad Ritalin voorgeschreven, maar daarnaast kreeg ik ook een behandeling voor ADHD en werden mij handvatten gegeven die ik in het dagelijks leven kon toepassen om wat meer orde in de chaos te scheppen. Uiteindelijk ben ik ook weer gestopt met Ritalin. Ik heb er een tijdje baad bij gehad, maar ik heb het nu niet meer nodig en ik had er ook voor kunnen kiezen om het zonder medicatie te doen.

Toen ik een tijdje terug naar de huisarts ging vanwege mijn paniekaanvallen werd mij ook gevraagd of ik naast gesprekken met een psycholoog medicatie wilde. Dit wilde ik liever niet en de dokter was het daar mee eens. Het zou een hulpmiddel kunnen zijn op het moment dat de paniek ondraaglijk is, maar het haalt het niet weg, het is enkel symptoombestrijding. Om echt van je stoornis of probleem te genezen heb je wel meer nodig dan een pilletje. Het is dus altijd een optie en je bent vrij om daar zelf in te kiezen.

7. Therapie is zweverig
Mindfulness, praten over je gevoelens, jezelf opnieuw leren kennen, innerlijke angsten aangaan… In sommige mensen hun oren klinkt therapie behoorlijk zweverig. Ik weet nog goed dat ik wel eens thuis kwam met hele verhalen waar m’n ouders dan met een opgetrokken wenkbrauw naar luisterden. Het stelletje nuchtere Hollanders was zelf niet zo bekent met therapie terwijl ik onwijs veel nieuwe dingen over mezelf aan het leren was. Toch is therapie helemaal niet zo zweverig als het soms klinkt.

Natuurlijk is de ene therapievorm de andere niet en is ‘zweverig’ juist iets dat heel goed bij sommige mensen past, maar in principe is therapie heel doelgericht en gestructureerd opgebouwd. Het heeft me vaak ook juist weer met beide benen op de grond gezet en geleerd een stuk nuchterder naar de zaken te kijken.

8. Therapie is zwak
Ik hoop echt dat het idee dat therapie zwak zou zijn intussen wel uit de wereld is. Het is juist het tegenovergestelde van zwak. Het is hartstikke stoer en sterk als jij angsten en problemen onder ogen durft te komen in therapie. Dat vergt namelijk een hoop lef en is een stuk minder makkelijk dan je zorgen telkens te ontlopen. Minder makkelijk, maar zeker de moeite waard, want je zal er uiteindelijk alleen maar sterker en gelukkiger uit komen.

9. Therapie is altijd duur
Ja, in zekere zin is therapie altijd duur, maar gelukkig hebben wij in Nederland een goed zorgsysteem waardoor het voor ons allemaal betaalbaar is. Het ligt er natuurlijk wel aan welke soort therapie je hebt of welke zorgverzekering je hebt. Het is daarom goed om hier van tevoren onderzoek naar te doen en eventueel aan het einde van het jaar over te stappen van zorgverzekering. Daarnaast zou je ook kunnen zeggen dat door blijven leven met een eetstoornis duur is. Het kost je namelijk je leven.

10. Therapeuten hebben makkelijk praten
“Ja, maar JIJ hebt geen eetstoornis. Dus JIJ hebt makkelijk praten.” De woorden hebben vaak genoeg op het puntje van m’n tong gelegen. In zekere zin was dat ook wel zo, m’n psychologen hadden geen eetstoornis (gehad), tenminste, niet zover ik wist. Het is ook wel logisch dat ik dat niet wist. Ik was hier toch vanwege mijn eigen verhaal en niet voor het verhaal van mijn psycholoog.

Stel je voor dat psychologen hun probleem ook allemaal op tafel zouden gooien, dat zou ingewikkeld zijn. Nee, ze dienen een professionele houding te behouden, juist zodat jij daar steun aan kan hebben. Het gaat hier om jou, maar besef dat psychologen ook maar mensen zijn en ook hun eigen problemen en moeilijkheden hebben. Ze hebben veel uit een boekje geleerd, maar hebben hetzelfde menselijke inlevingsvermogen, dezelfde menselijke gevoelens en de dezelfde menselijke problemen als jij en ik.

Uiteindelijk haal je uit therapie wat je erin stopt en is dat ook een stukje eigen verantwoordelijkheid, maar laat je niet afschrikken door misvattingen die je in je hoofd hebt gecreëerd. Geef therapie een kans. Misschien vind je niet direct de juist vorm van therapie of de juiste therapeut, maar dat betekent niet dat de juiste behandeling voor jou niet bestaat. Je hebt hem alleen nog niet gevonden. Geef het daarom aan als je het gevoel hebt dat je vastloopt. Therapie is er voor jou en niet andersom.

Welke misvattingen heb/had jij over therapie?