Aankomen na ondergewicht

Aankomen na ondergewicht; het is noodzakelijk om weer gezond te zijn, maar het is zo ontzettend lastig. Het is lastig op mentaal gebied, om dat je tegen de angst die de eetstoornis je influistert in moet gaan. Maar ook op fysiek gebied kan je wellicht wat onzekerheid ervaren. Misschien zijn er bepaalde angsten die door je hoofd blijven spoken. Wat is de invloed van de spaarstand op mijn lichaam? Kan ik daar wel van herstellen? Hoe gaat het gewicht zich over mijn lichaam verdelen? Krijg ik straks een heel ander figuur terug?

Herstellen van de spaarstand

De spaarstand is een veelbesproken onderwerp waar een hoop angst aan kleeft. De angst om een hoop aan te komen van een klein beetje meer eten, omdat je lichaam alles op zou slaan na een periode van ondervoeding. In zekere zin is het waar dat je lichaam op een lager gewicht minder voeding nodig heeft. Dit is best een complex verhaal, maar ik kan proberen om het heel kort uit te leggen. Zo kost het minder energie om een lager gewicht te onderhouden. Ook kost het minder energie om een lichaam met een lager gewicht voort te bewegen. Daarnaast ga je als je minder weegt en dus minder energie hebt onbewust wat minder bewegen. Dit is een overlevingsmechanisme van je lichaam, dat helemaal niet zo laag wilt wegen. Je lichaam gaat efficiënter om met de energie die je wél hebt, om de schade van de ondervoeding en het eventuele ondergewicht te beperken. In zekere zin klopt het dus inderdaad dat je met een lager gewicht ook minder energie nodig hebt. Om een hoger gewicht te onderhouden, heb je in theorie meer energie nodig. Vandaar dat je met een basis eetlijst af kan vallen met overgewicht en aan kan komen met ondergewicht. 

Wanneer je ondergewicht hebt of aan het afvallen bent (vanuit een eetstoornis) klinkt die zogenoemde spaarstand misschien best eng. Maar de kans is groot dat je de hoeveelheid energie overschat. Het is namelijk niet zo dat je op gegeven moment niet meer af kan vallen. Het is niet zo dat je metabolisme volledig stilvalt. Afvallen kan altijd. Maar in hoeverre wil je dat? Volgens je eetstoornis voelt het waarschijnlijk veilig, maar op een ongezonde manier afvallen kan heel nadelige gevolgen hebben voor je lichamelijke en vooral ook voor je mentale gezondheid. Dat laatste is iets dat ik zelf behoorlijk heb onderschat in de tijd dat ik een eetstoornis had. Maar ook de mentale gevolgen van ondergewicht, ondervoeding en zelfs al heel erg streng zijn voor jezelf, zijn behoorlijk pittig. Denk aan depressieve klachten, obsessieve gedachten rondom eten, stemmingswisselingen, gevoelens van eenzaamheid, een lager libido en het lastiger vinden om sociaal contact te maken. Dit bleek ook uit de uitslagen van het Minnesota Starvation Experiment; een heel interessant experiment over wat ondervoeding met de mens doet. Daarover kan je meer lezen in deze blog.

Even terug naar die spaarstand. Ja, je lichaam heeft iets minder energie nodig op een lager gewicht, maar dit is niet iets onomkeerbaars. Wanneer je weer meer gaat eten en op een hoger gewicht komt, zal je stofwisseling zich weer gaan aanpassen. Ook dit bleek uit het Minnesota Starvation Experiment. Het was een fysiek en mentaal zwaar experiment, maar van ondergewicht en ondervoeding kan je goed herstellen. Je lijf is ontzettend rekbaar en heeft een groot aanpassingsvermogen. Je zal niet voor eeuwig blijven aankomen van diezelfde hoeveelheid eten. Als je een volwaardig en gevarieerd voedingspatroon aan weet te houden, zal je gewicht op gegeven moment weer stabiliseren tot een gewicht dat bij jou past. Dit is iets dat je moet ondergaan en ervaren. Ik hoop dat mijn stukje tekst een steentje bij kan dragen aan het durven aangaan van dit proces.

Verdeling van het lichaamsgewicht

Een andere angst die ik vaak voorbij zie komen in berichten op ons forum, is de angst dat je gewicht zich op een andere manier gaat verdelen dan het voorheen deed. En dan met name dat je meer vet rondom je buik gaat opslaan. Deze angst komt wellicht voort vanuit het feit dat het inderdaad zo kan zijn dat je lichaam in eerste instantie wat meer vet rondom de buik opslaat wanneer je herstellende bent van ondergewicht. Dit doet je lichaam om je organen de beschermen, die al die tijd best kwetsbaar zijn geweest. Een arm kan je in theorie missen, je organen missen wordt iets lastiger. Dus daar ligt de prioriteit.

Ook kan het zijn dat, wanneer je meer gaat eten, het opvalt dat je buik wat boller is. Je maaginhoud is groter dan je gewend bent en je darmen moeten wennen aan deze nieuwe hoeveelheid eten. Het kan dus best zo zijn dat je buik in het begin een beetje boller is. Dit heeft echter met andere zaken te maken dan de verdeling van lichaamsgewicht. Bovendien is het zo dat hoe meer je er op gaat focussen, hoe groter het verschil ook lijkt. Dat gebeurt er als je met een vergrootglas naar je lichaam kijkt. Dat psychologische effect ken ik zelf ook heel goed. Het is goed om te bedenken dat, wanneer je een eetstoornis hebt, je niet altijd op een realistische manier naar je eigen lichaam kan kijken. Het verstoorde lichaamsbeeld is een symptoom. Daar schrijft Hannah meer over in deze blog. Je kan die kijk op je lijf misschien niet zo even veranderen, maar wat wel kan helpen is beseffen dat het niet de realiteit is en je focus te weerleggen. Probeer het los te laten en afleiding te zoeken.

Tot slot bleek wederom uit het Minnesota Starvation Experiment, dat je gewicht zich weer op dezelfde manier verdeelt als voorheen. Het is wel belangrijk om zowel je lichaam als je geest de tijd te geven om te herstellen.

Mijn eigen ervaring

Zelf heb ik ook ondergewicht gehad en daar ben ik van hersteld. Ik merk geen ongewenste veranderingen in mijn lichaam, zowel van binnen als van buiten. Wat ik wel merk en ook lastig vond, is dat ik nu een volwassen lichaam heb. Ik begon met mijn enorme afvalrace op mijn 15de. Mijn lichaam was nog volop in ontwikkeling. Het is niet meer dan logisch dat mijn lichaam inmiddels veranderd is. Ik ben een vrouw geworden. Daar horen andere vormen en een paar extra kilo’s bij. Dit proces vond ik ontzettend lastig. Toch hoort het erbij en dat wil ik graag meegeven, mocht jij in diezelfde situatie zitten. Anders is niet altijd verkeerd. Dat hoort bij het leven en dat staat je gewoon goed.

Het kan natuurlijk zijn dat je die verandering in het lichaam lastig vindt om andere redenen. Bijvoorbeeld omdat je het lastig vindt om een vrouw te zijn. Hier kan Lonneke over meepraten. Daarvoor verwijs ik je graag naar deze blog.

Wat vind jij lastig aan aankomen en hoe ga jij daarmee om?