Alcohol en mijn eetstoornis

Een biertje op het terras of een wijntje bij het eten… Ik lust wel een drankje, maar eerlijk gezegd kan ik het evengoed ook prima missen. Dat was vroeger wel anders. Elk weekend en soms ook op doordeweekse dagen kwam ik dronken thuis. Ik ben me ervan bewust dat dit niet goed is, maar toen had ik daar geen erg in. Natuurlijk is het allemaal spannend en ben je nieuwsgierig als je jong bent. Drinken met mijn vrienden gaf me het gevoel ergens bij te horen en alles even los te laten. Ik vond het dan ook best lastig om hier op een gezonde manier mee om te gaan, zeker in combinatie met mijn eetstoornis.

Het is niet zo dat ik nu nooit meer een drankje teveel op heb. Dat gebeurt ons allemaal weleens en hoewel het niet gezond is, is het ook niet het einde van de wereld. Al vind ik dat je best wel eens kritisch naar jezelf mag kijken als je ieder weekend stomdronken in de kroeg staat. Dit was wel wat er bij mij speelde voor een periode. Het was allemaal lachen, gieren, brullen, maar gezond was het niet. Zeker als je jonger dan 24 bent, is het niet goed om alcohol te drinken. Tot die leeftijd zijn je hersenen namelijk nog in ontwikkeling en alcohol heeft daar een nadelig effect op.

Op die leeftijd kon me dat niets schelen. Het zal wel. Soms vraag ik me wel af wat voor verschil het heeft gemaakt, maar dat zal ik nooit weten. Gelukkig ben ik op dit moment blij met mezelf en mijn leven. Hoe dan ook, ook op de korte termijn was het niet bevorderlijk voor mijn fysieke en mentale toestand. Het vele drinken is vanzelf weer overgewaaid en het is niet zo dat ik ooit in m’n eentje veel heb gedronken. Toch was mijn relatie met alcohol ook na die periode niet ineens gezond of goed voor mij.

Alcohol als eetbui-trigger

Wanneer ik aan alcohol denk in relatie tot mijn eigen eetstoornis, denk ik als eerst hoe zeer alcohol mijn eetbuien kon triggeren. Wat biertjes op een middag op het terras, wijn drinken bij het avondeten, uitgaan met je vrienden. Allemaal dingen die ik graag deed en doe, maar waarna vroeger bijna altijd wel een eetbui volgde. Alcohol triggerde mijn eetbuien om meerdere redenen. Om te beginnen wordt je natuurlijk wat losser van alcohol. Ik ervaar niet dat mijn grenzen compleet vervagen, maar ze schuiven wel een stukje op. Het maakt me wat impulsiever. Iets wat me niet echt ten goede kwam in de tijd dat ik veel worstelde met eetbuidrang. Juist als ik alcohol op had, overat ik vaak. Of at ik subjectief gezien meer dan ik goed vond, waarna ik alsnog een eetbui had. Ook was de alcohol zelf al deel van de eetbui. Calorieën in drinken probeerde ik altijd te vermijden. De calorieën die in alcohol zitten, waren voor mij al reden genoeg om te zeggen dat het ‘nu toch al verpest’ was.

Ik moet eerlijk bekennen dat ik er destijds niet bewust iets mee heb gedaan. Ik heb er nooit echt concrete doelen in gesteld of hulp bij gevraagd. Het probleem met alcohol loste als vanzelf op, omdat ik ook op andere vlakken aan mijn eetstoornisherstel werkte. Toch had ik het achteraf gezien best anders kunnen aanpakken en het mezelf makkelijker kunnen maken. Bijvoorbeeld door dan maar even geen alcohol te drinken, als elke keer weer bleek dat het een te grote trigger was. Ook kan je je afvragen of het waar is dat alles meteen verpest is, wanneer je iets meer hebt gegeten en gedronken dan normaal. En of het hebben een eetbui die situatie dan beter gaat maken? Een aangeschoten bui maakt het wat lastiger om hier echt bij stil te staan, maar je kan het misschien wel van tevoren bedenken of bespreekbaar maken met iemand uit je omgeving.

Geen kcal durven drinken

Het was bij mij vaak het ene uiterste of het andere uiterste. Of ik dronk meteen een paar glazen alcohol waarna ik een eetbui had, of ik dronk alleen maar water en cola light, omdat ik geen calorieën durfde te drinken. Er is natuurlijk helemaal niks mis mee om geen alcohol te willen drinken, in tegendeel! Maar die angst die er omheen kan hangen wanneer je een eetstoornis hebt, is natuurlijk wel verkeerd. Af en toe een glaasje alcohol past prima in een gezond dieet. Daar zal je niet ineens van aankomen. Je lichaam balanceert dat gewoon weer uit. Hetzelfde geldt voor non-alcoholische dranken waar calorieën inzitten. Ja, als je er heel veel van drinkt elke dag bovenop je normale eetpatroon, dan ga je dat wel merken, maar af en toe een glaasje kan prima.

Slecht voor je zelfbeeld

Iets anders dat ik lastig vond aan alcohol was dat ik niet alleen sneller over mijn grenzen ging met eten, maar ook over grenzen in de zin van dingen die ik deed of voelde. Het is niet zo dat ik totaal niet mezelf ben als ik gedronken heb, maar ik ben wel wat ongeremder. Hierdoor konden emoties soms wat heftiger aankomen, die zeker in die tijd al heftig genoeg waren. Ook flapte ik er makkelijker dingen uit, waar ik op dat moment geen erg in had, maar waar ik me de volgende dag best wel eens onzeker over kon voelen. Vonden anderen me niet raar? Ik kon enorm aan mezelf gaan twijfelen, wat mijn onzekerheid en negatieve zelfbeeld erg kon triggeren. Een gezellig middag of avond veranderde al snel in een herinnering vol schaamte. 

Het kan best zijn dat je er met een glaasje op wat sneller iets uitflapt dat je normaal niet zou doen. Voor sommigen is dit een positief gegeven, want je maakt gemakkelijker contact met mensen. Maar het kan je achteraf ook best onzeker maken. Voor mij was het goed om te bedenken dat heus niet iedereen met mij bezig was. Dat iedereen een drankje op had en dat de sfeer gewoon gezellig was. Ik ben zelf toch ook niet zo erg op iemand gaan letten? Ik heb zelf misschien ook gelachen om iemands flauwe grapjes of onhandige opmerkingen, zonder dat ik dat als iets negatiefs heb opgevat. Nee, juist leuk, grappig en gezellig. De wereld draait niet om jou, zeg ik vaak, en dat is maar goed ook. Niemand kijkt met zo’n vergrootglas naar jou als jijzelf doet. Je mag dus zelf ook weleens wat door de vingers zien. Waarschijnlijk viel het allemaal wel mee. In het ergst geval kan je het altijd nog even navragen bij iemand die je vertrouwt. Dat heb ik ook wel eens gedaan, maar ik heb nog nooit te horen gekregen dat iemand me echt heel raar vond.

Alcohol als copingmechanisme

Een glaasje alcohol kan lekker en gezellig zijn, maar het kan ook heel destructieve vormen aannemen. Wat begint als een manier om je wat losser en fijner te voelen, kan omslaan naar een ongezond copingmechanisme. Alcohol is zeer verslavend en er zijn veel mensen die hier problemen mee hebben. Het is iets wat we niet zo graag benoemen of bespreken, maar het is wel de waarheid. Het is niet zo dat het bij iedereen zo gaat, maar het kan wel. Zeker als je niet zo lekker in je vel zit.

Heb jij het idee dat je alcohol inzet om te vluchten of verdoven, of dat je er afhankelijk van raakt? Praat er dan eens over met iemand. Het is niks om je voor te schamen. Misschien zullen mensen zeggen dat je het ‘gewoon niet moet doen’. Misschien zeg je dit ook wel tegen jezelf, maar zo simpel ligt dat niet. Net als dat een eetstoornis ogenschijnlijk onschuldig begint, sluipt een alcohol verslaving er ook langzaam in. Het heeft zowel lichamelijke als psychische en sociale gevolgen. Dan gaat het niet meer over wel of niet lekker, maar over alles wat daar achter ligt. Daar mag je echt hulp bij vragen.

Alcohol in plaats van eten

Drunkorexia, het is een term. (Ja echt) Niet opgenomen in de DSM, maar het is een term en dat is niet voor niks. Ik herken mezelf hier ook wel in tijdens een periode van mijn eetstoornis. Wel alcohol willen drinken, maar als de dood zijn voor de calorieën. Dit resulteerde in drinken op een lege maag. Niet eten, maar wel ‘s avonds de kroeg en club in. Dit is echt ontzettend schadelijk op ontzettend veel manieren. Om te beginnen bouw je op deze manier natuurlijk geen gezonde relatie met alcohol, voeding en je lijf op. Je voedt de angst vanuit de eetstoornis door hierin mee te gaan.

Daarnaast loop je op de lange termijn een tekort aan voedingsstoffen op. Iets dat niet alleen mogelijk is met ondergewicht. Daarnaast zijn de effecten (en dus ook risico’s) van alcohol vele malen groter op een lege maag. Je bent eerder dronken, kan eerder bewusteloos raken en loopt sneller kans op een alcoholvergiftiging. Je lichaam heeft het zwaar te verduren. Zeker als je door je eetstoornis al lichamelijk zwakker bent, brengt dit grote risico’s met zich mee. Je raakt makkelijker verslaafd aan alcohol, waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt van dubbele problematiek.

Drinken om erbij te horen

“Ah joh, neem gewoon een drankje. Doe niet zo saai.” Heeft iemand dit wel eens tegen jou gezegd? Ik kon zelf best wel wat groepsdruk ervaren als mijn vrienden gingen drinken. Misschien zeiden of dachten mijn vrienden dit soort dingen niet, maar dan vulde ik het wel voor ze in. Ik was best onzeker en wilde er graag bij horen. Ik was bang buiten de boot te vallen als ik niet mee de kroeg in zou gaan of mee zou gaan drinken. Dit was mede doordat ik dacht dat ik niet leuk genoeg zou zijn van mezelf. Dat ik met een drankje pas écht los zou kunnen komen en leuk kon worden gevonden. Er kunnen allerlei redenen zijn waarom jij het gevoel hebt dat je moet drinken, maar geen van die redenen is juist. Er is geen enkele reden waarom jij zou moeten drinken. Het hoeft namelijk helemaal niet.

Het klinkt misschien cliché en afgezaagd, maar je hebt geen alcohol nodig om een leuke tijd te hebben of je fijn te voelen. Als dit wel het geval is, is het misschien goed om te kijken waarom je denkt dat dit zo is. Vind je het dan wel echt leuk? Voel je je wel op je gemak? Ben je niet veel te kritisch naar jezelf? Er is niks mis mee om een drankje te drinken. Natuurlijk drinken mensen ook voor het effect dat alcohol heeft. Dat is niet iets dat ik ga ontkennen en niet iets dat verkeerd hoeft te zijn. Maar als jij liever niet drinkt, om wat voor reden dan ook, is dat jouw goed recht. Als anderen dat werkelijk een probleem zouden vinden, kan je je afvragen of dit wel mensen zijn die je graag om je heen wilt hebben.

Wat is gezond?

Vanuit de Gezondheidsraad wordt geadviseerd om niet meer dan één glas alcohol per dag te drinken. Als je dan toch wilt druken, loop je met deze hoeveelheid het minste risico. Jellinek geeft aan dat tekenen van alcoholverslaving zijn als:

– je als man meer dan 21 glazen per week drinkt
– je als vrouw meer dan 14 glazen per week drinkt
– je drinkt om de verkeerde redenen
– je drinkt op ongepaste momenten
– alcohol belangrijker wordt dan al het andere in de wereld.

Om gewoontes en verslavingen tegen te gaan, wordt vanuit de verslavingszorg aangeraden om per week minimaal twee dagen achter elkaar niet te drinken. 

Alcohol is toch iets dat er voor veel mensen wel een beetje bijhoort en dat kan prima zijn, mits je er op een gezonde manier mee omgaat. Het is goed om zelf een beetje bewust te zijn hiervan. Zo kan het handig zijn om van te voren te bepalen hoeveel je gaat drinken. Ook is het belangrijk om iets te eten voordat je gaat drinken. Zoals ik al omschreven had, vergroot een lege maag de effecten van alcohol en daarmee ook de risico’s. Blijf ook genoeg water drinken als je alcohol drinkt en drink alcohol niet als dorstlesser. Alcohol droogt namelijk uit. Als je uitgaat, drink je vaak wel wat meer dan 1 glas, maar hou het dan op 4 tot 5 glazen en niet meer dan dat. Als je regelmatig uitgaat, is het een goed idee om minder te drinken op een avond.

Alcohol en een eetstoornis

Een eetstoornis kan ervoor zorgen dat je lichaam al wat kwetsbaarder is. Het is dan zeker belangrijk om op te passen met alcohol en niet (te veel) te drinken. Je loopt nu eenmaal meer risico met een eetstoornis. Ook als je mentaal niet lekker in je vel zit, kan dat de kans op drinken om de verkeerde redenen vergroten of de kater een stuk heftiger kan maken. Meer informatie over de effecten van alcohol in het algemeen en met betrekking tot een eetstoornis kan je lezen in deze blog. Zorg goed voor jezelf en denk om je lijf, je hebt er maar één. Geniet, want ook daarvoor geldt: je leeft maar één keer. Probeer daar een balans in te vinden. Wees eerlijk naar jezelf en over je beweegredenen. Geniet, maar als je drinkt, drink dan met mate. Tegenwoordig hebben ze heel lekkere alcoholvrije biertjes, vind ik. Die ontwikkeling juich ik alleen maar toe, want ik vind bier wel gewoon heel lekker. 

Hoe ga jij met alcohol om?

bron: Jellinek, gezondheidsraad

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2019