Je voelt het simpelweg niet altijd. Er kunnen momenten zijn dat je het zwaar hebt en dat je in alle eerlijkheid niet meer weet waar je het vandaan moet halen. Of waarom je ook alweer precies wilde herstellen? Want herstel is zwaar en soms verlies je de focus. Het fijnste zou natuurlijk zijn als je altijd intrinsiek gemotiveerd bent, want die redenen staan het dichtste bij jou en maken het makkelijker om ergens voor te vechten. Als dat even ontbreekt, wil dat overigens niet zeggen dat het niet terug kan komen. Maar extrinsieke motivatie is ook belangrijk. Ook daar kun je het van hebben vandaag, ook dat is motivatie! En misschien is dat voor dit moment alles wat je nodig hebt.
Wat is het; extrinsieke motivatie?
Het is motivatie van buitenaf. Je wordt gemotiveerd, je komt in beweging en je wilt tot actie overgaan, maar dit keer door prikkels van buitenaf. Het komt niet vanuit een interne behoefte of verlangen in jezelf (intrinsieke motivatie), maar je gaat handelen naar een ‘straf’ of ‘beloning’ vanuit je omgeving. Een straf betekent dat – als je niet tot actie overgaat – er iets gebeurt wat je niet wilt. Een beloning betekent, logischerwijs, dat je een beloning krijgt voor een bepaalde actie die je hebt ondernomen.
Nu klinkt dit systeem misschien helemaal niet zo helpend, zeker niet voor een ziekte die al gekenmerkt wordt door veel straffen en ongezond belonen. Maar dit zou je ook op een gezonde manier, met een ander doel – namelijk herstel – in kunnen zetten.
Bron: drew_beamer
Niet fout
Het voelt misschien fout, omdat je enkel iets doet vanwege een consequentie. Niet omdat je echt wilt veranderen of echt wilt herstellen. Als je enkel en alleen iets doet voor je omgeving of om een bepaalde ongunstige consequentie te voorkomen, kan het zijn dat je uiteindelijk terugvalt in je vertrouwde patroon. Omdat je daar toch al niet vanaf wilde. Op de korte termijn kan dat natuurlijk zo zijn, maar herstel is voor een deel ook een kwestie van doen. Als je altijd wacht totdat het goed voelt of totdat je er klaar voor bent, maak je misschien niet (snel genoeg) de stappen die nodig zijn. Je wilt verder komen, maar dat betekent niet dat het altijd goed voelt om die ophoging in je eetlijst te doen. Het is dubbel, voelt tegenstrijdig, omdat dat is wat een eetstoornis doet. Je motivatie kan daar ook behoorlijk door beïnvloed worden. Angst, twijfel, onzekerheid, triggers. Het kan allemaal in de weg staan bij het vasthouden van je motivatie om die extra boterham te eten. Of tijdens het uitzitten van een eetbui. Het is geen falen en geen zwakte als je motivatie even weg is, of als je je niet sterk genoeg voelt vandaag. Juist hierin kan extrinsieke motivatie een belangrijke rol spelen, als een extra hulpmiddel om jou een andere keuze te laten maken.
Het is ook niet gezegd dat je intrinsieke motivatie niet terug kan komen. Motivatie komt en gaat, herstel is een hobbelige weg, dus er verandert elke periode best wel veel in je gevoel. Op het moment dat je motivatie weer goed zit, kun je heel veel baat hebben bij de extrinsieke motivatie waar je in de tussentijd gebruik van hebt gemaakt. Het kan een wisselwerking zijn, die jou via verschillende wegen uiteindelijk op het pad houdt waar je op wilt blijven.
Duidelijker
Het wordt ineens zo concreet. Gevoelens, gedachtes en emoties zijn soms vaag. Of juist veel te heftig om iets mee te kunnen. Zeker wanneer je een tijdje therapie hebt, hoeft niemand je meer iets uit te leggen. Je weet hoe het werkt, je weet wat er moet gebeuren. Maar desalniettemin kan het zijn dat je geen motivatie voelt die dag. Extrinsieke motivatie is dan eigenlijk veel tastbaarder, het vertaalt zich letterlijk naar iets heel concreets wat zich afspeelt in jouw leven.
Wat wil je niet?
Wat wil je niet dat er gebeurt? Of wat wil je in de toekomst niet meer? Dat kunnen natuurlijk bepaalde dingen zijn vanuit jezelf; gedachtes die je om zou willen zetten, andere keuzes die je zou willen maken om je gezonder te voelen. Maar als ik echt nadacht over wat ik niet wilde, waren dat toch de gevolgen die ik op andere vlakken in mijn leven kon gaan voelen. Ik wilde niet meer de zorgen van mijn ouders, de ruzies of de teleurgestelde blik. Ik wilde niet dat mijn relatie uit zou gaan of dat ik lang geen werk zou kunnen krijgen. Extrinsieke motivatie zat hem voor mij in de angst dingen te gaan verliezen. Dingen die wel degelijk buiten mij lagen, maar heel veel zeiden over mijn leven en hoe ik dat wilde inrichten. Dat ging niet over mijn gevoel of de constante wil om te herstellen van mijn eetstoornis, dat ging over hoe ik wilde dat mijn leven – vaak jaren later – eruit zou gaan zien.
Vaak is het moeilijk om echt rekening te houden met de toekomst, want je weet niet wat het je brengt. Dus vaak is dat gevoel ook maar wat vaag. Toch vond ik de angst, van al die gevoelens over de toekomst, het sterkste. Die angst voor een toekomst met eetstoornis en wat ik daar allemaal door kwijt zou kunnen raken, kon mij tot actie aanzetten. Als je het niet voelt van binnenuit en even niet weet waarom je het vandaag de dag voor jezelf zou doen, weet je dan misschien wel waarom je het voor je toekomstige zelf zou willen doen? Wat zou je vandaag kunnen doen, voor jezelf in de toekomst?
Hoe kun je het inzetten?
Je kunt je leven op een gezonde manier inrichten op beloningen. Zeker als je in herstel bent, ben je telkens nieuwe stappen aan het zetten en ik ben groot voorstander van elke stap uitbundig vieren. Dat kan groots, maar ook heel klein. Door na elke stap en elke overwinning iets leuks te plannen, focus je je automatisch meer op het positieve ervan. En daar is overigens niets aan gelogen; bij elke overwinning krijg je op lange termijn ook gewoon veel positiefs terug in je leven. Dus ga naar dat restaurant, neem die dag vrij om naar het strand te gaan, koop dat kaartje voor die film of tentoonstelling. Kijk waar jij blij van wordt. Je mag jezelf belonen voor wat goed gaat en al helemaal als dat hard werken is op dit moment.
Bron: candijoy07
Hoewel het veilig kan zijn om weg te blijven bij kleding, kun je er ook voor kiezen om dit onderdeel te maken van jouw beloning. Zelf moest ik toewerken naar een gezond gewicht, maar was ook al maanden verliefd op een aantal (net iets te dure) kleding items. Aankomen is geen makkelijk proces en de keuze om wel of geen kleding aan te schaffen, kan tijdens herstel best een dilemma zijn. Voor mij werkte het motiverend om bepaalde kleding pas aan te schaffen op een gezond gewicht en dat dus ook als beloning in te zetten. Iets dat ik echt graag wilde hebben voelde dan als kers op de taart en stond ook nog eens symbool voor iets wat bij mijn gezondere lichaam en leven hoorde.
De straffen zijn denk ik voor een deel al ingebouwd in het leven. Soms kan het bijvoorbeeld al helpen je daar bewuster van te worden. Als ik niet zou herstellen, zou ik op den duur veel kwijtraken. Ik vond het fijn om in de horeca te werken, maar lang houd je dat niet vol met een eetstoornis. Maar ook de relatie met mijn ouders, familie en vrienden veranderde als gevolg van de eetstoornis. Het werd allemaal wat minder, het werd vlakker. Dat zijn natuurlijk dingen die geleidelijk gaan, die voel je niet meteen als je vandaag besluit je lunch over te slaan.
Er zijn vast in je eigen leven ook momenten geweest waarin je ineens een gevolg van de eetstoornis voelde, toch? De zorgen van je moeder in haar ogen? Een laatste waarschuwing op werk of gesprek bij je mentor? Misschien je vriend of vriendin die radeloos is? Het lastige is; dat zijn hele heftige momenten die ook weer voorbijgaan. De emotie zakt en het leven gaat door, dus de eetstoornis gaat vaak ook door. Maar die momenten komen ook weer terug en dat vertrouwen is niet oneindig. Er komt een moment dat er wel een consequentie volgt. En ondanks al die waarschuwingen gaat dat onverteerbaar zijn. Die gedachte kon mij soms helpen als ik het even niet meer voelde.
Natuurlijk herstel je echt voor jezelf, maar soms at ik een boterham voor mijn moeder. Dat tussendoortje nam ik voor mijn vader. En dat driegangenmenu at ik eigenlijk alleen maar omdat mijn partner zo genoot die avond. Soms doe je iets voor de ander, omdat je iets voor jezelf wilt voorkomen. Dan voel je niet altijd de drive om een stap te zetten voor jezelf, maar wel om te behouden wat je lief is. Dat gaat ook over jou. Uiteindelijk gaat extrinsieke motivatie juist over jou.
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie