Heb ik een trauma?

Een woord dat ik nu dagelijks weleens typ en dat hierdoor haast zijn diepe betekenis verliest: trauma’s. Want zo makkelijk als het te typen is, zo moeilijk is het om te erkennen. Een trauma is complex en soms niet uit te leggen of te begrijpen. Het is alleen maar te voelen. En voor iedereen is de oorzaak verschillend en zijn de signalen anders. Hierdoor kan het lastig zijn om te bepalen of jij zelf last hebt van een trauma; want hoe weet je dat eigenlijk? Of je een trauma hebt?

Een trauma betreft een onverwerkte of niet goed verwerkte gebeurtenis uit het verleden. Deze gebeurtenissen kunnen zich voor hebben gedaan in de vroege jeugd, maar dat hoeft zeker niet zo te zijn. Op elke leeftijd is het mogelijk om een (psychisch) trauma op te lopen. In de blog van vandaag lees je hoe een trauma precies kan ontstaan en wat de signalen kunnen zijn.

Bron foto

Hoe ontstaat een trauma?

Verschillende gebeurtenissen kunnen een trauma veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan gewelddadige situaties zoals een overal, huiselijk geweld, seksueel misbruik, het meemaken of zien van een ongeluk of het verliezen van een dierbare. Dit zijn slechts voorbeelden, want er kan zoveel aan een trauma vooraf gaan. Het gaat om de gevoelens die een bepaalde gebeurtenis bij je oproept. Denk aan emoties als angst, verdriet, hulpeloosheid, boosheid of schuldgevoelens. Het voelen van deze emoties is op zich niet vreemd. Zeker wanneer er iets heftigs is gebeurd, is het logisch dat dit veel in je los kan maken. Wanneer deze emoties echter niet weggaan en op den duur zelfs erger worden, is de kans groot dat je kan spreken van een psychotrauma. 

We onderscheiden twee soorten trauma: enkelvoudig trauma en meervoudig (of complex) trauma. Bij een enkelvoudig trauma is er één specifieke gebeurtenis te herleiden waardoor iemand een trauma heeft ontwikkeld. Bij een meervoudig trauma gaat het om een herhaling van ingrijpende gebeurtenissen. Goed om te weten is dat de een enkelvoudig trauma – omdat het voor sommige mensen minder ‘erg’ klinkt – echt niet onderdoet voor een meervoudig trauma. Beide kunnen een grote impact hebben op iemands dagelijks functioneren. Beiden vragen er dus ook om, serieus genomen te worden.

Ik vind het belangrijk om te vermelden dat een gebeurtenis voor de één heel anders kan voelen dan voor een ander. Ik denk dat ik dit het beste uit kan leggen door middel van een voorbeeld: ik ben opgegroeid in een onstabiel gezin. Mijn vader was alcoholist. De meeste trauma’s waar ik later therapie voor heb gehad, vonden hun oorsprong binnen ons gezin. Ik voelde me onveilig. Er vond bijvoorbeeld veel agressie plaats thuis en hiernaast had het ook zijn effect op mijn ontwikkeling; zo kreeg ik last van bindings- maar ook verlatingsangst en ik ontwikkelde een eetstoornis en een depressie.

Toen mijn vader eenmaal uit huis was geplaatst, werd ik – niet veel later – aangeraakt door een kennis. Iemand die ik tot dusver altijd had vertrouwd. Deze aanraking ontwikkelde zich tot een trauma. Voor sommigen kan dat vergrijp iets kleins zijn, iets wat amper te benoemen is, maar voor mij was het heel groot. Het ging namelijk over veel meer dan alleen het overschrijden van die grens. Het ging om mijn veiligheid die ineens vergankelijk leek. Wat ik hiermee wil zeggen is dat een trauma ook te maken heeft met de draagkracht van de persoon op dat moment. Oordeel daarom alsjeblieft nooit over de moeilijkheden van een ander; je weet niet wat erachter zit, hoe het daarachter voelt, wat het in iemand losmaakt. 

Mentale signalen

De meest bekende signalen zijn denk ik het herbeleven van de gebeurtenis(sen) en dissociatie. Dit kan door middel van flashbacks en nachtmerries. Ik had last van beide. Dit zorgde er ook voor dat ik vaak slecht sliep en veel moe was. Ik denk ook dat ik door die vermoeidheid minder goed prikkels kon verwerken, waardoor ik eigenlijk in een soort cirkel terechtkwam; ik werd moe van verschillende prikkels, waardoor ik deze niet kon verwerken en dagelijkse dingen best een opgave werden. 

Fysieke signalen 

Eerder schreef ik al over de fysieke klachten die ik ervoer tijdens mijn trauma, dat deed ik in deze blog. Ik benoem hier onder andere spierkrampen (door het aanspannen van spieren bij spanning), hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Maar in de reacties onder de blog werd ook terecht conversiestoornis, of fns, genoemd. Een mentale aandoening waarbij een persoon blindheid, verlamming, moeite met slikken of andere (neurologische) symptomen heeft, die niet ‘verklaard’ kunnen worden. Meestal verdwijnen de klachten na een aantal maanden, maar als dit niet het geval is, kan een psycholoog je wellicht verder helpen. 

Hiernaast voelde ik dat mijn lichaam vaak in een staat van alertheid verkeerde, zeker als ik op plekken was waarvan ik wist dat ik er bijvoorbeeld mijn vader tegen kon komen. Mijn hartslag was dan hoog, mijn ademhaling snel en oppervlakkig en ik voelde me opgejaagd. Veel plekken vermeed ik dan ook liever, waardoor ik de reactie ervan ook vermeed. Door die reactie uit de weg te gaan, werd deze – wanneer ik het wél voelde – heviger. 

En nu?

Afhankelijk van het soort trauma (en wat jij zelf graag wilt) is het mogelijk om hiervoor behandeld te worden. Zelf heb ik een aantal keer EMDR gevolgd; een behandeling waardoor de gevoelens rondom het trauma af kunnen nemen. Wil je hier rustig eens meer over lezen? In deze blog verzamel ik een aantal eerder geschreven blogs over deze behandelvorm. 

Verder wil ik je meegeven dat elk trauma serieus genomen mag – moet – worden. Destijds vond ik het heel lastig om mijn trauma’s te erkennen en hiervoor hulp te vragen. Ook omdat ik het gevoel had dat er weinig over werd gepraat, was die drempel naar erkenning nog groter. Wat jouw verhaal ook is; je mag doorgaan, zonder schuldgevoel. Zonder blokkade.

Heb ik een trauma?

Deze blog draagt misschien bij om de signalen die bij een trauma kunnen horen in kaart te brengen, maar het is geen pasklaar antwoord. Door mijn eigen ervaring en de verhalen die ik dagelijks op Proud2Bme voorbij zie komen, heb ik inmiddels ondervonden dat een trauma er bij iedereen heel anders uit kan zien. Herken jij jezelf in de signalen die ik hierboven beschreef? Dan wil ik je aanraden om hier hulp bij te zoeken. Want ook al voelen die signalen (inmiddels) normaal, dit zijn ze niet. Het is niet normaal om dagelijks bang te zijn, plekken te vermijden, last te hebben van flashbacks en amper te kunnen slapen door nachtmerries. Het kan echt anders, het kan beter. Echt. 

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.