Het gaat niet over eten

Of mijn leven nu gestructureerd en goed verliep, of een aaneenschakeling van chaos was, in beide situaties voelde ik de drang naar controle. Het is niet zo dat als alles ogenschijnlijk goed gaat, dat betekent dat je nooit het gevoel hebt te moeten vluchten. Was het maar zo simpel. Wat goed was wilde ik krampachtig vasthouden, wat niet goed ging wilde ik geforceerd rechttrekken. Al was het maar in mijn hoofd, al was het maar schijn, het was in ieder geval iets. Het was in ieder geval nooit het eten.

Ik ben namelijk al mijn hele leven dol op eten! Vanaf het moment dat ik Danoontje kon zeggen at ik er altijd twee tegelijk. Als ik erop terugkijk was dat misschien al wat eetgestoord, want vol zat ik zelden, maar ik genoot. Ik trok opa en oma drie keer per dag mee naar de ijssalon, at elk hagelslagje op en deed wedstrijdje met mijn moeder wie de het grootste stuk chocola in de straciatella kon vinden. Eten was een feest!

Vervangbaar

Eten was niet de vijand, want dat was iets waar ik elke dag van genoot. Eten is denk ik voor niemand in eerste instantie de vijand, dat maakt het ook zo complex. Mijn eetstoornis was een vorm van destructief gedrag. Niet op een impulsieve manier, maar tot in de puntjes uitgewerkt. Een manier om langzaam mijn gevoel uit te schakelen, wat ik elke dag opnieuw trainde, met een compleet gestoorde levensstijl als gevolg. Alles wat je voedt groeit en wordt sterker. Achteraf zie ik dat ik dit destructieve gedrag voor alles kon vervangen, voor alles wat die rol kon vervullen. Restrictief eten, eetbuien, compenseren, automutilatie, koopdrang, isolatie of juist oneindig door blijven feesten. De enige noodzaak die ik had was een gat op te vullen. Dat gebeurde met wat er op dat moment voor handen was of wat op dat moment het meest voldeed.

Iets wat het liefst ook iets kon doen aan de gevoelens die ik wél had. De veelal negatieve gedachten en gevoelens die ik niet uit kon zetten en die zich vaak uitte in complete onvrede naar mijzelf. Het bezig zijn met eten leidde mij af van die oorlog in mijn hoofd en bood mij de mogelijkheid om iets te kunnen doen aan mijzelf. Het moest anders, beter. Dat kon nu ook, daar hoefde ik alleen maar voor te kiezen.

Controle

Het eten bood mij elke dag een manier om te vluchten, een nooduitgang. Het gaf mij de hele dag door de mogelijkheid om te ontkomen aan mijn angsten. Ik wist wel dat de eetstoornis geen oplossing was voor de problemen die ik ervoer, maar het gaf mij in ieder geval een manier om ermee om te gaan. Om om te kunnen gaan met de oplossingen die ik niet had en om tegelijkertijd ergens aan te kunnen werken wat ik wél aankon. Alles kon in de soep lopen, het leven kon mij volledig overspoelen, maar dan zou ik in ieder geval dun zijn als dat gebeurde. Het voelde als het minste wat ik kon doen en bovendien het enige waar ik controle over dacht te hebben.

Als het echt over eten had gegaan, had het waarschijnlijk gebleven bij wat pogingen om te lijnen. Dan had het gebleven bij een aantal maanden gezonder proberen te eten en hier wel of niet in slagen. Zoals dat eigenlijk nog steeds bij het grootste deel van de mensen gaat. De focus had even op het eten gelegen, maar het leven er omheen had gewoon door gegaan. Als het over eten was gegaan, had het denk ik hier gestopt. Dan had ik hier misschien nog heus wel eens onvrede over kunnen voelen, maar dat leidt niet automatisch tot een psychiatrische ziekte. Als het echt over eten had gegaan was het daar bij gebleven, maar daar bleef het niet bij.

Het is namelijk niet normaal om je eigenwaarde te halen uit wat je die dag hebt gegeten. Het is niet normaal om meer te willen houden van een lichaam dat steeds minder wordt. Het is niet gezond om jezelf en je leven opzij te schuiven voor een doel dat nooit bereikt gaat worden. Voor het perfectioneren van een ongezonde levensstijl. Het is niet normaal om jezelf uit te hongeren en je negatieve gedachten te voeden. Het gaat niet over eten als het nooit goed genoeg is. Het gaat niet over eten als eten niet meer mag.

Beloning

Iets verdoofd, het laat je een klein beetje beter voelen over jezelf. Of nee, het laat je iets minder slecht voelen over jezelf. Omdat er blijkbaar zo veel onder zit wat ervoor zorgt dat het niet goed voelt. Dat jij misschien gewoon niet goed voelt, niet goed genoeg. Er moet niet voor niets iets veranderen, het moet niet voor niets anders. Ik denk dat je eetpatroon zich het makkelijkste leent voor een verandering, voor iets wat elke dag je aandacht kan vragen. Een focus. Iets wat je makkelijk meteen met beide handen aan kunt grijpen is denk ik het meest effectief, wat de reden ook is. Hoe effectiever, hoe beter.

Elke gram die eraf was voelde als een beloning. Elke maat die ik kleiner kon pakken voelde als een bevestiging. Een cadeau aan mijn lage zelfbeeld, want ik had iets bereikt. Er was zo veel wat ik niet aankon, zo veel om mij rot over te voelen, maar dit was een momentje waarin ik tevreden kon zijn. Heel even maar, want het was altijd maar van korte duur. Maar toch, dit momentje was van mij. Ik had succes, ik kon dit! Hier, op de weegschaal, met mijn inmiddels te grote broek op de grond, had ik gewonnen. Voor geen goud wilde ik dit krachtige gevoel nog loslaten, dit ging ik niet meer weggeven.

Saboteren

Het meest zieke vond ik vooral om te merken dat het echt een tool werd. Een dagelijkse tool die ik er altijd bij kon pakken. Heb ik alles? Mijn sleutels, telefoon, eetstoornis..? Het werd iets waar ik in elke situatie op terug kon grijpen, iets wat mij er altijd doorheen kon trekken. Wat ik simpelweg nodig had om de dag door te komen. De meest betrouwbare vorm van houvast die ik ooit gevonden had. Hoe meer ik het trainde, hoe sterker het werd en hoe automatischer ik het ook in ging zetten. Zowel de negatieve als de positieve dingen die ik meemaakte, alles kon ik aan met mijn eetstoornis. Beiden kon ik namelijk moeilijk een plek geven, maar ik merkte dat mijn eetstoornis ervoor zorgde dat er ook geen plek voor hoefde te komen. Misschien omdat er helemaal geen plek voor was of omdat ik het allemaal überhaupt minder voelde, het leek in ieder geval goed zo.

Het vlakte mijn emoties af en het verving mijn reactievermogen. Ik voelde minder en wat ik nog wel voelde, kon ik hierin kwijt. Ik kon niet vertrouwen op hoe ik met emoties omging, ik kon niet vertrouwen op mijzelf, maar ik kon wel vertrouwen op de eetstoornis. Die uitkomst was vaak hetzelfde. Ik wist wat ik eraan had en dat bood stabiliteit. Het stomme is dat diezelfde stabiliteit ervoor zorgde dat ik mijn leven saboteerde. Krampachtig vasthouden aan die controle, daar moest alles voor wijken, ook als het daarmee niet de goede kant op ging. Ook als ik daardoor juist kwijtraakte, wat ik met die eetstoornis probeerde vast te houden. 

Het ging niet over eten, maar ik liet het daar wel over gaan. Zodra er iets gebeurde, zodra ik iets voelde, saboteerde ik de situatie door het terug te brengen naar het eten. Nee, ik wil er niet doorheen. Ik weet niet hoe, dus nee. Als ik onzeker was, zorgde ik ervoor dat het aan het einde van de dag ging over de lunch die ik had overgeslagen. Als ik bang was, wist ik aan het einde van de dag vooral hoeveel calorieën ik had geteld. Als ik bang was alles kwijt te raken, raakte ik vooral kilo’s kwijt. Ik saboteerde alles waar het over moest gaan en waar ik wél iets aan had. Ik had genoeg te voelen en te vertellen, maar ik wilde daar niet aan toe komen.

Het geeft niet, want het is eng. Het is ongelofelijk eng om te stoppen met je leven te saboteren, want elke dag is er ook weer de mogelijkheid om er veilig doorheen te komen. Om de veiligheid van de eetstoornis te kiezen en om het wél over eten te laten gaan. Niets zo vertrouwd als de bevestiging die je krijgt van het afvallen, niets zo effectief als het hebben van een eetbui. Niets zo vertrouwd als het saboteren van je eigen leven en het vasthouden aan iets waarmee je je eigen geluk in de weg staat. Wat je niet aan gaat kun je tenslotte ook niet verpesten. Dus ja, eng is het zeker, maar het is nog altijd veel enger om voor altijd een eetstoornis te hebben. Het leven gaat namelijk niet alleen maar om eten en je hebt nog een heel leven om uit te zoeken waar jij wilt dat het wél over gaat. 

♥