Kritiek of opbouwende feedback krijgen is iets wat essentieel is in ons leerproces en in onze ontwikkeling maar het is lang niet altijd fijn om van anderen te horen wat je niet goed doet. Sterker nog, het is vaak heel confronterend en we kunnen ons daardoor ook erg rot voelen. Omgaan met kritiek vinden heel veel mensen ook erg lastig. Het is soms te moeilijk om het op dat moment in perspectief te kunnen plaatsen. Het is de kunst om er wat mee te kunnen doen maar om het tegelijkertijd niet te persoonlijk te nemen…. In deze blog beschrijf ik een aantal dingen die je kunt doen wanneer je kritiek krijgt.
Wat heel vaak gebeurt bij het krijgen van kritiek, is dat mensen in de verdediging gaan. Dit betekent echter niet dat zij het niet eens zijn met deze kritiek, maar vaak is het een tegenreactie wanneer iemand zich aangevallen voelt. Dit kan komen door de manier waarop de kritiek gegeven wordt, maar ook omdat de ontvanger het enorm persoonlijk oppakt. Natuurlijk is het belangrijk om de kritiek serieus te nemen, maar het is niet de bedoeling dat je je vervolgens ontzettend slecht voelt over jezelf.
Het is belangrijk een balans te vinden in het serieus nemen, het horen wat het effect van jouw gedrag is op een ander, dit je aantrekken en te kijken wat je hiermee kunt doen, en verdrinken in zelf haat en schuldgevoelens.
1. Zie kritiek ook als een soort cadeautje
Ondanks dat het een cadeautje is dat we liever niet krijgen, kan het helpen om kritiek wel te zien als zoiets. Degene kan allerlei bedoelingen hebben met het geven van opbouwende feedback en het kan in eerste instantie ook gegeven worden uit eigen belang, maar je kunt het wel zien als iets waardoor jij je kunt ontwikkelen en bewust wordt van je gedrag en hoe dit overkomt op anderen. Dit is heel waardevol. Je hoeft hier een ander niet leuk of aardig voor te vinden en iemand kan andere bedoelingen hebben met het geven van deze feedback, maar jij hebt er zelf invloed op hoe je dit ontvangt.
2. Niet direct in de verdediging
Ons gedrag is een groot deel van onze identiteit en het komt meestal hier uit voort. Wanneer iemand aangeeft dat hij/zij iets hierin vervelend vindt en graag anders zou zien, kan je dit ervaren als een enorme persoonlijke aanval. Dit kan als tegenreactie bij jou oproepen dat je jezelf direct wil verdedigen. Dit is echter niet de beste manier om met kritiek om te gaan. Je helpt jezelf er niet mee want vaak zal je niet direct een reactie daarop krijgen die jou zou helpen en daarnaast helpt het ook niet serieus te nemen wat die ander eigenlijk wil zeggen.
3. Neem de ander serieus en stel vragen
In plaats van in de verdediging gaan, kun je beter goed luisteren naar wat de ander te zeggen heeft. Neem de tijd om het over je heen te laten komen en er over na te denken. Diegene zegt dat niet voor niks en ondanks dat jij het misschien nooit zo bedoeld hebt, is dit blijkbaar wel hoe het op anderen overkomt. Laat zien dat jij het wil begrijpen en dat je de ander serieus neemt. Je zal je dan ook veel beter over jezelf voelen dan wanneer je fel in de verdediging gaat en er eigenlijk niet uit haalt wat je eruit zou willen halen. Probeer open vragen te stellen om de ander beter te begrijpen en meer inzicht te krijgen in waar het nou over gaat. Vraag eventueel naar concrete momenten van wanneer jij bepaald gedrag vertoonde dat als vervelend ervaren werd.
4. Balans tussen wel en niet persoonlijk aantrekken
Ik denk dat dit een van de moeilijkste dingen is wanneer je kritiek krijgt. Veel mensen trekken het zich veel te persoonlijk aan. Wanneer ik tegen mijn vriend zeg dat ik het niet fijn vindt als hij het bed ‘s morgens niet op maakt (fictief, want ik denk dat het eerder andersom is), dan zeg ik niet iets over hoe hij is als persoon maar over wat zijn gedrag met mij doet. Natuurlijk heeft dit wel wat met hem als persoon te maken, want misschien vindt hij dat helemaal niet belangrijk of is hij een beetje lui, maar het is niet nodig om dat zo erg op jezelf en je persoonlijkheid te betrekken. Ik hou namelijk heel veel van hem en vind hem lief en leuk, ook ondanks dat hij niet altijd doet wat ik wil. Ik denk dat kritiek vaak te groot gemaakt wordt omdat het soms heel hard en pijnlijk over kan komen.
Het kan helpen om te denken aan dat de ander ook gewoon een mens is en gevoelig is voor bepaalde dingen. Dat hij/zij iets vervelend vindt en ergens kritiek op heeft, betekent niet dat dit ook iets is wat een ander stoort. Het zegt dus niet alleen iets over jou, maar ook over de ander en op hoe dingen op hem of haar overkomen. Misschien is het wel hetgeen waar hij/zij bij meer mensen last van heeft. Die gedachte kan al helpen om het je wat minder aan te trekken. Dit betekent natuurlijk niet dat je het niet serieus hoeft te nemen en dat je er niks mee hoeft te doen.
5. Praat erover met een goede vriendin of familielid
Wanneer je kritiek heel snel persoonlijk aantrekt en als je je daardoor erg rot voelt, kan het helpen om hier met iemand over te praten die dichtbij je staat. Bijvoorbeeld je moeder, zus of je beste vriendin. Bespreek de kritiek en wat dit met jou doet. Probeer er samen achter te komen hoe jij hier zelf in staat en wat maakt dat je je hier zo rot over voelt. Dit kan relativeren en je helpen om je weer wat beter te voelen.
6. Vertel ook jouw kant van het verhaal
Direct in de verdediging gaan is niet zinvol, maar ik voel me er zelf niet goed bij als ik kritiek krijg en ik kan hier zelf niks over zeggen. Luister naar de ander en probeer zijn / haar kant van het verhaal te begrijpen. Ik denk dat dat de eerste stap is om hier op een goede manier mee om te gaan. Het is vervolgens aan jou om hier op te reageren. Reageer bijvoorbeeld door eerst aan te geven waar je je in herkent en hoe je het vindt om dat te horen. Je kunt vervolgens ook aangeven hoe jij de situatie ziet en samen kun je kijken wat je hier aan gaat en kan doen.
7. Je hoeft niet altijd sorry te zeggen
Wanneer je iemand hebt gekwetst of pijn hebt gedaan met je gedrag is een excuses meestal wel op z’n plaats, maar je hoeft niet altijd en overal sorry voor te zeggen. Sommige dingen die worden gezegd als kritiek zijn meer een soort verzoeken om het voortaan anders aan te pakken. Daar hoef je niet in alle gevallen je excuses voor aan te bieden. Daarnaast is het in veel gevallen zo dat het belangrijker is dat je er echt wat mee doet en dan volstaat een ‘sorry’ vaak niet.
8. Wees niet te streng voor jezelf
Dit is denk ik een van de belangrijkste dingen bij het krijgen van feedback of kritiek. Dit hoort bij het leven. Net als dat mensen complimenten geven en bepaald gedrag fijn vinden, zijn er ook dingen die als minder fijn ervaren worden. Niemand kan altijd alles goed doen of het iedereen naar de zin maken. Wanneer iemand aangeeft dat hij/zij iets liever anders ziet, kun je het zien als een investering. Een investering in jou en in jullie relatie.
9. Onderzoek wat je ermee kan en wil doen
Wat ik al eerder zei, is dat hetgeen waar de kritiek over gaat niet alleen bij jou ligt, maar ook bij degene die de kritiek met jou deelt. Ondanks dat het iets is in jouw gedrag, is dit blijkbaar iets wat voor de ander storend is. Je kan het zien als aanval, maar ook als een manier waarop een ander graag benaderd wil worden. Wanneer je hebt geluisterd naar iemand en naar wat diegene storend vindt en liever zou willen en jij bij jezelf bent nagegaan hoe je dit vindt en hoe je hier zelf in staat, kun je onderzoeken wat je hieraan kan en wil veranderen.
Al met al is het krijgen van kritiek meestal niet fijn maar wel heel belangrijk in het leven. Iedereen krijgt hier weleens mee te maken en je kunt er dan maar beter op een goede manier mee om gaan om het voor iedereen zo fijn en makkelijk mogelijk te maken.
Hoe ga jij om met kritiek?
Geef een reactie