Mijn zus heeft psychische problemen, ik nu ook

Met een fotoboek op mijn schoot kijk ik terug op onze ‘onbezorgde’ kindertijd. Ik zie mijn zus op elke foto van ons samen vol trots naar mij kijken. Een lach op ons gezicht; het plezier spat er vanaf. Twee ouders bij elkaar. Ik droom wat weg bij het bekijken van het fotoboek. Tot ik mij ineens weer realiseer hoe tijden toch kunnen veranderen…

Toen ik een jaar of twaalf was, kwam mijn zus met zichzelf in de knoop te zitten. Ze liep vast tijdens haar studie en al snel ontwikkelde dit zich in heftige psychische problematiek. Daar stond ik dan, net aan het begin van mijn puberteit. Het leek alsof al mijn houvast wegviel; de veilige thuisbasis raakte behoorlijk verstoord. Zelfs mijn herinneringen aan vroeger begon ik in twijfel te trekken door de kijk van mijn zus op onze jeugd in deze periode. Mijn zus zat in de knoop, maar al vrij snel wist ik zelf het eind van het touw ook niet meer te vinden.

Voor mijn gevoel raakte ik de controle kwijt in mijn leven. En dat terwijl ik juist veel waarde hecht aan het hebben van controle. Om mijn focus te verleggen en om toch nog ergens een gevoel van controle uit te halen, begon ik mij steeds meer bezig te houden met eten. Hoe minder ik at en hoe lichter ik werd, hoe minder ik voelde en hoe minder ik bezig was met alles wat zich thuis afspeelde. Ik vluchtte in de eetstoornis.

Mijn zus vroeg veel aandacht en trok deze geregeld ook flink naar zich toe. Ik deed juist liever een stap naar de achtergrond. Om mij hoefden mijn ouders zich geen zorgen te maken: focussen jullie je nou maar op je andere dochter. Ik cijferde mijzelf weg en de ruimte die daardoor vrijkwam, werd ingenomen door de eetstoornis. Het voelde bijna alsof ik samen met de eetstoornis een kamp was binnen het gezin en mijn ouders en zus het andere kamp vormde. Hoe hard mijn ouders ook probeerden om balans te houden in de hoeveelheid aandacht tussen mij en mijn zus, er kwam voor mij veel ruimte vrij om mijn eigen ding te doen en zo ongezien zelf alleen maar verder weg te zakken. Kwam er een reikende hand, gaf ik hem weer terug. Zorg nou maar dat jullie er zijn voor haar.

Al eerder heb je kunnen lezen dat ik uiteindelijk behoorlijk ver ben weggezakt. Ook mijn zus heeft meerdere opnames gehad en behandelingen gevolgd. Beiden hebben we een heftig traject achter de rug, waar ik inmiddels uit ben en mijn zus nog elke dag voor knokt. Elkaar helpen en steunen in de periode dat we het allebei behoorlijk zwaar hadden, was in ons geval erg ingewikkeld. Bij beiden zat er veel onderliggend verdriet, misschien zelfs wel woede naar elkaar toe. We sloegen onze eigen weg in om alles te verwerken en te leren een plek te geven. Onze band voelde als niet sterk in deze periode. Nu zie ik het meer als dat we allebei onze ruimte nodig hadden. Soms verschilden onze verwachtingen hierin, wat het geregeld behoorlijk lastig heeft gemaakt tussen ons twee. Mijn zus had mij graag meer gezien in haar leven destijds, voor mij was dit echter te pijnlijk en ‘gevaarlijk’ in mijn ogen. Ik was bang om in oude patronen terug te vallen als ik veel in contact zou staan met mijn zus. Hoe moeilijk ik het ook vond, koos ik voor mijn eigen traject om daarna hopelijk ruimte te krijgen voor het herstellen van onze band.

Herstellen van de band

En die ruimte kwam er naarmate ik steeds stabieler werd. Ik voelde mij minder kwetsbaar in het leven staan, waardoor ik voor mijn gevoel ook meer kon hebben. Dit zorgde ervoor dat ik de ruimte begon te voelen om meer in contact te komen met mijn zus. Dit proces is echt wel even zoeken geweest voor beiden. De problematiek was toch wel tussen ons in gaan staan, waardoor onze band eigenlijk helemaal opnieuw opgebouwd moest worden. De eerste stap hiernaar is openheid naar elkaar toe geweest. Alleen dat al vormde een behoorlijke uitdaging, doordat we toch ook wel boosheid en schuldgevoelens ervoeren naar elkaar toe.

Toch was die openheid juist ook de ‘oplossing’ om een plek te geven aan die gevoelens, juist door de elkaar de kans te geven om beide kanten van het verhaal toe te lichten. Zo is er bij ons meer begrip naar elkaar toe gekomen, wat uiteindelijk voor een belangrijke basis heeft gezorgd om onze band beetje bij beetje weer wat sterker te maken. Het contact met mijn zus kan nog steeds zoeken zijn, wat ergens altijd wel zo zal blijven. Voor nu helpt het mij om te kijken naar wat ons verbindt en hier dan op in te haken in het contact; denk aan gemeenschappelijke hobby’s, iets grappigs wat je hebt meegemaakt delen en ga zo maar door.

Balans in het contact

Voor nu focus ik mij dus op het houden van balans in ons contact. Wat voor mij een belangrijk realisatiepunt is geweest, is dat niet elk dal van mijn zus mijn schuld is en ook gewoon iets met mij mag doen. Ik mag balen en boos zijn om hoe de situatie soms is. Dat zijn nou eenmaal ook gevoelens die soms bij het leven horen. Hier jezelf de ruimte toe gunnen, heeft bij mij juist wat druk van de ketel gehaald waardoor mijn houding naar mijn zus toe meer ontspannen is geworden.

Bundel de krachten

Mijn moeder heeft mij altijd uitgelegd dat mijn zus gewoon met flinke pieken en dalen door het leven gaat. De kunst is volgens haar om hier niet te veel in mee te gaan: “Zoek de middenlijn op en beweeg zelf mee rondom die middenlijn, in plaats van dat je meevliegt van hoog naar laag.” Jarenlang dacht ik: klinkt goed, maar hoe dan? Ik heb het echt moeten leren om hier een weg in te vinden voor mijzelf. Dit bespreken met mijn ouders – voor wie ik altijd bewondering had dat zij hier wél balans in konden houden voor zichzelf – heeft mij zeker geholpen; ik was en ben niet de enige binnen het gezin die betrokken is bij de situatie met mijn zus. Ook in dit geval hoef ik het niet alleen te doen en kunnen we onze krachten bundelen als gezin, ondanks de scheuren die zijn ontstaan. Natuurlijk besef ik dat er niet in elk gezin ruimte is om hier open over te praten. Is dit herkenbaar voor jou? Weet dat je ook altijd welkom bent in onze chats en op ons forum om je verhaal te delen. 

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.