Partnergeweld en victim blaming

Het is begin juni wanneer ik deze blog schrijf. Bijna elke nieuws- of lifestyle website heeft er de afgelopen tijd wel een artikel of blog aan gewijd: wat is er gebeurd tussen Lil’ Kleine en Jaimie Vaes op Ibiza? Waarom houdt ze zich zo afzijdig? Waarom gaat ze niet bij hem weg? En wat kunnen wij als maatschappij hier eigenlijk van leren?

De kans is groot dat je zelf iemand kent die slachtoffer is (geweest) van partnergeweld. Misschien dat je hiervan af weet, maar de kans is groot dat dit achter gesloten deuren plaatsvindt. Veelal betreft dit systematisch geweld; het blijft niet bij één keer. Vandaag wil ik de vormen van partnergeweld beschrijven. Hiernaast geef ik mee wat jij kunt doen als omstander, maar laat ik ook wat adressen achter waar jij, als jij in een gewelddadige relatie zit, terecht kunt. 

Bron foto

We onderscheiden verschillende soorten partnergeweld: fysiek, seksueel, psychisch (manipulatie, bedreiging, vernedering en controlerend gedrag) en economisch (loon in moeten leveren, geen eigen bankpas of toegang tot rekening). 

Veel mensen hebben al snel een mening over geweld binnen relaties. Dat is ook logisch. Wellicht dat deze mening is gemotiveerd door jouw normen en waarden, maar misschien ook door eerdere ervaring. Er is – in mijn ogen – nooit een reden om geweld te gebruiken. Toch blijkt uit onderzoek (gehouden door Act4Respect¹) dat een deel van de Nederlanders (waaronder jongeren) partnergeweld in sommige situaties acceptabel vindt. Zo gaf 12% van de ondervraagde mannen aan dat fysiek geweld een ‘passende’ reactie zou zijn bij het vreemdgaan van een partner. Ook het afdwingen van seks wanneer de ander geen zin heeft, komt regelmatig naar voren in de antwoorden. Zelf vind ik dit schokkende cijfers, maar helaas is dit wél de realiteit. Het is wellicht lastig om dit te aan te pakken, maar ik denk dat hierover in gesprek gaan om de mentaliteit rondom deze onderwerpen te veranderen, een belangrijke en nodige zaak is.

Victim blaming – wanneer het slachtoffer ‘dader’ wordt

Wat er gebeurd is tussen Jorik (de geboortenaam van Lil’Kleine) en Jaimie lijkt veel mensen bezig te houden. En wát er is gebeurd, zullen we denk ik nooit weten. Dat hoeft ook niet, dat is niet aan ons en ik denk dat het daar ook niet om gaat. Het gaat om alles wat het teweeg brengt. Mensen hebben snel hun mening klaar. Niet alleen over Jorik maar ook over Jaimie. Opmerkingen dat ze het vast zelf heeft uitgelokt en mensen die het haar haast kwalijk nemen dat ze bij hem blijft. Victim blaming (het slachtoffer de schuld geven) is iets dat helaas veel voorkomt. Zelf denk ik dat dit voorkomt uit een deel onbegrip. Bij mishandeling blijf je toch niet? En toch gebeurt het. Hier kunnen veel factoren in meespelen. Denk hierbij aan de instandhoudend factor ‘angst’, die het weggaan bemoeilijkt. Hiernaast kunnen ook financiën en liefde een rol spelen. Het is een lastige grens. Natuurlijk wil je iemand behoeden, beschermen, maar hiernaast wil je iemand ook zijn of haar eigen keuzes laten maken. 

Het is en blijft moeilijk om victim blaming te veranderen, maar ik vind dat dit nodig is. Slachtoffers van geweld, onder welke omstandigheden ook, moeten veilig zijn van commentaar. Er is nooit een excuus om iemand te slaan, te bedreigen, obsessief te controleren of om seks af te dwingen. Hierin moeten we als maatschappij een inhaalslag in maken. Ik denk dat het vele commentaar op Jaimie dit wel duidelijk maakt. 

Wat kun je doen als omstander?

• Luister en toon begrip: partnergeweld is een heftig en serieus onderwerp. Het is logisch als je hier gekleurd in staat, maar vergeet vooral niet om écht te luisteren naar de wensen en behoeften van de persoon die je voor je hebt. Als iemand naar jou toe komt, jou in vertrouwen neemt, is dit waarschijnlijk een grote stap waar die persoon misschien al lang tegenaan hikt. Neem dit serieus. Vraag wat jij hierin kunt betekenen en toon begrip. Ook al ben je het er niet altijd mee eens. Veelal willen de slachtoffers natuurlijk dat het geweld stopt, maar dit betekent niet altijd dat ze een punt achter de relatie willen zetten. Probeer, hoe moeilijk dit ook is, hier begrip voor te tonen. 
• Vraag om hulp: bij Veiligthuis kun je als omstander terecht voor anoniem advies. Hier kun je ondersteuning krijgen wanneer je twijfelt om de politie in te schakelen. Helaas is psychisch geweld in Nederland (nog) niet strafbaar. Dit vermoeilijkt de aanpak, maar wellicht dat er wel íets gedaan kan worden. 

Waar kun je zelf terecht?

Als jij in relatie zit waarin (regelmatig) geweld tegen je wordt gebruikt: ik zie je. Evenals zoveel andere mensen. Mensen die je willen helpen, steunen. Mensen die hetzelfde meemaken op dit moment, hetzelfde hebben ervaren of helaas nog voor hun kiezen gaan krijgen. Je bent niet alleen. Hieronder zal ik wat organisaties noemen waar je terecht kunt. Voor hulp, om te praten, voor advies of voor contact met lotgenoten. Net waar jij behoefte aan hebt. 

• SAFE: De website van SAFE is er speciaal voor vrouwen in onveilige relaties. Deze website hoort (tot 1 augustus 2021) bij een onderzoek. Ze onderzoeken of de website vrouwen goed helpt en hoe ze de website nog beter kunnen maken. Je vindt bij SAFE informatie en manieren om met lotgenoten in contact te komen.
• Fier: Heb je fysiek of psychisch geweld meegemaakt of word je bedreigd? Praat er online over met de hulpverleners van Fier via de chat. De chat is open van maandag t/m vrijdag van 16.00 tot 6.00 uur en op zaterdag, zondag en feestdagen van 20.00 tot 6.00 uur.
• Veiligthuis: Voor advies en ondersteuning en het melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Gratis te bereiken via telefoonnummer: 0800-2000
• MIND korrelatie: Biedt anonieme, professionele, psychische en psychosociale hulp, bereikbaar via de telefoon, e-mail, chat of WhatsApp.
• Huisarts: Hiernaast kun je ook een afspraak maken bij de huisarts. Hier kun je terecht voor een eventuele verwijzing (voor een tijdelijk verblijf en/of andere ondersteuning) en wanneer je fysiek geweld hebt ondervonden. De huisarts heeft zwijgplicht. Dit betekent dat zonder jouw toestemming niets van wat je de huisarts vertelt aan derden mag worden doorgegeven.
• De politie: De politie kan je helpen als je slachtoffer bent (of als je iemand kent die slachtoffer is) van huiselijk geweld. Je kunt hiervoor terecht bij het politiebureau bij jou in de buurt of bij de wijkagent. Ben je in direct gevaar en loopt een situatie uit de hand? In geval van nood, bel altijd 112!

Iedereen heeft massaal een mening over Jorik én Jaimie. Dat is begrijpelijk. Maar is het helpend? Is het nodig? Zelf ben ik van mening dat Jorik en Jaimie zelf, met wellicht de nodige hulp, hun eigen keuzes moeten (en mogen) maken over hun relatie. Ik denk dat zij geen baat en behoefte hebben aan de opinie van heel Nederland. Ik hoop wél dat deze ‘discussie’, deze massale aandacht voor dit onderwerp, het stigma rondom partnergeweld kan doorbreken. Dat, hoe heftig ook, erover gesproken kan en mag worden. Dat er ruimte komt voor begrip voor het slachtoffer. Ik denk dat wij, gezamenlijk als maatschappij, echt moeten leren dat geweld nooit een oplossing gaat zijn, evenals de schuld hiervan neerleggen bij het slachtoffer. Die heeft al genoeg meegemaakt. 

Wil je meer lezen over huiselijk geweld? Klik dan eens hier.

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.