TikTok; triggers en romantiseren

Jaren geleden – vóór het tijdperk van Instagram – ontdekte ik pro-ana. Misschien omdat het al zo lang geleden is, voelt het voor mij haast niet meer als iets wat nu ook speelt. Toch is dit niet minder waar. Pro-ana is (helaas) ook van deze tijd. Niet alleen via Instagram, wat al eerder in deze blog werd beschreven, maar ook via de app TikTok. 

Nieuwsgierig maakte ik onlangs een account aan. Meteen werd ik overspoeld door filmpjes met harde muziek. Over overprikkeling gesproken. Ik typte verschillende hashtags in de zoekbalk, net zoals ik jaren hiervoor ook had gedaan. De hashtags werkten. Ik werd overladen door magere lichamen, sondes, weegschalen, meetlinten, eetbuien, zelfmoordberichten, automutilatie… Berichten die ik op Instagram toch minder zie, juist door de richtlijnen die daar gehanteerd worden.

Niet alleen deze hashtags schijnen te werken. Steeds vaker lees ik dat gebruikers op hun persoonlijke ‘for you’ pagina filmpjes tegenkomen die pro-ana gerelateerd zijn (zie onder andere dit artikel en dit artikel). Dit betekent dus dat het bereik groter is dan alleen de zoektermen. Iedereen zou dus in contact kunnen komen met pro-ana gerelateerde content. En dat is – in mijn ogen – best verontrustend. Daarnaast is de veiligheid op TikTok anders dan op Instagram. Instagram kent bepaalde richtlijnen, hashtags met een waarschuwing. TikTok heeft dat veel minder. Omdat TikTok een bedrijf is dat gefocust is op groei, worden er minder meldingen gehanteerd, puur om maar zo veel mogelijk verkeer te hebben (bekijk hier een fragment uit ‘De wereld draait door’ waarin dit wordt besproken). Want verkeer is groei, en groei is geld. Dit betekent helaas dat het niet zo’n veilige plek is als het zou kunnen zijn. Steeds vaker zie ik berichten als ‘Pro-Ana Content On TikTok Is Hidden In Plain Sight‘ of ‘TikTok Has a Pro-Anorexia Problem‘. Ook al zijn er nieuwe richtlijnen doorgevoerd en zijn bepaalde hashtags niet meer toegankelijk, de oorspronkelijke posts zijn nog wel zichtbaar. 

Pro-ana op social media heeft wat mij betreft twee kanten die schadelijk kunnen zijn. Aan de ene kant de triggers, het stimuleren van eetgestoord gedrag en het promoten van een ongezond lichaamsbeeld. Hier tegenover staat het romantiseren van een eetstoornis. Naar mijn idee zijn deze twee vaak verweven in elkaar. Want het promoten van een ongezond lichaamsbeeld gebeurt vaak door het romantiseren van een eetstoornis. 

Triggers

Triggers blijven een lastig iets. Want in hoeverre zijn triggers je eigen verantwoordelijkheid? Niet elke eetstoornis ziet er hetzelfde uit. Niet alleen inhoudelijk, maar ook fysiek. Dit is dan meteen ook mijn probleem met de zogenaamde before en after foto’s. Mensen die laten zien hoe ze er tijdens een eetstoornis uitzagen en hierna. Dit geeft – naar mijn idee – een verkeerde boodschap. Ik denk dat het onmogelijk is om een eetstoornis in een foto te vangen. Of twee foto’s. Want veel eetstoornissen zijn juist onzichtbaar. Daarnaast betekent aankomen (of afvallen) niet altijd dat je een eetstoornis hebt overwonnen. De strijd begint hierna pas. En die is op beeld niet vast te leggen. Ook merk ik dat er binnen de recovery community nog best wel de nadruk op de calorie-intake ligt. Dat is begrijpelijk, maar dat kan voor sommigen ook een trigger zijn. 

Zelf had ik snel het idee dat mijn eetstoornis ‘onderdeed’. Dat ik niet ziek of dun genoeg was. Hierdoor zag ik veel als een trigger. Een deel hiervan lag ook zeker bij mij. Maar ik denk dat het plaatsen van pro-ana content vaak ook bedoelt is als trigger. Om juist die gevoelens bij anderen los te maken. Om de ziekte te verspreiden.

TikTok blijkt hier een goed medium voor. Net als Instagram maakt TikTok gebruik van een bepaald algoritme. Op deze manier krijg jij als gebruiker te zien waar je in het verleden naar hebt gezocht. Op die manier proberen ze gebruikers tevreden te houden, waardoor de kans groot is dat ze de app blijven gebruiken. Omdat TikTok minder scherpere regels heeft omtrent thema’s als pro-ana, is de kans groot dat je eerder in deze ‘loophole’ terechtkomt. Dit is ook wat er bij mij gebeurde. De tweede keer dat ik de app opende, kreeg ik veel ziekelijke berichten te zien, met de meest gruwelijke teksten. Ik zat er al haast middenin, na één keer zoeken. 

Romantiseren

Zoals ik net al zei, zijn triggers vaak verweven in het romantiseren van een eetstoornis. Ook al lijken ze haaks op elkaar te staan, vaak gaan ze – in mijn ogen – juist hand in hand. Het eenzijdige beeld dat hier neergezet kan worden, doet me een beetje denken aan de film ‘to the bone‘ die een tijd geleden op Netflix verscheen. Hier wordt heel duidelijk alleen de ‘mooie’ kant van een eetstoornis in beeld gebracht. Niet de lelijke waarheid, vol leugens en paniek. Is dit ook wat ik op TikTok zie? Hier kan ik heel kort over zijn. Ja. Maar ook nee. Want nee is namelijk de andere kant. De kant die ik net benoemde. De mensen die posten over hun eten, gewicht, purgeren. Dat is een deel van de lelijke kant. Toch zie ik ook veel van de zogenaamd ‘mooie’ kant. Accounts vol slanke (lees: magere) lichamen. Filmpjes van bodychecks. Accounts die eetstoornis promoten. Accounts die je ziek(er) willen maken. In dit filmpje gaat Sarah Hawkinson verder op dit thema in.

Voor de likes

De laatste categorie die mij persoonlijk erg stoort, zijn de mensen die de bekende pro-ana hashtags gebruiken om meer likes en bereik te creëren. Foto’s van een hond in de tuin of een bloem in de zon hebben over het algemeen weinig maken met een eetstoornis. Toch zie je ook deze beelden voorbijkomen. Voor mij wel een fijne afleiding; een pauze van al het andere wat ik ook tegenkom. Maar ik vind het storend als mensen gevaarlijke ziektes – zoals een eetstoornis – gebruiken om zelf van te profiteren. Om maar meer likes en volgers te krijgen. 

Je bent meer dan een eetstoornis

Daarnaast is er nog iets dat mij persoonlijk bezighoudt. Ergens kan ik me voorstellen dat je je gaat gedragen naar een account dat je beheert. Je ontmoet mensen, maakt misschien wel nieuwe vrienden, wil meer posten, meer volgers. Wellicht begint dit deel te groeien. Word jij dat account, en hiermee je stoornis. Als ik de accounts bekijk, zie ik ziektes. Ik zie geen mensen meer. Alles draait om afvallen, eten, niet eten.. Is dit wat je wil zien? Is dit wat je wil zijn? 

Dit doet me ook denken aan een blog die Daphne een tijd geleden heeft geschreven:

Die eerste indruk mag te allen tijde een weerspiegeling zijn van hoe het met jou gaat. Dat hoeft niet mooier en ook niet minder mooi dan het in werkelijkheid is. Dat is de kracht van openheid en van meer awareness, zowel online en offline. Iets wat online misschien wel de eerste stappen heeft gezet. Maar is het niet nóg belangrijker om de mens het méést zichtbaar te maken? – Uit de blog ‘Social media disorder‘

Ik vind zelf beide kanten erg gevaarlijk en eerlijk gezegd weet ik ook niet welke schadelijker is. In mijn ogen is het verstandig om je te realiseren dat deze kant ook zeker aanwezig is en jezelf af te vragen of dit iets is waar je je in wilt mengen. Wil je meer lezen over hoe je dit veilig kunt houden? Dan raad ik je aan om deze blog van Irene eens te lezen.

Is het alleen maar negatief?

Nee, dat denk ik niet. Zolang jij jezelf kan beschermen tegen mogelijke triggers kun je hier ook veel steun uit halen. Zo speelt humor ook een belangrijke rol op het platform van TikTok. Ik kan me voorstellen dat dit ook wel heel helpend kan zijn om het op deze manier wat luchtiger te houden. Dit doet me ook een beetje denken aan de blog van Irene over eetstoornisherstel en bijbehorende memes. Toch een beetje de luchtigheid opzoeken door middel van wat zelfspot.

Daarnaast speelt het vinden en krijgen van steun ook een belangrijke rol. Ik herken dit zelf ook wel vanuit bijvoorbeeld Instagram en ik denk dat dat op TikTok net zo kan werken. Zolang je jezelf binnen de juiste groep begeeft en je je bewust bent van jouw eigen moeilijkheden, kunnen apps als deze ook juist heel fijn en helpend zijn als je een eetstoornis hebt. Juist om af en toe wat extra motivatie te krijgen om te herstellen; een extra reminder om je best te (blijven) doen.

Al met al ben ik geen fan van TikTok. Ik moet eerlijk bekennen dat ik echt wel kan lachen om de content die ik voorbij heb zien komen (veel kattenfilmpjes zijn er ook te vinden), maar ik kan me niet zo inleven in de houding die het medium aanneemt tegenover de serieuzere en heftige beelden die ook voorbijkomen. 

En Proud2Bme dan?

Ook met het Proud2Bme team hebben wij nagedacht of wij zichtbaar willen zijn op TikTok. We zijn, mede door de enquête die wij onlangs op Instagram hebben gehouden onder onze volgers, tot de conclusie gekomen dat het platform zich niet leent voor de manier waarop wij informatie willen verstrekken. Ook willen we voorkomen dat het ten koste gaat van onze andere content en wij vinden dat dit hier momenteel niet tegenop weegt. Wel vinden we het belangrijk om onze doelgroep over het gebruik van TikTok te informeren – vandaar deze blog. Ook blijven we er graag over in gesprek, dus wil je iets delen, doe dat dan gerust in de comments.

♥ 

Al eerder kwamen er blogs online over sociale media in combinatie met eetstoornissen en psychische problematiek. Deze vind je hier terug.