Waar je niet over hoeft te liegen in therapie

Zeg eens eerlijk, heb je wel eens gelogen tijdens therapie? Over iets heel kleins of juist over iets heel belangrijks misschien? Ik wel. Ik loog regelmatig omdat ik mij schaamde, bang was voor de reactie of omdat ik zelf simpelweg het eerlijke antwoord ook niet wist. Later besefte ik pas hoe erg ik mijzelf hiermee in de weg zat en dat het mijn herstel zelfs tegenhield. Zij waren er tenslotte voor mij en ik zat daar niet om de juiste antwoorden te geven. 

Liegen is onlosmakelijk verbonden met een eetstoornis. Het zorgt ervoor dat het kan groeien en het houdt het uiteindelijk ook in stand, geen wonder dus dat het veel gebeurt. Je eetstoornis zal aan jou trekken en liegen is de enige manier waarop je het misschien niet meteen kwijt hoeft te raken. Veroordeel jezelf niet voor het gelieg, niet voor de leugens in het verleden en ook niet voor de leugens die misschien nog gaan komen. Gun jezelf de mogelijkheid om met die leugens om te gaan, om te kijken waar ze vandaan komen en hoe je ze het beste recht kunt zetten. Niet omdat je iets goed te maken hebt, maar omdat eerlijk zijn jou verder helpt in herstel. Stel jezelf eens de vraag waar het liegen je tot nu toe heeft gebracht en wat het je op kan leveren om eens echt eerlijk te zijn? 

Hoe het met je gaat

Een hele algemene vraag wat in mijn geval ook regelmatig kon rekenen op een heel algemeen antwoord. Vaak vond ik deze vraag veel te vaag ten opzichte van de ingewikkelde situatie die zich in mijn leven afspeelde. Toch vraagt deze vraag niet om een sociaal wenselijk antwoord, want je zit hier niet voor niets. Je hoeft niet snel van deze vraag af, zeker niet in therapie. Elke vraag wordt gesteld met een reden en dus doet het antwoord er wel degelijk toe. Juist door eerlijk te zijn over je situatie op dit moment, ook als dat ingewikkeld is en je het zelf misschien niet goed weet, kun je verder geholpen worden. Als je het even niet weet, is ook dat een goed antwoord. Je kunt het eigenlijk niet fout doen, als je maar eerlijk bent. Je zit hier tenslotte omdat het even niet zo goed gaat. Met doen alsof dat wel zo is, hou je eigenlijk vooral jezelf en je psycholoog voor de gek.

Natuurlijk snap ik ook dat je misschien graag zou willen dat het goed gaat en daarom soms liever de schijn op wilt houden. Het is ook best pittig om het telkens te hebben over wat er niet goed gaat, zelf vond ik dat ook lang niet altijd helpend of opbeurend. Fake it till you make it, dacht ik zelf vaak, maar daar trapt uiteindelijk niemand in en zorgde niet voor een daadwerkelijk beter gevoel. Je hebt deze afspraak juist om hier bij stil te staan, om dit tijdelijk uit te vergroten, zodat je sterker uit deze periode kunt komen. Het enige waar het over moet gaan, is over hoe het gaat.

Hoe je je voelt

Dit lijkt een beetje op ‘hoe het met je gaat’, maar het kan soms behoorlijk uit elkaar liggen. Er waren dagen waarop ik met een lach kon vertellen hoe het ging, ook als ik eerlijk was over hoe slecht het eigenlijk ging. Niet zo gek ook, want het is ook niet zo dat je altijd even makkelijk bij je gevoel kunt. Tegelijkertijd ben je juist hier om dat te leren, om te leren wat je eigenlijk voelt en hoe je daar het beste mee om kunt gaan. Eigenlijk is het dus heel logisch als dat nog een warboel is, als je het zelf vaak totaal niet weet of als het regelmatig veel te veel voelt.

Misschien voel je tijdens de therapie wel van alles of juist helemaal niets, die gevoelens doen er denk ik altijd toe. Alles wat jij opmerkt, alles wat jij voelt is onderdeel van jouw therapie. Jij bent de persoon die hiermee zal moeten leren omgaan en therapie kun je misschien zien als de beste plek om dat te oefenen. Als een school om dat te leren.

Het kan zijn dat je hier niet altijd over liegt, maar dat het soms ook gewoon makkelijker is om niet alles te benoemen. Niet per se omdat je erover wilt liegen, maar omdat het ook gewoon ingewikkeld is. Niets is goed of fout, hoe sterk je eigen oordeel hier misschien ook over is, maar eigenlijk horen alle gevoelens bij het leven. Probeer hier zo open mogelijk over te communiceren. Als je hier eerlijk over bent kun je niet alleen gerustgesteld worden in dat het oké is om dit te voelen, maar voel je je ook steeds zekerder in het uiten van deze gevoelens.

Hoe je over de behandeling of groep denkt

Tijdens therapie wordt er veel van je gevraagd en moet je misschien ook veel schakelen. Verschillende therapievormen en gesprekken, daarnaast een groep waar je je tot moet verhouden elke keer. Dat is niet niks en dat kan heel erg veel bij je losmaken. Misschien zorgt het zelfs wel eens voor irritaties, boosheid en frustratie. Wat de aanleiding ook is, over die emoties en gedachten omtrent je behandeling mag je altijd eerlijk zijn.

Die behandeling moet jou uiteindelijk verder helpen en eventuele irritaties kunnen andere dingen weer in de weg staan. Begrijpelijk als dat gebeurt, maar het werkt het beste als je behandelaren daar zelf ook van op de hoogte zijn, zodat er naar een oplossing gezocht kan worden.

Wat je hebt gegeten

Dit klonk zo makkelijk vond ik, ik kreeg per slot van rekening een eetstoornis-behandeling. Het minste wat ik kon doen was eerlijk zijn over het eten, want nu mocht het eindelijk. Nou, makkelijker werd het nooit, helaas. Als ik te weinig had gegeten, bedacht ik er wat tussendoortjes bij of schreef ik een extra boterham in mijn eetdagboek. Als ik een eetbui had gehad haalde ik daar met een strak gezicht wat pakken koekjes van af, ik schaamde mij zo voor de hoeveelheden. Dit werkte ook nog eens twee kanten op, want ik verzon er ook wel eens wat bij. Als de eetbui veel heftiger aanvoelde voor mij, maar ik bang was om niet serieus genomen te worden als het niet echt veel zou zijn.

Toch zijn dit allemaal redenen die je eetstoornis heeft bedacht. Ze zeggen eigenlijk allemaal dat het misschien niet erg genoeg is of dat jouw waarheid er niet mag zijn. Het goed willen doen, de goede of slechte kant op. Welke kant je op liegt, het geeft je eetstoornis uiteindelijk meer kracht en helpt jouw gezonde kant niet verder. Alleen als je hier eerlijk over bent, kun je ook de beste hulp krijgen. Jouw eetstoornis en je angsten zijn eigenlijk de enige die denken dat je hierover zou moeten liegen, verder hecht niemand een waarde aan dat antwoord en willen ze jou alleen maar zo goed mogelijk helpen.

Wat je weegt

Vaak wordt je gewogen tijdens je behandeling en is dit niet iets waar je onderuit komt of over kunt liegen. Toch is dit overal zo, het kan zijn dat je zelf moet opgeven hoe veel je weegt. Bij uitstek het ideale momenten om niet eerlijk te zijn. Een perfect moment waarop je eetstoornis het even helemaal voor het zeggen kan hebben en waar je misschien het idee hebt je beter voor te kunnen doen.

Waarschijnlijk weet je zelf ook heel goed dat dit geen oplossing is, maar is het best moeilijk om hier eerlijk over te zijn. Buiten, in de grote mensen wereld, zijn mensen ook zelden eerlijk over hun gewicht. Ga dat dus maar eens aan een eetstoornis patient vragen..

Misschien is het juist zo belangrijk om hier eerlijk over te zijn omdat het echt over jouw gezondheid gaat. Iets waar je eetstoornis minder waarde aan hecht, maar waar je wel de rest van je gezonde leven mee verder wilt. Tegelijkertijd is je gewicht slechts een symptoom van de eetstoornis en in veel gevallen niet het allerbelangrijkste. Voornamelijk omdat de meeste mensen met een eetstoornis een normaal gewicht hebben. Het vervelende is misschien vooral dat dit een symptoom is die het meest aan de oppervlakte ligt. Het is dus een klein onderdeel, maar wel de eerste drempel die genomen moet worden om bij de achterliggende problemen te kunnen komen.

Waarom je een afspraak afzegt

Als je een keer niet komt opdagen of je afmeldt voor therapie, wees dan eerlijk over de reden. Is het allemaal te veel? Ben je ziek? Of is er een totaal andere praktische reden waarom je niet kunt komen? Uiteindelijk kon ik therapie een beetje zien als school; de leraren zijn er voor mij en ik hoef ze niet voor de gek te houden, uiteindelijk ben ik de enige die met of zonder diploma naar huis gaat. Hoe eerlijker je bent, hoe makkelijker anderen mee kunnen denken over eventuele oplossingen.

Ook als het allemaal even te veel is, is het belangrijk om dat aan te geven. Uiteindelijk denk ik dat je zelf ook door wilt met therapie, maar moet dat wel op een manier gebeuren die haalbaar is voor jou. Daar hoef je niet in je eentje een oplossing voor te vinden en ondertussen de schijn hoog te houden, ook in die tussenfase mag je daarover communiceren. Dat is denk ik het meest helpend voor alle partijen. Uiteindelijk dien je namelijk hetzelfde doel en staat jouw herstel voorop.

Waar je bang voor bent

Angsten, in alle soorten en maten, hebben mij het meest tegengehouden. Angsten kunnen een eetstoornis in stand houden en je tegenhouden om stappen te zetten. Wat als het uitkomt en je grootste angsten werkelijkheid worden? Ik schaamde mij dood voor de angsten die ik had, voor hoe bang ik soms was voor mijzelf of voor het leven. Hoe klein de uitdaging ook was, er zat altijd een grotere angst achter die mijn stappen naar herstel saboteerde.

Dat geeft niet, dat herkent denk ik vrijwel iedereen. Een eetstoornis of andere psychische ziekte komt niet zonder angsten, er ligt altijd iets aan ten grondslag. Het is er namelijk niet voor niets, het was nodig.

Die grote angsten voelde als iets van mij, als iets wat ik niet kon bespreken en waar niemand aan mocht komen. Door schaamte, maar ook schuldgevoel, dat ik het zo ver had laten komen. Hoe eng het ook is, juist die angsten moeten besproken worden. Juist die grote dingen die jou bang maken hebben woorden nodig en moeten onderwerp van gesprek zijn. Alleen dan kun je eraan werken, alleen dan kan de angst minder worden en alleen dan vind je jouw sleutel tot herstel. Als daar altijd iets tussen blijft zitten, wat onaangeraakt en onbesproken blijft, kan dat je tegen blijven houden.

Onrealistische beloftes

Je wilt het echt en je weet dat het moet, maar misschien weet je diep van binnen ook dat het je niet gaat lukken. Natuurlijk zit er een verschil in snel opgeven en voelen dat iets op dit moment niet haalbaar is. Dat laatste is goed om aan te geven, voordat je jezelf in allerlei beloftes hebt gestort die je niet waar kunt maken. Veel constructiever is het om te bespreken waarom je denkt dat het nog niet lukt en wat jij nodig hebt om die stap wel te kunnen zetten.

Waarom je niet zonder therapie durft/ afhankelijk bent van therapie

Therapie krijgen is hulp krijgen. Je wordt gezien, gehoord en misschien krijg je voor het eerst echt het gevoel dat jij er toe doet. Jij bent belangrijk en er mag voor jouw gezorgd worden. Ontzettend belangrijke en waardevolle gevoelens die ik iedereen gun. Wanneer je zoiets misschien niet op die manier ervaren hebt, kan het zijn dat het ongelofelijk eng voelt om dat ooit weer los te moeten laten. Misschien wil je nog niet zonder die liefde en zonder die steun? Wat als dat stopt, kun je dat wel aan?

Dit zijn hele menselijke gevoelens, hele logische reacties op de situatie waar jij je misschien in bevindt. Tegelijkertijd kan dit ontzettend schaamtevol zijn, niet iets wat je makkelijker toegeeft aan je behandelaar. Ze zien mij al aankomen; Dit voelt zo veilig, zo geliefd en vertrouwd, ik wil dit nog helemaal niet loslaten. Ik ben hier afhankelijk van. Daarom durf ik niet te herstellen.

Het is iets dat veel voorkomt maar waar denk ik nog te weinig over gesproken wordt. Begrijpelijk, maar ook heel erg zonde, want hiermee sta je je eigen herstel in de weg. Dit is geen emotie die je weg hoeft te maken, dit is juist heel erg menselijk en dit mag er zijn. Door hier open over te zijn neem je dit ook echt serieus. Dan kun je pas echt leren hoe je met deze gevoelens om kunt gaan, zowel nu als tijdens de rest van je leven. Je mag dit voelen en je mag ontdekken wat hier achter zit, hoe eng het ook is om dat aan te raken. Het komt ergens vandaan en dit is de juiste plek om het te bespreken.

Waarom je gelogen hebt

Hoe hard je ook je best doet en hoe veel tips we ook uitwisselen om niet te hoeven liegen, toch kan het altijd gebeuren. Wees dan niet te streng voor jezelf en belangrijk nog; zet jezelf niet vast in die leugen. Wanneer je een leugen laat voor wat hij is, ben je alsnog geen stap verder gekomen, zeker niet als dat onderwerp vaker terugkomt. Voor je gevoel is dat ook niet fijn, want je zult dan telkens weer opnieuw je leugen moeten bevestigen, terwijl je dat misschien helemaal niet meer wilt.

Bedenk dan ook dat dit jouw therapie is, dit is jouw tijd. Je hebt gelogen, dat kun je niet meer ongedaan maken, maar je kunt wel opnieuw beslissen hoe je hiermee om wilt gaan. Je kunt er namelijk altijd op terugkomen, hoe onmogelijk dat ook voelt. Misschien ben je ergens niet eerlijk over geweest en weet je inmiddels waarom je dat zo hebt aangepakt. Het kan echt helpen om het dan alsnog te bespreken en te praten over wat daarachter zit. Zodat die achterliggende angst kan worden aangepakt en je niet verder borduurt op iets dat niet klopte. Zodat het kan gaan over wat écht belangrijk is, omdat jij echt belangrijk bent.

Fotografie: parkerkwhitson, amseaman