Aankomen: Even relativeren

Bij eetstoornissen speelt de angst om aan te komen vaak een hele grote rol. Zo ook bij mij, toen ik nog een eetstoornis had. Ik was bang om dik te worden, dat het aankomen nooit zou stoppen of dat ik na een grote maaltijd ineens veel meer zou wegen. Ik ontwikkelde een angst voor eten, terwijl eten iets is dat je helpt om gelukkig en gezond te zijn. Als jij ook bang bent om aan te komen kan het helpen om dat een beetje te relativeren. Maar hoe doe je dat precies?

Relativeren betekent dat je even stilstaat bij de realiteit. Wanneer je bang of in paniek bent, is de realiteit soms ver te zoeken, daarom voelt relativeren misschien ook niet zo makkelijk als dat het klinkt. Toch is het heel erg belangrijk om na het uiten van je emoties ook even goed stil te staan bij de realiteit van jouw angsten en gedachtes. Misschien is het hebben van deze angst of zelfs paniek wel helemaal niet zo realistisch namelijk…

Relativeren kun je op een heleboel verschillende manieren doen en je kunt het ook alleen of juist samen met iemand doen. Vaak kan een ander jou echt weer even in het hier en nu brengen, in de realiteit. Zeker wanneer je erg angstig bent, kan dit fijn zijn. Helaas blokkeert schaamte vaak de weg naar hulp vragen. Toch wil ik je aanmoedigen dit te doen. Die schaamte neemt wel af als je eenmaal weer rustig bent of als je ook  meteen even de schaamtegevoelens uitspreekt. We zijn allemaal wel eens bang of emotioneel, dat mag.

Hieronder zal ik een aantal dingen op een rij zetten die mij hielpen om de angst om aan te komen te relativeren. Die angst was namelijk lange tijd in mijn leven iets dat dagelijks terugkeerde. Voor mij dus heel reëel, en toch heb ik geleerd die leugens in mijn hoofd onderuit te halen of de angst te leren begrijpen. Ik deel hieronder dus een aantal manieren die mij hebben geholpen om met schuldgevoelens na het eten of compensatie-drang op een gezondere manier om te gaan.

♦ Aankomen is normaal
Als je gewicht stijgt, is dat eigenlijk een hele gezonde, normale reactie van je lichaam. Biologisch gezien is het dus niets geks of verkeerd. Aankomen als je langere tijd wat meer hebt gegeten, een aankom-lijst volgt of eetbuien hebt is eigenlijk heel normaal. Je lichaam kan niet alle energie uit voeding kwijt in de beweging die jij hebt, dus slaat het (tijdelijk) op. Je hebt een bepaald gewicht dat ervoor zorgt dat jouw lichaam optimaal functioneert, daar hoort ook een beetje extra vet bij. Dit vet heb je nodig om gezond te blijven en om niet meteen ondergewicht te krijgen, wanneer je ziek wordt bijvoorbeeld. Een beetje ruimte is dus gewoon gezond en helemaal geen reden om op dieet te gaan. Het hebben van vet in je lichaam heeft allerlei functies, zoals je hormoonhuishouding en de opname van vitamines. Wanneer je een gezond BMI hebt, hoef je je dus eigenlijk geen zorgen te maken over je gewicht.

Als je iets aankomt, bijvoorbeeld 0,5-2 kilo, is ook dat niet meteen een reden om te denken dat je te veel eet. Ieder lichaam, ook dat van mensen die geen eetstoornis hebben of die erg slank zijn, schommelt in gewicht. Als je een week wat meer eet, komt je gewicht iets hoger uit, eet je wat minder, dan komt het wat lager uit. En zo is het ook zo met inspanning. Heb je een drukke week gehad, dan val je misschien wat af en was het vrij rustig, dan kan het zo zijn dat je die halve kilo aankomt. Dat is dan ook eigenlijk geen aankomen, maar een normale, gezonde gewichtsschommeling die iedereen heeft.

Eet je naar behoefte, gezond, voldoende en beweeg je ook een aantal keer per week actief, dan kan je gewicht af en toe dus wat schommelen. Probeer daar niet teveel op te letten, want eigenlijk zeggen deze halve en hele kilo’s dus niets. Kom je wat aan, dan gaat dat er ook gewoon vanzelf weer een keer af. En zo komt het er vast ook weer eens bij en gaat het er daarna weer af. Deze normale schommeling hebben we allemaal en betekent niet dat je meteen op dieet moet!

♦ Zo snel kun je niet aankomen
Vaak hebben we, -ik zeg ‘we’, omdat ik zelf vroeger een eetstoornis heb gehad-, rare ideeën over hoe snel we ergens van kunnen aankomen. Zo dacht ik dat ik van drie boterhammen kilo’s zou aankomen of van een pizza meteen vijf kilo zwaarder zou zijn. Niet zo heel logisch als je bedenkt dat die pizza zelf niet eens vijf kilo weegt, maar ook omdat je helemaal niet van één ding of één eetbui aan kunt komen. Er kan hooguit een schommeling vanwege je maag en darm inhoudt zijn, maar blijvend aankomen kan niet zomaar gebeuren van zoiets. Je hoeft dus ook niet meteen op dieet als je een dag flink gesnackt hebt, tv hebt gekeken met een pot Ben & Jerry’s of wat dan ook. Eten gaat niet meteen op je buik, billen of bovenbenen wonen.. zo snel gaat dat niet, het meeste verbruik je of ‘poep’ en ‘plas’ je gewoon weer uit.

Wees dus een beetje realistisch en schiet niet meteen in paniek als je een Mars op hebt. Er gebeurt dan echt niets met je lichaamsgewicht, dus probeer dit echt los te laten. Laat het genieten van iets lekkers niet verpesten door de angst om er enorm van aan te komen. Wees realistisch.

♦ Aankomen bij ondergewicht is gezond
Als je bang bent om aan te komen op lange termijn, bijvoorbeeld van een aankom-eetlijst, dan kan ik me daar goed een voorstelling bij maken. Ik moest zelf namelijk ook aankomen vanaf ondergewicht en dat was een enorme, mentale en fysieke strijd. Toch is het gelukt en heb ik inmiddels een gezond, stabiel gewicht. Je kunt misschien bang zijn om naar een gezond gewicht toe te werken, maar zoals je eigenlijk al leest is ‘een gezond gewicht’, juist iets waar je niet bang voor zou moeten zijn. Het is iets dat beter voor je is dan het gewicht dat je nu hebt doordat je constant obsessief bezig bent met eten.

Toch weet ik hoe enorm zenuwachtig en gespannen ik kon zijn als ik mijn eetlijst had gevolgd. Dat was alles waar ik bang voor was en dan kwam ik er ook nog eens van aan. Iets dat ik juist maanden-, jarenlang probeerde te vermijden. Ik wilde juist afvallen, of in ieder geval, daar was ik in gaan geloven door mijn eetstoornis. En een eetstoornis is niet voor niets een ‘stoornis’, dus niet iets waar je op zou moeten bouwen. Toch maakte het me bang en dat is niet zo gek. Aankomen is eng, als je een eetstoornis hebt. Maar het is toch ook iets dat je moet doen. Uit je angst, praat erover, schrijf erover en laat het er zijn, maar laat het je vooral niet tegenhouden om weer gelukkig en gezond te worden. Dat is zoveel meer waard dan dat cijfertje op de weegschaal! Aankomen is belangrijk nu, en ook gezond.

Dus; ben je aangekomen en heb je ondergewicht, dan is dat harstikke goed van je! Punt.

♦ Het stopt
Wanneer het aankomen per uitzondering niet stopt, terwijl je normaal eet en beweegt, raadpleeg dan je huisarts. In de meeste gevallen stopt het namelijk gewoon, dus er zal dan iets anders aan de hand zijn. Zeker wanneer je weer een normaal eetpatroon opbouwt, stabiliseert jouw gewicht op een gegeven moment op jouw setpoint; een bij jou passend gewicht met jouw persoonlijke passende eet-en bewegingspatroon. Het aankomen blijft niet eindeloos doorgaan, ook al ben je daar soms wel bang voor. Ik dacht dat zelf ook, omdat ik flink aankwam per week tijdens het begin van mijn behandeling. Ik schrok daarvan en had op de rem kunnen trappen, maar ik ben gelukkig doorgegaan toen. Ik zou jou dus willen aanmoedigen hetzelfde te doen; te geloven dat het goed komt, ook al twijfel je soms. Niet durven, maar toch doen. 

♦ Wat is het ergste dat kan gebeuren?
Ook dit heeft mij geholpen om door te gaan als ik aangekomen was. Zelfs toen ik inmiddels een gezond BMI had, kwam ik nog wel wat aan. Dat vond ik (vanuit mijn eetstoornis) onnodig, maar toch was het wat mijn lichaam deed met een gezond eetpatroon en dat is ook juist volkomen normaal. De meeste mensen hebben geen setpoint op een heel precies, minimaal gezond gewicht. Als ik bang was, en ook als ik tegenwoordig nog wel eens bang ben voor andere dingen in het leven, probeer ik mezelf te bedenken wat het ergste is wat er kan gebeuren. Ik zette dan op een rij wat het ergste was dat zou kunnen gebeuren als ik aan zou komen.

Dat ik niet meer mooi zou zijn. Dat anderen mij dik vinden. Dat ik mijn kleding niet meer pas. Dat ik mezelf niet meer mooi voel. Dat ik me dik voel. Dat anderen mij lelijk vinden. Dat ik blijf aankomen. Dat ik de dikste ben in de groep. Dat ik mezelf niet onder controle heb. Dat ik gevoelens weer ga voelen, omdat ik niet overmatig met eten en gewicht bezig ben. Dat ik verdrietig word. Dat ik bang word. En ga zo maar door…

Daarna bekeek ik die angsten, soms samen met iemand, nog eens goed. Zijn deze angsten reëel? Hoe groot is de kans dat het ook echt gebeurt? Kan ik er ook op een andere manier mee omgaan dan nu compenseren door te lijnen, te braken of te laxeren? Is het echt nodig dat ik daarom boos word op mezelf? Wat kan ik nu het beste doen? Is het echt zo erg, of zijn er belangrijkere dingen in het leven? Dit soort vragen hielpen mij dan om weer even met beide benen op de grond te komen, in plaats van met beide hersenhelften in de angst te blijven hangen.

♦ Over 5 jaar
Inmiddels zit ik nu in mijn huisje, te schrijven aan dit blog. Ik wil graag anderen helpen omdat ik weet dat het zonde is als ze nog langer in die eetstoornis blijven hangen. Omdat ik hier nu zit, met een iets te strak hardloop-broekje, geen sixpack, een beetje cellulitis, make-ploos zonder zichtbare wenkbrauwen en een pigmentvlek op mijn gezicht. Niet perfect, maar ben ik nu gelukkig? Ja. Al had ik dat op het moment van die angst om aan te komen, mezelf nooit kunnen voorstellen. Toen dacht ik dat het dikke gevoel mijn geluk voor de rest van mijn leven in de weg zou staan. Toch heb ik dat op een gegeven moment aan de kant kunnen zetten. Dan maar geen Victoria Secret benen en buik, maar volgens mij is de buitenkant van mijn lichaam ook helemaal niet zo belangrijk als dat ik in de tijd van mijn eetstoornis dacht.

Bedenk voor jezelf dus eens waar jij wilt staan over 5 jaar. Wil je dan nog steeds elke dag op de weegschaal staan om dat apparaat te vragen hoe jij je die dag moet voelen? Of wil je vrij zijn, leren leven voor meer dan eten en gewicht en knokken om deze stomme stoornis rondom eten te overwinnen en met je valkuilen die de oorzaak daarvan zijn om te leren gaan? Het leven is meer dan een wedstrijd met anderen of jezelf over uiterlijk en gewicht. Jij bent meer dan je buitenkantje.

Relativeer het een beetje. Het leven is meer dan je gewicht of uiterlijk. Zoveel meer. Geef jezelf de kans dat te ontdekken. Ik hoop dat je wat hebt aan deze tips en gaat knokken!

♥