Als relativeren niet lukt

Soms lukt het gewoon even niet, relativeren. Je trekt alles uit de kast wat je geleerd hebt, denkt aan de dingen die je therapeut je vertelde of zegt tegen jezelf dat het onzin is. En toch lukt het niet, je krijgt jezelf niet zover het te geloven. De angsten of ongeloofwaardige oplossingen zijn even geloofwaardig als de relativerende gedachten. Maar wat moet je dan, als relativeren (nog) niet lukt?

Ik ben zelf ook heel veel bezig geweest met het verslaan van leugentjes die ik geloofde door mijn eetstoornis. Rare gedachtes die ik had ontwikkeld door zo obsessief met eten bezig te zijn. Maar ook op andere vlakken had ik problemen met irrationele gedachtes of angst. Dingen die ik geloofde, waar ik bang voor was en die ik moest weerleggen met realistische gedachtes om mijn gedrag te veranderen.

Veel G-schema’s en cognitieve therapie hebben mij geholpen hier beter mee om te gaan. Natuurlijk moet ik nog wel eens even rustig gaan zitten en iets waar ik bang voor ben relativeren, maar meestal gaat dat me prima af intussen. Maar wat doe je als het soms even niet lukt? Bijvoorbeeld als je moe bent, veel stress hebt of een iets te vol hoofd hebt met gedachtes?

Ik heb daar regelmatig last van gehad en kan je dus vertellen dat relativeren helaas niet altijd heel soepeltjes verloopt. Zeker niet als je nog erg in je eetstoornis of andere angsten zit. Het kan dan behoorlijk ingewikkeld worden om al je gedachtes op een rij te zetten en te geloven dat je ‘Echt niet dik wordt van een boterham extra’.

Als relativeren even niet lukt zijn er een aantal dingen die je vooral niet moet doen en dingen die je vooral wel moet doen. Want gewoon maar meegaan in je angst of onrealistische gedachtes is niet echt helpend. Zeker niet op de lange termijn. Dus wat kun je doen?

Write it down
Waar ben je bang voor? Wat is het probleem? Schrijf het eens op zoals jij het voelt. Maak hetgeen waar je bang voor bent niet kleiner. Zet op papier wat je denkt. Vaak zie je dan zelf al dat het niet helemaal klopt. Als je bang bent kilo’s aan te komen van een boterham, weet je eigenlijk ergens al dat dat niet kan. Maar schrijf het toch gewoon op: Ik ben bang dat ik een kilo aan kom als ik deze boterham op eet. Hierdoor zet je jezelf tegenover de gedachte en dat kan helpen te relativeren.

Speak up
Zeg tegen iemand wat jij denkt en hoe jij je voelt. Of dit nu een rare gedachte is of niet, jij ervaart het zo en dat mag je uitspreken. Soms kan een ander jou helpen relativeren als dat zelf niet lukt.

Do not justify
Oordeel niet over wat jij denkt. Als jij weet dat je ergens bang voor bent, bedenk dan niet meteen dat je bang bent en dat dat fout is. Het is iets wat jij denkt. Doe er niets mee en oordeel er ook niet over. Het is gewoon een gedachte, zoals alle andere gedachtes die je hebt. Dit is een beetje een manier die ook bij Mindfulness wordt gebruikt. ”Het is goed zoals het is.”

Do what’s right
Als je gedachtes niet veranderen, kan het soms helpen om iets te doen dat er tegenin gaat. Dat voelt heel gek en je gedachtes blijven dan misschien nog wel. Maar wat je doet is in ieder geval al goed. Dat kan je helpen om die gedachtes daarna ook te veranderen. Zeg ook tegen jezelf dat het misschien fout voelt, maar niet fout is.

What is really your problem?
Vaak is het zo dat je negatieve of destuctieve gedachtes krijgt wanneer er iets anders aan de hand is. Je voelt je rot, je bent moe, je bent gespannen of verdrietig. Dat uit je op dat moment in eetgestoorde dingen of bezig zijn met je gewicht. Probeer stil te staan bij waar het echt om gaat. Ben je dik of voel je je dik doordat je met problemen zit die heel ergens anders over gaan?

Repeat it
Je wordt er misschien gek van om tegen jezelf te zeggen dat het wel goed komt, dat je niet dik wordt en dat er geen inbrekers zijn, maar toch is het goed om dat tegen jezelf te blijven zeggen. Want de kans dat al die dingen allemaal waarheid zijn, is zo klein dat het eigenlijk niet reëel is er bang voor te zijn. Ook wanneer je denkt dat braken een oplossing is of als je denkt dat iedereen je stom vindt. Blijf helpende gedachtes herhalen en bedenk ook nieuwe. Zelfs ook al werkt het nog even niet zo goed. Oefening baart grote kunsten als het om relativeren gaat. Ook als het soms even nog niet lukt.

Lukt het jou om goed te relativeren?