ORTHOREXIA NERVOSA

Net als anorexia atheletica, heeft ook orthorexia heeft de afgelopen jaren meer media-aandacht gekregen. Evenals bij anorexia athletica is hierbij de vraag: kan iets wat ‘gezond’ is, ook ongezond worden? 

Voor we beginnen, is het goed om te weten dat ook orthorexia nervosa een niet-erkende eetstoornis is. Dat betekent dat deze eetstoornis niet is opgenomen in de DSM. Echter, betekent dat niet dat het ziektebeeld niet ernstig is. Vaak worden mensen die symptomen vertonen wat geschaard kan worden onder orthorexia, behandeld met een diagnose anorexia nervosa.

Wat zijn de kenmerken van orthorexia?

Mensen die lijden aan orthorexia, hebben vaak veel regels rondom het eten. Iets wat ook geleidelijk begint. Er wordt wat eten ‘geschrapt’. Er wordt wat meer eten verboden. Totdat er ineens maar bar weinig overblijft wat volgens de persoon in kwestie als ‘gezond’ en ‘goed’ wordt gezien. In deze zin lijkt orthorexia in de praktijk vaak op anorexia nervosa. Echter is het zo dat mensen die lijden aan orthorexia, vaak geen afvalwens hebben. Het gaat vaak ook niet om de hoeveelheid eten, maar om de kwaliteit ervan. Deze eetstoornis begint dan ook vaak vanuit een gezonde overweging: ik wil goed voor mijn lichaam zorgen. Een motivatie die, haast ironisch, kan eindigen in het kapot maken van het lichaam waar je juist zo voorzichtig mee bent.

Mensen met orthorexia zullen zich niet zo snel zorgen maken over zichzelf, meestal is het eerder hun omgeving die aan de bel trekt. Belangrijke signalen dat iemand op een ongezonde manier bezig is met ‘gezond’ eten kunnen zijn:

• als je meerdere uren per dag nadenkt over hoe je zo gezond mogelijk kunt eten;
• als je de keuze van wat je eet laat afhangen van de voedingswaarden (en het dus helemaal niet meer gaat om wat je lekker vindt);
• als je je erg schuldig voelt wanneer je een keer iets ‘ongezonds’ hebt gegeten;
• als je zelfwaardering voor een groot deel afhangt van hoe goed het je lukt om gezond te eten;
• als het je niet goed lukt om bij gewone sociale gebeurtenissen mee te eten;
• als je je gewone dagelijkse activiteiten aanpast om maar zo gezond mogelijk te kunnen eten.

Hoe ontstaat deze eetstoornis

Hoe een eetstoornis ontstaat, is niet zomaar in een paar woorden te vatten. Dit kan én voor iedereen verschillend zijn, én is vaak niet toe te spitsen op één oorzaak. Het kan zijn dat de persoon in kwestie door een ingewikkelde tijd heengaat, waarbij er behoefte is aan meer controle, meer grip. Het kan ook zijn dat er, door bijvoorbeeld het meespelen van trauma, een eetstoornis wordt ingezet om te verdoven en even niet te hoeven dealen met al het leed dat je meedraagt. Bij iemand die symptomen vertoont van orthorexia in het bijzonder, kan juist een motivatie om goed voor zichzelf te zorgen meespelen, wat op een obsessieve manier geuit wordt.

Wat zijn de gevolgen van deze eetstoornis

Bij het kopje ‘kenmerken’ hier vlak boven, kon je al wat lezen over de mogelijke gevolgen. Bij mensen die orthorexia hebben, gaat alles over zo gezond mogelijk eten. Constant zijn ze in hun hoofd aan het afwegen wat ze gaan eten en wanneer. Je kan je misschien wel voorstellen hoeveel energie dat kost: hun hoofd staat de hele tijd aan.

Hoe langer iemand met orthorexia met deze gedachtes rondloopt, hoe angstiger ze vaak worden en hoe minder ze van zichzelf ‘mogen’. De kans is zeer aannemelijk dat iemand met orthorexia zichzelf uiteindelijk afsluit en isoleert, sociale gelegenheden overslaat en andere situaties uit de weg gaat om zich te kunnen storten op hun voeding.

Hoe herstel je van deze eetstoornis?

In de inleiding benoemden we al dat veel mensen die deze klachten ervaren, uiteindelijk behandeld worden voor anorexia nervosa. De behandeling en herstellen van deze eetstoornis, is dan ook vrij vergelijkbaar. De behandelmethode is afhankelijk van hoelang de klachten spelen en of je al eens eerder bent behandeld voor eetproblematiek. Een overzicht van de behandelmethodes vind je hier.

Wat kan ik doen als ik denk dat ik deze eetstoornis heb?

1. Zoek professionele hulp: Maak een afspraak met een huisarts, psycholoog, psychiater of een andere gekwalificeerde gezondheidsprofessional. Zij kunnen je doorverwijzen, een diagnose stellen en een behandelplan opstellen.
2. Praat erover: Deel je zorgen met iemand die je vertrouwt, zoals een familielid, vriend of mentor. Zij kunnen je ondersteunen en aanmoedigen om professionele hulp te zoeken.
3. Onderzoek: Lees over de symptomen en kenmerken van de stoornis waarvan je denkt dat je die hebt. Dit kan je helpen om je eigen situatie beter te begrijpen.
4. Blijf niet alleen: Blijf niet in je eentje worstelen. Er zijn verschillende ondersteuningsgroepen, online forums en communities waar je met mensen kunt praten die vergelijkbare ervaringen hebben.