Tijdens mijn eetstoornis heb ik regelmatig periodes gekend waarin ik heel erg gezond wilde eten. Ik wilde zo gezond eten, dat het eigenlijk niet eens meer gezond was. De ene periode lag mijn focus op E-nummers, de andere periode op suiker en weer een andere periode wilde ik alleen maar heel puur (clean) eten. Een obsessie die onderdeel was van mijn eetstoornis en er enkel voor diende om controle te hebben over mijn eetgedrag.
Ik wil in dit blog vooral in gaan op de drang om extreem gezond te willen eten. En met dat super gezonde, bedoel eigenlijk een beetje de orthorectische kant van eetstoornissen.
Orthorexia word niet als op zichzelf staande eetstoornis gezien, maar meer als vorm van anorexia of NAO. In de DSM wordt er gesproken van twee soorten anorexia nervosa. Bij de ene vorm gaat het om heel streng en selectief eten (restrictief) en bij de ander speelt braken (of laxeren) een rol (purgerend). Ik zelf heb de restrictieve vorm van anorexia gehad en eetstoornis NAO. Beiden even afschuwelijk, maar gelukkig ben ik er inmiddels al jaren vanaf. Orthorexia is eigenlijk gewoon heel erg restrictief. Soms word je ook bang voor bepaalde voedingsmiddelen of ingrediënten. Het gaat om gezond eten, maar vaak zo extreem en gecontroleerd, dat het niet eens meer gezond is of zelfs gevaarlijk.
Ik heb mij tijdens mijn eetstoornis ook vaak op zeer selectief eten gericht. Soms wilde ik alleen nog groenten en fruit eten of maakte ik een andere selectie van dingen die wel en niet mochten. De trend die nu heerst over superfoods zou voor mij dan ook zeker een grote valkuil zijn geweest in die tijd.
Superfood wordt gepresenteerd als iets enorm gezonds en zo is het ook met het vermijden van E-nummers, suikervrij even en andere diëten. Voor iemand met een eetstoornis, vaak enorm ‘interessant’, maar tegelijkertijd een gigantisch gevaarlijke valkuil. Ook ik was er heel erg vatbaar voor tijdens mijn eetstoornis.
Het volgen van een extreem dieet leek mij iets heel erg krachtigs. Als je dat kon, kon je jezelf dus dingen ontzeggen en had je echt controle. Die controle was vanuit mijn eetstoornis iets heel aantrekkelijks. Iedereen die aan zo’n dieet deed, wekte dan ook grote jaloezie op en bevestigde mijn negatieve gevoel dat ik faalde ik mijn gezonde eetgedrag of zelfs faalde in mijn eetstoornis.
Ik wilde super super super gezond kunnen eten en me heel fit voelen. Ook sport betrok ik daarbij in mijn plan. Ik sporte streng, maar hield het altijd na een tijdje niet meer vol. Zo ook met mijn dieet. Na verloop van tijd ging ik dingen missen, wilde ik weer meedoen met anderen en stapte ik weer over op een ander eetgestoord eetpatroon.
Ik voelde me hierdoor gefaald en nam mijn problemen met eten niet serieus. Ik dacht dat een eetstoornis heel geleidelijk verliep en dat iemand met anorexia werkelijk controle had en lange tijd restrictief at. Toch had ik op het moment dat ik die gedachtes voorbij liet komen en mezelf bestempelde als iemand met een nep-eetstoornis, al flink anorexia. Anorexia, zoals in de DSM, maar tegelijkertijd ook op mijn eigen manier.
Ik had periodes van sporten, periodes van fruit en groenten, periodes van minimaal eten, periodes van gestructureerd eten en ook enorme chaotisch periodes waarin ik redelijk normaal at. Ik paste niet in een hokje en dacht dat dat moest. Echter past niemand met een eetstoornis (en ook zonder) exact in een hokje. De een heeft een chaotische vorm van anorexia, de ander een zeer gecontroleerde. En zo heeft ook iedereen met NAO of boulimia weer ander gedrag binnen de diagnose.
De neiging om extreem gezond te eten, betekent niet dat je geen probleem hebt met eten of orthorexia hebt. Als je in paniek raakt wanneer je ‘normaal’ moet eten, niet meer af en toe een uitzondering kunt maken of enorm geobsedeerd bent door eten, heb je een probleem. Je hoeft dan echt niet te wachten tot je de diagnose krijgt, maar mag hier gewoon over praten. In welk hokje je ook past.
Heb je periodes waarin je extreem gezond eet maar gaat het daarna eigenlijk wel weer redelijk; ook dan is dat ontzettend lastig op den duur. Praat hier over en voel je geen aansteller. Het gaat er niet om hoe groot of klein jouw obsessie met extreem gezond eten is, het gaat erom dat je er last van hebt.
Gezond eten is belangrijk voor ieder mens, maar het gaat om het vinden van de balans. Af en toe een patatje, chips of dropjes is namelijk hartstikke lekker en helemaal niet meteen ongezond.
Lees ook Hoeveel eten is normaal? en ons blog Hoeveel snacks of snoep is gezond?
Geef een reactie