Het Journaal op de Belgische openbare omroep berichtte onlangs over een onderzoek van de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health in Baltimore: Hier zouden ze ontdekt hebben dat wanneer voedselverpakkingen niet enkel het aantal calorieën vermelden, maar ook weergeven hoe lang je moet joggen of wandelen om dit te verbranden, jongeren sneller ‘gezonde’ keuzes maken. Dit wil zeggen: kiezen voor de laagste voedingswaarde. De kans zit er dus in dat onze verpakkingen binnenkort een etiket krijgen waarop deze info komt, waardoor zo het probleem van obesitas aangepakt wordt. Ik ben erg begaan met volksgezondheid en het algemeen welzijn van mijn landgenoten, en ik maakte me dus al meteen erg zorgen om iedereen die met een eetstoornis boodschappen moet gaan doen…
Lage voedingswaarde = gezond?
Het is niet de eerste keer dat de media ons vertelt dat het slim is om te kiezen voor voeding met weinig kcal. Verschillende magazines voor vrouwen geven Gouden Raad à la “Kies eerder deze kaas dan een andere, er zitten minder calorieën in!” en ook op het nieuws komen vaker berichten over hoe we allemaal meer moeten sporten en minder vettig moeten eten.
Obesitas is een ernstige ziekte, met serieuze gevolgen en een hoge prevalentie. Vooral in het Amerikaanse continent lopen de cijfers hoog op, en voorlopig lijkt deze trend zich voort te zetten. Het is volgens mij niet juist dit te negeren en hier moet iets aan gedaan worden vanuit instanties van de regering, maar dit verhaal heeft twee kanten: een aanzienlijk deel van onze bevolking loopt rond met magerzucht en een angst om te dik te zijn.
Anorexia-patiënten worden over het hoofd gezien bij berichtgeving die ons laat weten dat het best is zo weinig mogelijk calorieën binnen te krijgen. Bovendien zou een boodschap als “Loop X kilometer om dit zakje chips te verbranden” een prima instrument zijn in de trukendoos van de klant die geobsedeerd is door ongezond gewichtsverlies – zo hoeven we al niet eens meer zélf het rekensommetje te maken en kunnen we met z’n allen nog wat harder piekeren wanneer we het zakje chips leegeten en vervolgens niet gaan joggen. Bovendien is het calorieverbruik voor elke persoon anders, en dus vind ik deze vermelding weinig wetenschappelijk.
Lekker eten = slecht?
Wanneer ik als kind mijn moeder vergezelde naar de supermarkt, was dit een feest: no way dat we vertrokken zonder lekkere koekjes en een nieuwe strip in onze kar. Ik word triest van de idee dat er nu een kleuter naar een pak chocolade wijst, en dat de moeder dan wijselijk zegt “Nee, ukkie, jij bent nog te jong om naar de fitness te gaan! We kopen wel een wortel voor je”. Eetstoornissen komen vaker en vaker voor bij kinderen, en dit heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat calorierijk eten geassocieerd wordt met ‘zonde’ en ‘slechter dan voedsel laag aan calorieën’. En des te vroeger je van deze dingen overtuigd bent, des te moeilijker krijg je zo’n idee er weer uit. Ik vrees natuurlijk niet dat vanaf nu Vlaanderen massaal aan het lijnen zal slaan en we allemaal te kampen zullen krijgen met angsten en ondergewicht, maar het is toch maar weer een druppel in een al heel erg volle emmer, die bij sommigen effectief overloopt…
Een genuanceerde boodschap
Ik heb natuurlijk makkelijk praten vanuit mijn zetel en weet dat ik hier aardig wat kritiek spui over een gevoelig onderwerp waar je niet zomaar verandering in brengt. Maar hoe kan je rekening houden met mensen die lijden aan obesitas en tegelijkertijd de problematiek van eetstoornissen niet erger maken?
Volgens mij is het belangrijk dat media niet te zwart-wit denken.
De reportage in Het Journaal focust op het probleem van overgewicht, een aflevering van het actualiteitenprogramma Telefacts kan dan weer eetstoornissen in de spotlight zetten en geen woord reppen over obesitas. Mij lijkt het sleutelwoord evenwicht: het zou bijvoorbeeld prima zijn om na de reportage over de calorie-vermelding op verpakkingen te zeggen dat een mens ook effectief energie uit voeding nodig heeft, en dat streven naar een calorie-arm eetpatroon even ongezond is. Bovendien lijkt een soort van gewicht-hulplijn mij een goed idee, zoiets als de zelfmoordlijn: wanneer er in het nieuws een bericht komt waarin zelfmoord centraal staat, geven ze daarna altijd het nummer van deze lijn voor mensen die met vragen of zorgen zitten. Zulke dingen vind ik ontzettend goed: stel je voor dat tv-programma’s en tijdschriften ook zo’n telefoonnummer vermelden voor mensen die piekeren over hun gewicht, in welke richting dan ook! “Voel jij je slecht over je gewicht, maak je je zorgen of heb je een vraag? Bel dan dit nummer voor de Gezonde Lijn!” Maar dan ben ik waarschijnlijk wat hard aan het dromen…☺
Laten we maar gewoon beginnen met op te passen wat we op onze voedselverpakkingen zetten. Ik voel me echt niet beter door te weten hoe lang ik moet sporten om dat blikje Cola te verbranden – ik geniet liever van mijn frisdrank zonder schuldgevoelens.
Wat vinden jullie van dit soort berichten in het nieuws?
Geef een reactie