Ze vroeg me om terug te gaan naar het moment. Het moment in de auto. Mijn zusje naast mij, mijn moeder achter het stuur. De auto zag blauw van de rook, mijn ogen prikten, maar het raam mocht niet open. Ik was misselijk. Niet alleen van de geur van de sigarettenrook, maar ook van de angst. Ik ademde die rook in. Mijn longen zagen waarschijnlijk nu net zo blauw.
Met bonzende hoofdpijn stapte ik even later de beklemmende auto uit. Ik inhaleerde diep. Ik voelde de koude, gezonde lucht mijn lichaam binnenstromen. Mijn longen koelden af en de angst zakte een beetje, al voelden mijn longen nog besmet.
Ik voelde me alleen
‘Hoe voelt dat?’ vraagt ze rustig, haast fluisterend. ‘Vreselijk.’ Stamel ik. Meteen voel ik me een aansteller. Hier zit ik, op de bank bij een psycholoog mijn en haar tijd te verdoen. Beneden wacht waarschijnlijk de volgende cliënt al. Iemand die wel echt wat heeft te vertellen, iets ernstigs heeft meegemaakt. En ik? Ik zeur een beetje over mijn moeder. Dat ze zoveel rookte vroeger. Ik wil iets zeggen maar slik mijn woorden in. Net als de keren op de achterbank. Het is maar beter om niks te zeggen. Het is toch niet zo belangrijk.
Mijn moeder rookte, veel. Vanaf de pubertijd mijn zusje ook. Ik was de enige in huis die hier niet aan meedeed en ik voelde me ontzettend alleen. Omdat ik in de minderheid was werd er binnen gerookt en stond ik in de regen buiten. Ik weigerde om mijn longen te bevuilen. Ik was boos, misschien wel woedend. Ik vond het zo oneerlijk. Het voelde alsof ik zelf de keus niet kreeg om gezond te blijven. Er werd niet naar me geluisterd. De conclusie die ik hieruit haalde was simpel: ik was niet belangrijk genoeg.
In deze tijd had ik misschien al een eetstoornis, maar nog geen diagnose. Ik deed mijn best om zo gezond mogelijk te eten. Het frustreerde me mateloos dat, ondanks al dit harde werk, ik nooit complete gezond zou zijn. Niet zolang mijn longen zwart van de nicotine zagen.
Wat ik leerde bij EMDR
Bij de desbetreffende psycholoog heb ik voor het eerst mijn kant van dit verhaal verteld. Hoe alleen ik mij voelde, hoe mijn gevoelens er niet toe deden en hoeveel waarde ik toen al hechtte aan een gezond lichaam. Hoe obsessief ik bezig was met het roken van mijn familie en hoe ik mij hier geen houding in wist te geven. Toen ik eenmaal begon met praten hield ik niet meer op. Alle opgekropte frustraties en boosheid kwamen er uit. Terwijl ik deze gevoelens uitte, kwam ineens het besef hoe diep deze boosheid zat. Ik dacht altijd ‘het gaat maar over roken’, maar dat ging het helemaal niet meer. Het ging over al het andere wat hier onder verscholen zat. Het roken was slechts een voorbeeld welke kracht zette bij mijn overtuiging dat ik niemand had om op terug te vallen. Ik stond alleen in dit leven, was mijn conclusie.
Mijn psycholoog besloot aan de hand van mijn verhaal om EMDR toe te passen. Ik had in het verleden al eerder EMDR gehad, maar was hier tot nu toe nooit echt enthousiast over geweest. Ik stemde in, maar zonder verwachtingen. Nog steeds vond ik het een beetje een overtrokken thema. Wie krijgt er nu EMDR voor roken?
Ook al ervoer ik die boosheid al eerder in het gesprek, toch vond ik het lastig te aanvaarden dat er meer onder zou kunnen zitten. Het ging niet puur om het roken, het ging over veel meer dan dat. Hoe ik het gevoel had dat mijn keuzes niet belangrijk genoeg waren, dat mijn mening er niet toe deed. Dat ik onderdeed. Ik vond het heftiger dan ik had verwacht om terug in die auto te zitten. Ik voelde me weer heel alleen, hoofdpijn door de geur, verlangend naar een beetje frisse buitenlucht. Lucht die ik voorlopig nog niet zou krijgen. Ik heb hier geleerd dat het echt niet gek was dat ik mij zo beklemmend voelde. Mijn gevoel mag er zijn.
Van het moment heb ik een schilderij gemaakt. Niet in het echt, maar bij de EMDR. Net zo lang zijn we met dit moment bezig geweest tot het beeld heel abstract werd en voor mij oké genoeg was om naar te kijken. Als ik nu aan dit moment denk, zie ik mooie vormen en fijne kleuren. Geen blauwe rook meer, geen woede.
Gezondheid
Ik kwam erachter dat naast deze eenzame gevoelens nog iets belangrijks meespeelde. In deze tijd woonde ik met mijn zusje bij mijn moeder. Mijn vader was van het toneel verdwenen. Ik was als de dood dat mijn moeder iets zou overkomen. Zij was alles dat ik op dat moment had. Wat moest ik als ze er niet meer zou zijn? Wat moest ik als zij longkanker zou krijgen..? Door iets wat helemaal niet had gehoeven?Ik wilde mijn moeder (en mijn zusje) behoeden voor alle mogelijke gevaren, maar ik kon niet op tegen die sigaret. Ik verloor elke keer opnieuw de strijd en de sigaret bleef aan kop lopen. Het frustreerde me mateloos en maakte me boos. Hoe kan je je lichaam zo vergiftigen? ….terwijl je ook nog een verantwoordelijkheid hebt?
Toen ik later mijn eetstoornis ontwikkelde begon ik deze keuze, helaas, wat beter te begrijpen. Ik deed op een manier hetzelfde. Ik ontzag mijn lichaam en maakte mijzelf ziek. Iets wat ik ook zelf in de hand had, althans, zo leek het. Mijn moeder had het roken niet in de hand, het was een verslaving. Een manier om met de stress van de scheiding om te gaan. Om de pijn maar even te verzachten. Ook al ben ik het er nog steeds niet mee eens, ergens begrijp ik het wel wat beter. Het ligt allemaal niet zo zwart wit.
Herken jij dit gevoel?
Geef een reactie