Laatst zag ik een vrouw met een groot litteken aan de zijkant van haar gezicht. Het was iets wat direct opviel en ik vroeg me direct af waar dat litteken vandaan kwam. Later hoorde ik dat het kwam doordat ze een ongeluk had gehad en daaraan blijvende littekens had overgehouden. Ze had enorm veel geluk gehad maar is wel getekend voor het leven. We hebben allemaal wel kleine littekentjes die ons herinneren aan een bepaald voorval, een bepaalde periode uit ons leven en die bij ons en ons uiterlijk zijn gaan horen. Zo kan je littekens overhouden na een ongeluk maar ze kunnen ook veroorzaakt zijn door zelfbeschadiging en bijvoorbeeld het openkrabben van puistjes. Daarnaast kan schade aan ons uiterlijk ook andere oorzaken hebben.
Brandwonden, beschadigde tanden door verwaarlozing, overmatig alcohol gebruik, roken en braken, littekens die voortkomen vanuit een ongeluk, zelfbeschadiging, open gekrabte puistjes of wondjes, huidbeschadiging of littekens als gevolg van piercings of tattoo’s, permanent haaruitval, operaties, schade aan de ogen, etc. Er zijn talloze dingen op te noemen die er voor kunnen zorgen dat we langdurige of blijvende schade hebben aan ons uiterlijk.
“Iedere dag word ik herinnerd aan de periode waarin ik mezelf beschadigde. Niet alleen als ik onder de douche stap of naar het toilet ga, maar ook als ik me bij de huisarts moet uitkleden of als ik naar een schoonheidssalon ga voor een massage. De littekens gaan nooit meer weg, tenzij ik er iets aan laat doen bij een plastisch chirurg. Ik heb daarover ooit informatie gevraagd, maar daaruit bleek dat het nooit helemaal mooi meer zou worden. Dat vind ik best verdrietig. Hoe heb ik mijn goede huid ooit zo kapot kunnen maken, dat verdiende die niet” Eva
Een eetstoornis kan langdurige of blijvende schade toebrengen aan het lichaam. Wanneer je slecht voor je lichaam zorgt, periodes weinig tot nauwelijks eet, eetbuien hebt en compenseert door bijvoorbeeld te braken of je lichaam uit te putten door overmatig sporten, heeft dit effect en kan het ook blijvende gevolgen hebben. Dit is niet altijd het geval, maar het komt geregeld voor dat je lichaam hier op reageert. Je kan het merken aan bepaalde signalen zoals dat je hongergevoel ontregelt, je sneller moe bent en het snel koud hebt, doordat je eerder allerlei vage lichamelijke klachten ontwikkelt maar ook doordat bijvoorbeeld je menstruatie uitblijft.
Het gebeurt echter ook dat er niet direct iets te merken is en dat je het gevoel hebt dat het prima gaat en dat je denkt dat het geen invloed heeft op je lichaam, maar dat betekent niet dat je lichaam het niet zwaar te verduren heeft. Sommige tijdelijke of permanente beschadigingen aan je lichaam merk je niet direct op en soms kom je er pas achter als het al te ver uit de hand is gelopen. Dat je niks merkt, betekent dus niet dat er ook niks is. Schade die je aan je lichaam kan toebrengen door te weinig, onregelmatig, eenzijdig eten en langdurig ondergewicht is bijvoorbeeld het uitblijven van je menstruatie. Wanneer je weer een gezond gewicht bereikt en het beter met je gaat, kan het zo zijn dat het weer terug komt, dit is meestal het geval. Het kan echter ook anders aflopen en niet meer terugkomen. Verder kun je denken aan schade aan je darmen door het overmatig gebruik van laxeermiddelen of schade aan je gebit zoals gevoeligere tanden, veel gaatjes en aantasting van het glazuur door braken.
“Mijn lichaam heeft helaas ook een behoorlijke klap gehad van mijn eetstoornis en hier merk ik zo dagelijks best nog wel wat dingen. Zo zijn mijn tanden bijvoorbeeld behoorlijk beschadigd als gevolg van de vele eetbuien en het overgeven. Overgeven tast je gebit natuurlijk ontzettend aan en die schade herstelt helaas niet. Ik merk het vooral goed doordat ik heel snel pijnlijke tanden heb, bij zowel koud als warm eten en drinken maar ook bij koud weer of als ik al met mijn tanden in een appel bijt. Ze zijn heel gevoelig en doen met snel zeer. De tandarts houdt hier gelukkig rekening mee en controleert het daarom extra goed.” – Sandra
Dit zijn dingen die vrouwen met een eetstoornis kunnen afschrikken, maar wat lang niet altijd aanzet tot het stoppen met compenseren en beter voor zichzelf zorgen. Ik denk dat dit in veel gevallen te maken heeft met dat je het niet altijd direct aan je lichaam merkt of dat je denkt dat het jou toch niet overkomt. Desondanks is het heel ongezond en in sommige gevallen zelfs levensgevaarlijk om op die manier bezig te zijn met je gezondheid.
Onzeker door blijvende schade
Blijvende schade zoals littekens, brandwonden en zichtbaar beschadigde tanden kunnen je erg onzeker maken. Zeker als het door eigen toedoen veroorzaakt is, denk ik dat onzekerheid een rol speelt. Misschien voel je je er al niet fijn bij omdat het zichtbaar is, maar het feit dat mensen er vragen over kunnen stellen zorgt er misschien wel voor dat het nog vervelender is.
“Ik heb een groot litteken op mijn kin omdat ik een keer heel hard met mijn gezicht op een stenen vloer ben gevallen als kind. Ik herinner me nog hoeveel pijn het deed en dat het enorm bloedde. Sindsdien loop ik voor altijd met een litteken rond en moet ik hiermee leren leven. Ik ben er wel heel onzeker over geweest en nog steeds heb ik het gevoel dat mensen er de hele tijd naar kijken. Als mensen me op straat weleens aankijken, dan denk ik direct dat ze van alles van mij vinden. Dit is best moeilijk. Ik kan er niks aan doen en het is nou eenmaal zo. Ik heb inmiddels een vriend en hij accepteert me helemaal zoals ik ben.” – Anoniem
Als puber kon ik erg onzeker zijn over puistjes in mijn gezicht. Ik had geen erge acne gelukkig, maar toch had ik regelmatig last van puistjes. Ze waren dan ook direct groot en op de meest opvallende plekken in mijn gezicht zoals op mijn neus of tussen mijn wenkbrauwen. Vooral die tussen mijn wenkbrauwen kwamen ze steeds weer terug en ik vond het vreselijk. Ik had altijd het gevoel dat iedereen er naar keek en voelde me direct een stuk lelijker. Ondanks dat de meeste pubers er in die tijd ook last van hadden, leek het bij mezelf veel meer op te vallen. Tegen beter weten in kneep ik mijn puistjes altijd direct uit en plamuurde ik het weg met een dikke laag make-up. Ik vond het vreselijk als het zichtbaar was en wilde er alles aan doen om het zo snel mogelijk weg te krijgen. Helaas besefte ik toen niet dat mijn gedrag er voor kon zorgen dat ik blijvende schade aan mijn huid zou kunnen veroorzaken. Puistjes kunnen zichtbare littekens achterlaten die niet meer weggaan.
“Ruim twee jaar lang werd ik niet meer ongesteld. Het kon me toen niet zoveel schelen. Ik was niet echt bezig met mijn lichaam of mijn toekomst. Pas jaren later realiseerde ik me dat ik mijn lichaam weleens blijvende schade kon hebben toegebracht hierdoor. Ik wilde graag kinderen, maar zou dat nu nog wel gaan? In boeken en online las ik dat een eetstoornisverleden hier een negatieve invloed op kan hebben. Jeetje, zou ik het mezelf ooit vergeven als ik niet meer zwanger kon worden doordat ik in het verleden zo slecht voor mijn lichaam had gezorgd?” Lieke
Gelukkig heb ik hierdoor weinig echt blijvende littekens in mijn gezicht overgehouden. Wel heb ik net als ieder ander littekens op mijn huid zoals krasjes op mijn armen van mijn katten, littekens van brand plekjes en een litteken van mijn navelpiercing. Toen mijn navelpiercing er na een paar weken al uitgroeide, was ik echt van slag. Ik was 16 jaar en was enorm trots op het nieuwe sieraad. Ik vond het verschrikkelijk dat ik dat nu kwijt was, maar ook dat er een groot gat in mijn navel overbleef. Inmiddels heb ik het allang geaccepteerd. Je ziet het nog wel, maar het valt niet heel erg op.
Verder kan ik me goed voorstellen dat je heel onzeker wordt van (grote) littekens zoals brandwonden, littekens als gevolg van automutilatie of een ongeluk. Zeker wanneer het goed zichtbaar is en je hier regelmatig vragen over krijgt of mensen naar ziet kijken, kan het heel vervelend zijn. De mogelijkheid van blijvende schade aan je uiterlijk of lichaam kan je wellicht motiveren om je leefpatroon aan te passen en beter voor jezelf te zorgen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan stoppen met braken of zelfbeschadiging. In veel gevallen kan je de tijd niet terugdraaien. Lees ook eens deze tips bij littekens door zelfbeschadiging.
Fotografie: Joe St. Pierre
Hoe probeer jij blijvende schade te voorkomen?
Geef een reactie