Boek: zo min mogelijk mij

‘Zo min mogelijk mij’ heet het boek dat Christine van der Geest schreef over haar eetstoornis. Over hoe ‘niet eten’ haar grootste houvast én bijna haar ondergang werd. In een café in Amsterdam spreek ik Christine over haar boek, over haar eetstoornis, het herstellen daarvan en over hoe je leert ontdekken wie jij nu eigenlijk bent zonder die eetstoornis.

Je hebt een boek geschreven genaamd ‘zo min mogelijk mij’. Nu je er mag zijn, helemaal mag zijn, de vraag: wie is Christine?

“Het korte antwoord is dat ik Christine ben en sinds kort in Haarlem woon. Verder vind ik dit nog steeds wel een moeilijke vraag. Ik ben nu een jaar in echt actief herstel en ik ben nog steeds elke dag actief bezig met uitvinden wie ik eigenlijk ben. Maar ik heb steeds vaker momenten waarvan ik merk ‘hey, dit vind ik echt leuk’ of ‘dit maakt mij gelukkig’. Zo hou ik bijvoorbeeld heel erg van buiten zijn en ik ben erachter gekomen dat ik eigenlijk helemaal niet zo van grote groepen hou – zoals ik altijd dacht – maar dat ik veel liever een op een met mensen afspreek. Ik hou heel erg van reizen en schrijven. Dit weet ik allemaal al, maar ook ben ik mezelf eigenlijk nog steeds elke dag een beetje aan het ontdekken!”

Wauw, wat mooi! Dit is wel echt zo’n vraagstuk dat ik op ons forum en in onze chats ook voorbij hoor komen. Wie ben ik eigenlijk? Wie ben ik zonder eetstoornis? Hoe is dat voor jou? Hoe ben jij stappen gaan zetten in deze zoektocht naar jezelf?

“Ik merkte op gegeven moment dat alles wat ik deed gedreven was door de eetstoornis, ook wat ik deed op een dag. Als ik iets ging doen, bijvoorbeeld, vond ik het belangrijker om te weten hoe ver het lopen was, dan dat ik het belangrijk vond wat ik nu eigenlijk ging doen. Ik ben een tijdje opgenomen geweest en toen ik terugkwam uit die opname wilde ik mezelf weer echt gaan leren kennen. Wat vind ík nou leuk en waarom? In plaats van dat de eetstoornis alles maar bepaalde. Wie is Christine? Dat ben ik gaan doen door eigenlijk allemaal willekeurige dingen te proberen. Een wandeling over het strand, een keertje naar yoga, en dan gewoon voelen hoe dat voelt. Ik ben nog steeds zoekende, maar ik voel wel dat er meer rust is in mezelf is om daar ook echt de ruimte voor te hebben. Ik denk dat weer ontdekken wie jij echt bent – en niet je eetstoornis – een van de moeilijkste dingen aan herstel is.”

Is dat denk je ook iets waar je actief mee bezig moet zijn? Of kan dat ook vanzelf komen? Of is het misschien een combinatie daarvan?

“Misschien is dat persoonlijk. Ik moest daar zelf wel heel actief mee bezig zijn om die eetstoornispatronen te doorbreken. Als ik dat niet had gedaan, zou ik blijven doen wat ik altijd al deed, uit gewoonte en ‘veiligheid’, maar dat deed me natuurlijk niet goed. Dus ja, ik moest wel heel erg actief opzoek gaan naar mijn hobby’s, plekken die ik fijn vind en welke voorkeuren bij mij passen.”

Dat klinkt heel leuk om te doen, maar was het ook moeilijk?

“Beide! Het was ook leuk om nieuwe dingen te proberen, maar het was soms ook een beetje moeilijk of ongemakkelijk. Soms zit je dan ergens en dan merk je op dat het niet bij je past en dan denk je ook wel eens: wat ben ik hier aan het doen?! Zo ben ik wel eens op een soort creatieve ontmoetingsplek geweest waar je aan een grote tafel ging zitten met z’n allen en dan ging iedereen iets voor zichzelf doen, zoals tekenen bijvoorbeeld. Dat kan heel leuk zijn, maar dat was echt helemaal niks voor mij!”

Maar er is een tijd geweest dat hier helemaal geen ruimte voor was. Dat je zo min mogelijk jezelf wilde zijn, dat er zo min mogelijk van jou mocht zijn. Waarom was het voor jou zo moeilijk om te zijn?

“Mijn eetstoornis is ontstaan toen ik 15 jaar oud was, dus dat is 15 jaar geleden. Ik was superonzeker en gevoelig. Ik wist helemaal niet wie ik was of wat ik leuk vond. Daarom zocht ik iets om houvast en een gevoel van controle te hebben. Iets om me zeker te laten voelen. Dat werd in mijn geval dus ‘zo min mogelijk mij zijn’. Dat was niet enkel fysiek door mijn eetstoornis, maar ook als persoon. Ik dacht dat ik het beste met alle winden mee kon waaien, moest doen wat iedereen wat iedereen deed. Ik wilde het heel graag goed doen; niet opvallen, niemand tot last zijn, niet te veel twijfelen. Daardoor werd ik steeds verder verwijderd van wie ik zelf eigenlijk echt ben. Ik heb ook het gevoel dat ik die cruciale ontwikkelingsfase als tiener en jongvolwassene helemaal heb overgeslagen, omdat ik mezelf niet de ruimte gaf om dingen te proberen.”

En welke rol speelde jouw eetstoornis daarin?

“Mijn eetstoornis maakte mij letterlijk en figuurlijk heel klein. Het maakte me heel afgevlakt en ik voelde ook heel weinig. De rest van het leven kon me gewoon niet meer zo interesseren en dat ‘hielp’ mij heel erg om niet ‘te veel’ te zijn. Als iemand vroeg wat ik wilde doen of eten, had ik daar geen mening over en gaf ik daar geen antwoord op. ‘Nee, hoeft niet’ of ‘kies jij maar’. Wat dan wel weer zo was, was dat mijn zelfbeeld zo laag was, dat de eetstoornis ook voelde als iets dat ik wel goed kon. Iets dat alleen van mezelf was. Daar kon ik in excelleren. Maar uiteindelijk zat daar natuurlijk ook niks van mezelf in en bleef er ook niets van mij over. Dus het was nog steeds zo min mogelijk Christine, maar toch je ergens ‘goed genoeg’ in voelen. Ik kreeg ook complimenten van anderen, dat ik zo ‘gezond’ kon eten en dat ik zo ‘goed’ dingen kon laten staan. Dat heeft mijn eetstoornis ook heel erg versterkt.”

Een eetstoornis heeft uiteindelijk ook een functie, maar toch maakt het niet beter, laats staan gelukkig. Wanneer had jij door dat je eigenlijk niet verder wilde op deze manier? Dat je voor herstel wilde gaan?

“Ik heb heel lang gedacht dat het normaal was, dat iedereen op deze manier met eten omging. Halverwege mijn twintiger jaren begon ik wel door te krijgen dat het niet normaal was, maar toen dacht ik weer: hier kan toch niemand mij mee helpen, ik moet er maar mee leren leven. Ik wist inmiddels ook niet beter. Eigenlijk heb ik pas sinds drie jaar dat ik denk: ik wil hier echt iets aan veranderen, want als ik zo doorga krijg ik een heel ongelukkig en eenzaam leven. Ja, eenzaam was het wel. Ik vond het ook heel moeilijk om erover te praten. Soms nam ik wel eens iemand in vertrouwen, maar dan vertelde ik ook maar het halve verhaal. En ja, als je alleen maar het halve verhaal vertelt, krijg je ook maar een half antwoord. Daardoor heeft er ook niemand ooit tegen mij gezegd: “Christine, het gaat niet goed en je hebt hulp nodig. Laat je helpen.”

Tot ik mijn huidige vriend leerde kennen. Hij had eigenlijk vrij snel door dat hoe ik leefde niet normaal was, wat hij heel goed heeft opgepikt. Hij heeft toen tegen mij gezegd dat hij wel met mij verder wilde, maar dat ik me dan wel moest laten helpen, omdat dit een groot probleem was dat tussen ons in kwam te staan. Hij kon mij niet helpen, maar hij kon het ook niet aanzien. Bovendien konden we door de eetstoornis ook niet écht met elkaar in verbinding komen. Ik had immers een dubbelleven en durfde niet te zijn wie ik echt was. Dus hoe kan je mij dan ook echt leren kennen? Hoe kan je dan echt een connectie met iemand maken?”

Wat vond jij moeilijk aan het herstellen je eetstoornis?

“Wat ik het aller moeilijkst vond was dat herstellen van een eetstoornis geen rechte lijn omhoog is. Op gegeven moment was die knop bij mij echt omgegaan, maar dan ben je er nog niet. Dan zie je eigenlijk pas hoeveel hobbels je eigenlijk tegenkomt. Ik dacht: dat doe ik even in een half jaartje, maar dat viel wel tegen. Het gaat echt heel erg met ups en downs. Maar als je dit leest en je ervaart dat ook, weet dan ook dat dat normaal is en dat het niet betekent dat je het niet goed doet. Wat ik ook heel zwaar vond, was dat het fysieke en mentale herstel niet gelijk opgaan. Op gegeven moment wilde ik graag weer volwaardig eten, maar mijn lichaam stribbelde nog zo tegen. Dan kreeg ik buikpijn, last van m’n darmen, het viel allemaal helemaal niet goed. En dat had weer invloed op het mentale gedeelte, dat die eetstoornis weer ging roepen: zie je wel, dit is ook helemaal niet goed voor je! Dat was een hele strijd.

Doordat ik beter ging eten en meer mezelf ging leren zijn, ging ik ook meer voelen, maar het gemene is: ik ging me niet per se beter voelen. Dat kwam later pas, want ik moest met al deze nieuwe emoties leren omgaan en zorg dragen voor mijn onzekerheden. Ik kon tijdens m’n herstel ook wel terugverlangen naar de tijd dat ik midden in mijn eetstoornis zat. Dat het allemaal verdoofd was.”

Hoe ga je daar nu mee om, met deze moeilijke emoties en onzekerheden?

“Ondanks dat ik vaak heb dacht te willen stoppen, heb ik toch doorgezet. En op gegeven moment kwam er een omslag en begon ik te voelen dat ik meer energie had en ook weer van dingen kon genieten, dat de wereld eigenlijk ook best wel mooi is. Ik heb geleerd om veel liever voor mezelf te zijn en ook minder van mezelf te verwachten. Ik hoef me niet altijd goed of zelfverzekerd te voelen. Het leven mag ook moeilijk zijn, maar ik hoef mezelf daar niet meer zo keihard om af te straffen. Dat is eigenlijk wat het grote verschil heeft gemaakt. Iemand zei ooit ‘als je een bord kapot gooit, hoeft niet meteen je hele servies stuk’. Dat had ik heel erg. Dat wanneer iets niet goed ging of voelde, ik meteen dacht ‘laat maar, ik kan het toch niet, ik ben een mislukking’, terwijl dat helemaal niet zo is. Liever voor mezelf zijn en meer rust in mijn leven, heeft me echt heel erg geholpen!”

Wat heeft herstel je allemaal gebracht?

“Het heeft mij alles gebracht. Als ik mezelf vergelijk met twee jaar geleden was ik echt een schim van mezelf, ik voelde niks meer, ik deed niks meer, ik had echt een lege blik in mijn ogen en ik kon nergens meer van genieten. En nu ben ik een superdankbaar en blij mens. Ik heb begin van het jaar een mooie reis gemaakt naar Zuid-Amerika, dat had ik met een eetstoornis nooit kunnen doen! Ik heb een fijne relatie en een fijn thuis. Ik heb nu echt en oprecht contact met de mensen om me heen en ik ben zwanger van mijn eerste kindje! Het heeft echt m’n leven teruggegeven.”

En je hebt een boek geschreven over dit hele proces. Wat heeft je geïnspireerd om dit te gaan doen?

“Dat is eigenlijk andersom gegaan. Ik heb niet gedacht ‘oh dit heb ik meegemaakt en nu ga ik er een boek over schrijven’. Tijdens mijn opname had ik geen contact met de buitenwereld, dus ik heb toen heel erg veel geschreven, gewoon voor mezelf. Toen ik terug was heb ik dit laten lezen aan mijn therapeut en aan mijn vriend en zij zeiden meteen dat ik hier iets mee moest doen. Dat vond ik een heel mooi idee. Als ik dit boek had gelezen toen ik 18 jaar oud was, had mijn leven er misschien wel heel anders uitgezien. Ik heb zelf heel lang in mijn eentje hiermee geworsteld. Ik heb heel lang het idee gehad dat niemand mij hiermee kon helpen. Uiteindelijk ben ik heel lang in behandeling geweest. En als al die lessen die ik heb geleerd via dit boek ook maar een iemand kunnen helpen of maar een iemand het gevoel kan geven dat je niet alleen bent en dat hier hulp voor is – met welke mentale problemen dan ook – is mijn doel eigenlijk al bereikt.

Hoewel mijn boek natuurlijk gaat over het gevecht met een eetstoornis, gaat het ook over een worsteling met mentale gezondheid in het algemeen. Zo veel thema’s zijn herkenbaar voor veel verschillende mensen. Niet iedereen herkent misschien de eetstoornisstukken, maar herkennen wel de eenzaamheid, de twijfels, het lage zelfbeeld. Dat laat des te meer zien dat je echt niet alleen bent. Dat er mensen zijn die je begrijpen. Dus zoek hulp, want je hoeft het niet te alleen te doen. Al deel je het maar met een persoon, met een vriendin, dat is een heel belangrijk begin. Ik hoop dat dat helpt om te delen, want delen is zo helend. 

Kiezen voor herstel is een hele goede keuze, maar ook een hele moeilijke keuze. Maar hang in there, want al is het geen rechte lijn omhoog, het is het wel echt waard. Heel lang zie je niet het licht aan het einde van de tunnel, maar het is er wel. Hou vol en wees een beetje lief voor jezelf!”

Het boek ‘Zo min mogelijk mij’ is te koop bij de Bruna, bol.com of bij de uitgever Growing Stories.