Borderline of pubergedrag?

Afgelopen weekend kreeg de persoonlijkheidsstoornis borderline uitgebreid aandacht in het RTL Nieuws. Aanleiding hiervan was dat uit ervaringen blijkt dat er soms lastig onderscheid gemaakt kan worden tussen de borderline persoonlijkheidsstoornis en pubergedrag. De stoornis wordt vaak niet (op tijd) onderkend, waardoor ouders en kinderen van het kastje naar de muur worden gestuurd. Volgens klinisch psycholoog Joost Hutsebaut van de gespecialiseerde GGZ instelling De Viersprong onderschatten veel artsen dat pubers ook voor hun 18de kunnen kampen met de ontwikkeling van een borderline persoonlijkheidsstoornis.  

Artsen zijn terughoudend met het geven van een diagnose, mede uit angst om te stigmatiseren. Hierdoor wordt een diagnose soms ten onrechte niet of te laat gesteld. In de meeste gevallen openbaart borderline zich aan het begin van de puberteit. Het is belangrijk om dit in een zo vroeg mogelijk stadium te herkennen, waardoor met goede hulp bepaalde problemen, zoals zelfbeschadiging of suïcidaal gedrag, kunnen worden voorkomen.

Joost Hutsebaut zegt dat bij het herkennen van een borderline persoonlijkheidsstoornis kan worden gelet op vier kwetsbaarheden. Dit betekent natuurlijk niet dat wanneer je jezelf of iemand anders herkent in deze vier aspecten, je of de ander automatisch lijdt aan de borderline persoonlijkheidsstoornis. Hiervoor is een gedegen en uitgebreid persoonlijkheidsonderzoek nodig. Bovendien kan het ook zijn dat je bijvoorbeeld enkel trekken hebt van en borderline persoonlijkheidsstoornis.

Het benoemen van de vier kwetsbaarheden kan voor ouders echter helpend zijn om bepaalde problematiek eerder te herkennen. Tegelijkertijd moeten ook ouders op basis van deze vier kwetsbaarheden niet zonder verder onderzoek van een professional conclusies trekken over hun kind. 

“Allemaal pubergedrag. Ze omringt zich in drama, zei hij tegen me. Ondertussen zag ik mijn dochter met de dag ongelukkiger worden. Op een dag zaten haar armen onder de krassen. Gevallen tijdens het paardrijden, zei ze. Ik snapte er toen nog niets van. Het ene moment was ze vrolijk en het andere moment heel chagrijnig. Chagrijnig, zo zag ik het en daar bekritiseerde ik haar ook mee. Ze moest gewoon eens vrolijk doen, want ze beïnvloedde de hele sfeer in het gezin hiermee. Pas jaren later kwam ik erachter dat het niet ‘gewoon pubergedrag’ was. Inmiddels was mijn dochter opgenomen en was ik haar na een ernstige suïcidepoging bijna kwijtgeraakt” Een moeder van..

1. Omgaan met emoties
Iemand die lijdt aan borderline kan vaak moeilijk omgaan met emoties. Deze zijn heel intens aanwezig of iemand voelt juist nagenoeg niets. Ook is er sprake van extreme en snelle stemmingswisselingen. Het is ook niet altijd duidelijk waarom de stemming omslaat. Er is geen duidelijke aanleiding. Emoties worden soms onderdrukt en op andere momenten komen ze er in alle hevigheid uit, bijvoorbeeld in de vorm van extreme boosheid. Zelfbeschadiging wordt vaak ook gebruikt om emoties te onderdrukken.

2. Impulsiviteit
Iemand die lijdt aan borderline is vaak emotioneel niet even stabiel. Hierdoor is er nogal eens sprake van impulsief gedrag. Dit kan in de vorm zijn van eetbuien, koopgedrag, destructief gedrag, waaronder zelfbeschadiging, alcoholmisbruik etc.

“Ik zeg liever tegen niemand dat ze lijdt aan een borderline persoonlijkheidsstoornis, omdat er zo’n negatieve stempel op ligt. In het nieuws hoor je ook vaak bij criminelen dat ze aan deze stoornis lijden. Ik wil niet dat mijn dochter zo negatief wordt veroordeeld. Het is een heel lief mens, maar wel met een hele dikke en ingewikkelde gebruiksaanwijzing. Moeilijk voor ons, maar ik denk nog het meest moeilijk voor zichzelf.” Een moeder van…

3. Een wisselend zelfbeeld
Iemand die lijdt aan borderline weet vaak niet goed wie die zelf is. Er is sprake van een negatief zelfbeeld, wat soms zo ernstig is dat er sprake is van ware zelfhaat. Hierdoor is het maken van keuzes lastig en ook het beeld over de toekomst onzeker en wisselend.

4. Aangaan en behouden van relaties
Iemand die lijdt aan borderline heeft óf heel intense relaties of juist heel veel moeite met het aangaan van relaties. In het eerste geval raakt de persoon vaak ook snel weer teleurgesteld in de relatie en wordt deze van de ene op de andere dag ‘buiten de deur gezet’. In het tweede geval speelt er veel wantrouwen en is er snel sprake van isolement.

Natuurlijk bestaat een borderline persoonlijkheidsstoornis uit veel meer dan deze vier kwetsbaarheden. Joost Hutsebaut hoopt door in ieder geval deze vier te benoemen, dat borderline eerder herkend kan worden.

Tenslotte maakt het toenemend aantal jongeren dat zichzelf beschadigt het ontdekken van borderline ook ingewikkelder. Uit Engels onderzoek blijkt dat steeds meer jongeren zichzelf beschadigen. Het aantal jongeren dat zichzelf beschadigt en hiervoor naar het ziekenhuis moet is de afgelopen 2 jaar met maar liefst 14 procent gestegen. Volgens experts spelen social media sites zoals Facebook en Instagram hier een belangrijke rol in. Een enorm aantal jongeren beschadigt zichzelf iedere dag als middel om te dealen met negatieve gevoelens en stress. Een deel hiervan ontstaat door druk die wordt veroorzaak door social media. Jongeren hebben constant het gevoel bij te moeten blijven en te moeten voldoen aan dat wat ze om zich heen zien op social media.

“Als je aan het begin van de puberteit kunt beginnen met een behandeling, kan worden voorkomen dat problemen groter worden en kan er zelfs heel adequaat behandeld worden”, aldus Hutsebaut voor RTL Nieuws.

Op de website van RTL Nieuws kan je het tragische verhaal lezen van de 21-jarige Marit die in 2013 zelf koos voor de dood. Ze lees aan borderline en wilde daar niet meer verder mee leven. Haar vader Paul Ulrich vertelt over zijn dochter. Op Proud2Bme kan je ook diverse artikelen over borderline en Tips voor omgaan met Borderline vinden én er is een apart forum topic over om met elkaar door te praten.

Bron: RTL Nieuws & Dailymail.co.uk & fotografie: Haley