Jarenlang heb ik het gevoel gehad dat ik gek was. Ik vond mezelf stom en afstotelijk, ik had het gevoel dat ik mezelf vanaf een wolk bekeek. Ik overwoog regelmatig om een einde aan mijn leven te maken en ik durfde niemand te vertrouwen. En dit zijn nog maar een paar voorbeelden van hoe ik me voelde. Ik durfde er ook met niemand over te praten, want als ik mezelf al raar vond, wat moesten anderen dan wel niet van me denken? Omdat het met eten heel slecht ging, besloot ik in behandeling te gaan. Bij mijn eerste intake kreeg ik eindelijk te horen dat ik niet gek was; ik kreeg de diagnose ‘complexe PTSS’.
Fotografie: Freelyhaylee
Eerder is er al een blog verschenen over PTSS, maar deze diagnose omvat niet alle klachten waar zowel ik als andere mensen last van hebben. Er zijn drie aspecten die het verschil maken tussen de diagnose PTSS en de diagnose complexe PTSS. Als deze drie aspecten een rol spelen, gaat het om de compexe PTSS.
- Er is sprake van afhankelijkheid van de dader.
- In de thuissituatie gebeurden dingen vaak stiekem en je kon er niet over praten.
- De ouders hadden veelal hun handen vol aan zichzelf en hadden weinig aandacht voor de kinderen. Hierdoor was het onmogelijk om over de ervaringen te praten.
De complexe PTSS heeft dus dezelfde symptomen als de PTSS, maar heeft daarnaast ook nog andere symptomen.
“Tegelijkertijd vind ik ook dat ik me niet zo moet aanstellen! Ten eerste heb ik alles nog wat erger gemaakt, doordat ik mezelf weer heb beschadigd en ten tweede zit ik als een klein kind te huilen. Ik mag van mezelf niet huilen; er valt niks te huilen. Alleen maar omdat ik bang ben en omdat ik teleurgesteld ben in mezelf? Dat is toch geen goede reden! Maar toch… Het lijkt net of ik de tranen niet meer kan stoppen. Ik ben verdrietig, maar ik kan niet eens verklaren waarom. Het overvalt me gewoon. Ik lijk te verdrinken in mijn eigen verdriet, maar dat wil ik helemaal niet! Ik wil zo graag weer even tot mezelf komen, maar mijn hoofd blijft maar tollen. Ik weet nu gewoon even niet wat ik met mijn angst en verdriet aanmoet…”
1. De meeste mensen met een complexe PTSS hebben problemen met het reguleren van hun gevoel. Zo raak je snel overspoeld en kan je jezelf moeilijk kalmeren. Je probeert emoties de baas te worden door je risicovol te gedragen, zodat je gevaar loopt, maar ook is er vaak sprake van zelfbeschadigend gedrag. Je ontwikkelt bijvoorbeeld een eetstoornis, een alcohol- of drugsprobleem, je gaat dwangmatig poetsen of doet aan zelfbeschadiging. Daarnaast overweeg je ook telkens om een einde aan je leven te maken.
De meeste dingen herken ik maar al te goed. Als ik nu mijn dagboek van die tijd teruglees, voel ik weer wat ik toen voelde. Al die pijn en dat verdriet dat ik probeerde kwijt te raken door mezelf uit te hongeren, door overmatig schoon te maken en door mezelf te beschadigen. En altijd kwam ik weer op dezelfde gedachte uit:
“Elke keer neem ik me weer voor om mezelf niks meer aan te doen en toch gaat het elke keer weer mis. Ik heb er zo geen zin meer in! Als ik alleen maar op deze manier met mezelf om kan gaan, hoeft het niet meer van mij. Het hoeft écht niet meer! Ik ben er helemaal klaar mee. Met alles! Met het eten, met aankomen, met alle gevoelens die naar boven zijn gekomen, met het automutileren, met mijn verleden en met mijn leven. Ik snap niet wat ik hier nog doe! De gedachte dringt zich op dat ik dan beter nu meteen een punt achter mijn leven kan zetten. Dan is het in één klap over.”
2. Een tweede symptoom van de complexe PTSS is het hebben van dissociatieve klachten waarbij het bewustzijn verandert. Toen ik hiervan hoorde, begreep ik dat hier heel veel last van heb gehad. Ik haalde regelmatig mijn dromen en de werkelijkheid door elkaar, maar het gebeurde ook dat ik uren kwijt was en niet meer wist wat ik had gedaan. Ook had ik het gevoel dat ik dagelijks naast mijn lichaam zweefde. Ik kon op mezelf neerkijken, maar met een grote afstand. Ik kon mezelf niet horen praten en kon ook niet mijn bewegingen beïnvloeden. Het was alsof mijn lichaam niet meer van mij was. In therapie leerde ik dat dit bij de stoornis hoort. Dat je niet gek bent, maar dat dit een oud mechanisme is om jezelf te beschermen tegen pijn. Het is iets wat mij in mijn verleden heeft geholpen, maar waar je, als je uit die situatie weg bent, alleen maar last van hebt. Ik heb inmiddels geleerd om in het hier en nu te blijven, maar ik zal er wel altijd op moeten blijven letten dat ik niet weer zomaar ‘weg’ ben.
3. Een derde symptoom is het hebben van problemen in relatie tot jezelf. Zo kan je jezelf stom, slecht en/of vies vinden en je lichaam afstotelijk. Je kan je afvragen wie je nu werkelijk bent, zoals ook ik regelmatig heb gedaan.
“Ik begrijp mezelf allang niet meer. Ik ben mezelf al een hele lange tijd kwijt, maar toch vraag ik me ook af of ik mezelf ooit nog terug zal vinden.”
Daarnaast voel je je snel schuldig, ook al weet je dat je er niets aan kan doen. Soms kan je zelfs denken dat de dader er niks aan kan doen en dat hij/zij het goed bedoelde. Het trauma zorgt er soms voor dat het moeilijk is om helder na te blijven denken.
“Door één simpele reactie op een foto kan hij mij weer dat ontzettende rotgevoel geven. Het gevoel dat ik hem iets schuldig ben; dat alles mijn schuld is en dat ik mijn excuses aan moet bieden.”
4. Een vierde symptoom van de complexe PTSS is het hebben van problemen in relaties met anderen. Als je als kind telkens bent lastiggevallen door mensen uit je naaste omgeving, geloof je op een gegeven moment niet meer dat anderen te vertrouwen zijn. Uiteindelijk vertrouw je helemaal niemand meer. Het kan ervoor zorgen dat je anderen op afstand houdt of dat je veel in conflicten terecht komt. Je kan jezelf isoleren of het gevoel hebben dat niemand je ooit zal begrijpen. Het kan zijn dat je geen ‘nee’ durft te zeggen of je kan het gevoel hebben dat anderen je weer tot slachtoffer maken.
“Zij laat ook al niks meer van zich horen en ik durf haar niet te bellen. Bang voor afwijzing. Ik kan niet meer tegen al die afwijzingen! Het lijkt mijn gedachten en gevoelens te bevestigen; ik deug nergens voor, ik mag er niet zijn.”
“Zo graag wil ik geaccepteerd worden of überhaupt gewenst zijn. Ik heb het idee dat ik er niet eens mág zijn; dat ik op de een of andere manier te veel ben. Au, het doet zeer om dit voor mezelf op papier te zetten. Ik vraag mezelf af of ik er van mezelf wel mag zijn. Ik denk van niet. Ik vind en voel mezelf zo ontzettend nutteloos en waardeloos. Een en al mislukking.”
5. Een vijfde symptoom is het hebben van lichamelijke klachten zonder medische verklaring. Je kan dus last hebben van buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid enzovoorts zonder dat er een verklaring voor is.
6. Een zesde, en voor nu laatste, symptoom is het hebben van problemen in zingeving. Het kan zijn dat je helemaal het vertrouwen verliest dat je een toekomst hebt. Je weet niet meer waar je voor leeft.
“Ik wil ver weg vliegen van alles, héél erg ver weg. Ik wil verdwijnen; ik wil niet meer bestaan. Maar heel even ben ik nu alleen en ik voel me leeg. Het idee alsof mijn leven toch geen zin meer heeft.”
Van al deze symptomen kan je afkomen, zolang je er maar goede therapie voor krijgt. Na een behandeling van 1,5 jaar sta ik heel anders in het leven en kan ik heel goed omgaan met mijn verleden.
Geef een reactie