Het was mijn laatste dag op de groep en mijn handen deden inmiddels pijn van de hoeveelheid kaarten die ik geschreven had. Ik wilde dit goed afsluiten en schrijven is voor mij een afsluiting en tegelijkertijd ook altijd een begin. Het is een constante die nooit is weggevallen en een gezonde coping waarmee ik mijn ideeën een plekje kan geven. Ik schreef kaartjes voor begeleiders, meiden, behandelaren en andere medewerkers. Er viel een kwartje toen ik mij schuldig begon te voelen over kritiek die ik geleverd had. Ik was niet altijd dankbaar dan, toch? Ik schreef door en in mijn kaartje zelf kwam er al schrijvend antwoord op mijn vraag: ‘Ik durf alleen mijn ware gronden te laten zien wanneer ik mij comfortabel bij je voel, dus eigenlijk is dit een compliment naar jou toe.’
Kritiek is vaak negatief beladen en kan vervelend ontvangen worden, maar dat is niet terecht. Kritiek is een teken van vertrouwen in verandering en tegelijkertijd van comfort. Het vergt lef om je ideeën en opvattingen te delen, vooral als ze tegen de stroming ingaan. Bovendien mogen mensen je dankbaar zijn voor jouw kritiek, want een andere kijk op de zaken zorgt voor ontwikkeling. Zonder kritiek stagneert alles en zijn we beperkt tot opvattingen die ons al bekend zijn. Laat jou je stem niet afnemen door intimidatie, want er zullen altijd mensen aan jouw kant staan. Er zullen altijd mensen zijn die het met je eens zijn en het niet durven te zeggen, dus verbreek een cyclus. Doorbreek oude patronen. Dit is wat we massaal leren in therapieruimten, in onze eigen gedragingen, wellicht is kritiek geven op een aspect buiten jezelf wel een overwinning. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen, want jouw kritiek is nodig in de maatschappij.
Farah is sinds 2021 gastblogger bij Proud2Bme. Ze blogt onder andere over haar ervaringen met eergerelateerd geweld, trauma’s, opgroeien in een instelling als minderjarige en hoe ze het contact met haar familie heeft verbroken. Je vindt al haar blogs via de tag ‘Farah blogt‘.
Hiermee wil ik niet zeggen dat mijn kritiek altijd goed ontvangen is. Ik heb een keer een overleg van begeleiders bijgewoond en daar gaf ik kritiek. Ik maakte opmerkingen waarbij ik niemand aankeek, want ik voelde mij er heel gespannen onder. Helaas hebben ze ook mijn gevoel bevestigd door mijn kritiek niet ter harte te nemen, maar het te schuiven op mijn problematiek. Het was deel van mijn ‘diagnostiek‘, ‘rouwproces’ en ‘problemen’. Alles werd vertaald naar mij en mijn mening was niets waard. Ik heb mij nog nooit zo thuis gevoeld, want ja, zo ging het thuis vaak ook. Mijn mening telde niet en ik verloor mijn vertrouwen in het systeem dat mij had moeten helpen. Bij het volgende overleg dat ik moest bijwonen, heb ik van tevoren aangegeven dat ik niet langer dan vijf minuten in de ruimte wilde verblijven. Ik wilde niks met ze te maken hebben en deed mee aan een formaliteit waarin ik uit protest hun beeld bevestigde. Of dit protest gunstig was weet ik niet, maar praten pakte de vorige keer ook niet gunstig uit. Integendeel zelfs, ik was compleet in paniek toen ik weer op de groep was. Mijn muren gingen omhoog, want ze luisterden niet. En dit waren professionals?
Later heb ik samen met een aantal groepsgenoten klachten ingediend, waar ook weer niks mee gedaan werd. Sterker nog, de klachtencommissaris had een van de meiden verteld dat ze die beter niet kon indienen, want het zou toch geen zin hebben. Klacht na klacht belandde bij de managers en directie en niemand heeft het lef gehad om onze kant te kiezen. Ze zouden dankbaar moeten zijn voor onze kritiek, maar die werd in de prullenbak geworpen. Inmiddels is dat hele circus al ruim een jaar geleden en ik ben blij dat ik eruit ben. En nu pas kan ik terugkijken en inzien dat het niet mijn fout was. Ik was niet gek, er gaan dingen mis in de (jeugd)zorg en het is hun fout dat ze niet geluisterd hebben. Ik zal te allen tijde openstaan voor een gesprek, mits er ook gegarandeerd wat mee gedaan wordt. Onze kritiek is waardevol, laat je stem niet van je afnemen. De zorg heeft ons nodig. Niet alles is deel van jouw problematiek, want je bent meer dan dat. Laat je niet kleineren door je diagnose. Het feit dat er problemen zijn of zijn geweest tekent je niet. Je hebt nog een gezond verstand en het recht om je mond open te trekken.
Ik ben blij en trots op de jongeren uit de jeugdzorg die nu hun mond opentrekken, want dit is zo belangrijk. Het doet mij pijn om te weten dat verhalen in twijfel worden getrokken en dat er een machtsverhouding is binnen de zorg. De cliënt staat – of je het nou wil of niet – niet in een gunstige positie met betrekking tot feedback. Ervaringen worden tenietgedaan en gaslighting heeft nog nooit zo’n groot podium gehad. Ik kijk uit naar de documentaires die nu verschijnen over de jeugdzorg en de stemmen die niet te dempen zijn. Het zet een beweging voort waar ik graag een steentje aan bijdraag. Hoewel mijn blogs onder een pseudoniem staan ben ik mij ervan bewust dat mensen het lezen en zich erin herkennen. Als er onrecht heeft plaatsgevonden mag jij je mond opentrekken. Hoe groot of klein het ook voor je is, het maakt niet uit. De machtsverhoudingen frustreren mij en maken mij boos. Ik kan oprecht wakker liggen van het onrecht wat velen onder ons is aangedaan, met name in kwetsbare posities.
Dankbaarheid en kritiek gaan hand in hand. Je kan dankbaar zijn voor de hulp, maar wel kritiek hebben. Tegelijkertijd mag de zorg jou dankbaar zijn voor de kritiek die jij levert. Jouw stem is waardevol, want jij – als cliënt – hebt het beste beeld van de zorg en de effecten ervan. Het gaat om jou. Neem het podium, pak je kans en laat je niet intimideren. Ik sta in ieder geval al achter je.
Geef een reactie