De voldoeningsfuik

Als ik dat diploma, cursus of certificaat heb behaald; dan is het goed. Als mijn huis aan kant is en mijn garderobe compleet, dan mag ik gezien worden. Als de taak is afgerond, mag ik pas ontspannen. Als mijn lichaam zus of zo veranderd is, kan mijn leven beginnen. Als ik over alles – oké, bijna alles – tevreden ben, kan ik eindelijk gaan genieten. Ik heb het allemaal wel een keer gedacht. Deze manier van leven houdt je misschien wel ‘lekker bezig’, maar maakt het je ook gelukkig? Ik beland zelf nog regelmatig in een soort voldoeningsfuik. Waarbij ik mezelf de worst van een ontspannen leven voorhoud, zonder er ooit een hap van te kunnen of mogen nemen. Pas na het behalen van mijn doelen, kan ik ontspannen. Maar misschien mag – nee, moet – dat nu wel anders.

Zo blijf je bezig…

Je kan werkelijk tot in den treuren bezig blijven op deze manier. Zelf zag ik er niet zo’n kwaad in om mezelf telkens een nieuw plaatje voor te houden. Je streeft ergens naar en dat is helemaal niet enkel slecht natuurlijk. Zo gebeurt er tenminste wat, dacht ik. En dat is ook zo. Echter is dat misschien wél een probleem als je geluk – en je rust – daarvan afhankelijk is. Er moet de hele tijd van alles gebeuren voordat je tevreden kunt zijn en op de bank mag gaan zitten. Er moet van alles gebeuren, van alles afgevinkt zijn, voordat je een middag voor jezelf hebt verdiend. Eerst moet er iets gepresteerd zijn, dan mag je ontspannen. Zo blijf je bezig en zo blijf je misschien zelfs ongelukkiger dan nodig. 

Bron: suzyhazelwood

En dat allemaal door een plaatje in je hoofd, door een verhaal wat je jezelf blijft vertellen. Deels is dat een beetje aanleg, volgens mij. De een kan nu eenmaal makkelijker echt ontspannen als de inbox leeg is of als een taak naar tevredenheid is afgerond, de ander trekt de deur dicht en ziet het morgen wel weer. Die eerste categorie, waar ik zelf toe behoor, zal misschien soms iets harder moeten werken voor ontspanning. Dan mag rust – me-time, vrije tijd, hoe je het noemen wilt – een doel op zichzelf worden. Iets om af te vinken, liever eerder dan later.

Als ik dat zelf niet doe, blijf ik er op deze manier de hele tijd achteraan rennen. Achter die denkbeeldige, maar geweldige stip aan de horizon. Waar alles ‘af’ is en het allemaal goed gekomen is. Maar eerst nog even doorzetten. Het geluk schuif ik op deze manier voor me uit en ontspanning en tevredenheid zijn onbewust een lange-termijnproject geworden. 

Bevestiging buiten jezelf

Het voelt tamelijk bestemmingsloos. Incompleet. Zoals je de illusie kan hebben dat als je dat ene jurkje hebt, of dat paar laarzen, je garderobe écht compleet is. Wat zich vervolgens elk seizoen – of gewoon elke maand – blijft herhalen. Precies die illusie kan ik in mijn hele dagelijks leven hebben. Het is nooit af. Het leven – met je dromen, je werk, je huis – is natuurlijk ook nooit af, maar als ik toch elke dag het gevoel blijf houden iets af te moeten maken om gelukkig te kunnen zijn ben ik uiteindelijk nooit tevreden. Wel dodelijk vermoeid. Er komt namelijk nooit een einde aan, elk moment en elke dag kun je wel een nieuwe prestatie bedenken. Het dagelijks leven zit vol met van die stipjes aan de horizon, waar ik elke dag opnieuw bevestiging uit probeer te krijgen. 

Die mailbox is namelijk in no-time weer vol en ik kan mijn laptop pas ‘echt voldaan’ dichtklappen als ‘ie weer leeg is. Die onbeantwoorde appjes en die gemiste oproepen ga ik eerst maar afhandelen voordat ik het mezelf comfortabel maak. Die vrije middag kan ik beter besteden aan het kopen van cadeautjes voor de komende verjaardagen, anders ga ik daar later vast weer om stressen… Oef, nu ben ik net aan een nieuw project begonnen, de komende week vrij nemen voelt gewoon niet logisch. Als dat ten einde is, kan ik er pas echt van genieten.

Uiteindelijk kom ik rennend en afvinkend tot de conclusie dat het blijkbaar nooit genoeg is. Nooit goed genoeg zoals het op dit moment is, in ieder geval niet goed genoeg om echt eerst even te ontspannen. Op de bank blijven zitten en even een middag niets doen, voelt nooit verdiend. En logisch, er bestaat ook geen juist moment, omdat ik het af laat hangen van alle taken en al het gedoe dat buiten mezelf ligt. 

Nu is het zeker niet zo dat mijn kasten uitpuilen van de diploma’s en ik nergens tijd voor heb omdat ik de hele dag mijn to-do-lijst af moet werken; voor mij zit het hem in die kleine dingen. Die stipjes aan de horizon en die plaatjes in mijn hoofd die ik heel belangrijk maak. Te belangrijk. Belangrijker dan mezelf. Belangrijk dan mijn welzijn en mijn rust. Belangrijker dan de écht belangrijke dingen in het leven, want daar heb ik almaar geen tijd voor. Daar kom ik pas aan toe als ik ooit alles af heb. Enfin, daar beland ik dus in die voldoeningsfuik. Daar schuif ik een leven voor me uit dat ik eigenlijk zou willen.

Draai alles om

Die echt belangrijke dingen horen vooraan in de rij de staan. Die horen eigenlijk bovenaan je to-dolijst. Nu snap ik wel dat het niet echt haalbaar is om eerst de hele dag te relaxen en daarna aan je werk te beginnen en dat veel bedrijven niet meer opnemen als ik ‘s avonds pas de tijd hebt gemaakt om ze terug te bellen, maar ik mag er bij nader inzien best wat meer mee schuiven. Wie moet al die dingen eigenlijk gedaan krijgen? Ik toch? Dan kan ik maar beter zorgen dat ik lekker in mijn vel zit. 

Wat heb ik nodig om mij tevreden en ontspannen te voelen? En wat zou er gebeuren als ik vanuit daar – vanuit dat tevreden gevoel, dat ik dus uit andere dingen heb gehaald – aan de dagelijkse taken zou beginnen? Dus niet: na een bepaalde prestatie of volbrachte taak is het goed. Maar juist: het is al goed – want daar heb ik aan gewerkt – en nu ben ik klaar voor die taak. Het is al goed, nu kan ik me vol vertrouwen inzetten voor die prestatie. ‘Het is al goed’, klinkt stabieler dan een volle agenda of afgevinkte to-do-lijst. Het is al goed

Je leeft namelijk ook al voordat je iets hebt bereikt, hebt afgerond, of voordat iets voor jouw gevoel ‘af’ is. Je leeft, maar de diepste mate van tevredenheid laten we misschien toch nog te veel afhangen van omgevingsfactoren. Natuurlijk geeft het rust als je inbox leeg is en die gang eindelijk geschilderd is. Natuurlijk voelt het even fijn als je dat nieuwe paar laarzen hebt aangeschaft, dat je écht nog niet had. Maar werkelijke rust, ontspanning en tevredenheid, ligt ergens in jezelf. Duurzame rust, beter gezegd. 

Ik probeer mezelf dagelijks aan het cliché te herinneren dat het niet gaat om de bestemming, maar om de reis er naartoe. Het gevoel dat ik verwacht te krijgen nadat iets af, klaar of volbracht is, is eigenlijk iets dat ik pas bereik als ik mijn dagen inricht naar wat ik op dat moment nodig heb. Voor je het weet leef je dagen, weken, jarenlang naar van alles toe en vinkte je van alles af, zonder écht te genieten. Zonder te beseffen dat waar je nu bent, ook een bestemming op zich is. En die bestemming mag je best beter of anders willen, maar is ook al goed.

Wat helpt jou om te mogen ontspannen en uit deze cirkel te stappen?

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2022