Eetbuien uit verveling

In de tijd dat ik veel last had van eetbuien ontstonden ontzettend veel van die eetbuien uit verveling. Bijvoorbeeld als ik moest wachten op de trein of wist dat ik nog een tijdje in het ov moest zitten. In m’n eentje ‘s avonds thuis of tijdens een loos moment in de middag. Zodra mijn hoofd niks om handen had dwaalde het af naar eten.

“Nog een half uur wachten op de trein. Pfff. Wat zal ik doen met m’n tijd? M’n gedachten dwalen direct af naar eten. Ik struin het station af en beland bij de AH To Go. Voorin de winkel liggen veel te dure appels en mandarijnen. Daar loop ik direct voorbij. Mijn ogen dwalen langs de broodafdeling en de chocoladerepen. Is m’n trein er al bijna? Nee. Wat zal ik nemen? Misschien een broodje en een chocoladereep. Of een zak chips? Én een chips? Ik verpest het dan toch al. Ik eet uit verveling. Weer een kans voor mijn eetstoornis om toe te slaan.“

Eten uit verveling is iets dat heel veel mensen herkennen. Tenminste, als ik het er zo met mijn vrienden over heb krijg ik wel die indruk. Ze geven wel aan daar af en toe van de balen, maar echt een groot probleem lijkt het niet te zijn. Ze moeten er “dan weer even op letten”. Voor mij was dat vroeger wel heel anders. Ik had immers een eetstoornis en eten uit verveling leidde geheid tot het hebben van een eetbui met alle gevolgen van dien. Compenseren, een enorm schuldgevoel en een sterk gevoel van zelfafwijzing. Waarom was ik toch zo’n slappe vreetzak?

Hoe komt het dat we eten uit verveling?

Ondanks dat veel mensen het fenomeen van eten uit verveling lijken te kennen (en er ook ontevreden over zijn) is er nog geen specifiek onderzoek naar gedaan naar waarom we dit eigenlijk doen. Er zijn echter wel speculaties gedaan over waarom we dit doen en die speculaties klinken naar mijn mening best wel logisch.

Tijdens de yogalessen die ik heb gehad is mij eens verteld dat je hersenen als een soort aapje zijn dat constant bezig gehouden wilt worden. Als het aapje zich verveeld gaat het klieren, dus: Opzoek naar impulsen. Bijvoorbeeld door te piekeren en overdenken, iets dat we tijdens de yogales door middel van mindfulness en meditatie willen overstijgen.

Dat piekeren en overdenken kan leiden tot een ontzettend vervelend gevoel. Om het piekeren en overdenken te overstemmen zou je kunnen gaan eten. Eten is namelijk een heel sterke stimulans voor het menselijk brein en ons brein heeft stimulansen nodig. Dus ook als je niet per se aan het piekeren of overdenken bent en je gewoon verveelt zal je brein op zoek gaan naar deze stimulansen, omdat eten zo’n sterke stimulans is zal dat een voor de hand liggende ‘keuze’ zijn.

Het constant opzoek zijn naar stimulansen zie je bijvoorbeeld ook terug bij het kijken van YouTube-filmpjes en het spelen van videospelletjes. Dit stimuleert je hersenen veel meer dan bijvoorbeeld een wandeling. Het heeft een direct effect op ons beloningssysteem, terwijl op de lange termijn een wandeling misschien wel fijner was geweest. Op zich niet iets slechts, videospelletjes zijn ook gewoon leuk, tenzij het heel grote vormen aan gaat nemen en de rest van je leven in de weg zit. 

Hoezo kies je vaak voor calorierijke producten wanneer je eet uit verveling?

Dat kan met twee dingen te maken hebben. Het eerste ding is dat je waarschijnlijk producten kiest die je normaal gesproken als ‘ongezond’ bestempeld en eigenlijk niet van jezelf mag. Wanneer je iets niet mag van jezelf wordt de behoefte vaak alleen maar groter. Probeer maar eens om niet te denken aan een roze olifant. Dat is mij in ieder geval nog nooit gelukt!

Ten tweede heeft het te maken met de dopamine die vrijkomt in je hersenen als je voedsel eet dat je lekker vind. Vaak is dit voedsel met gemiddeld meer vetten, zouten en suikers. Denk aan koek, chips, patat, pizza etc. Dat soort voedsel is gemaakt om als ‘iets lekkers’ te dienen dus het is logisch dat we dat als ‘extra lekker’ ervaren. Fabrikanten maken dit soort voedsel expres zo lekker mogelijk zodat jij het wilt hebben. Daarnaast spelen reclame’s denk ik een grote rol. Ik heb bijvoorbeeld nooit eerder een reclame over worteltjes gezien.

Op zich is het niet slecht om af en toe iets lekkers te eten (niet dat wortels niet ook lekker zijn, maar je snapt me), maar te veel is natuurlijk nooit goed. Dat geldt overigens voor elk product waar je te veel van eet. Echter zijn we eerder geneigd om te veel koekjes te eten dan te veel sla, vandaar dat de nadruk daar ook wat meer op ligt, maar dat betekent niet dat je direct ziek of dik gaat worden van een paar koekjes.

Hoe kan je stoppen met eten uit verveling?

Een logisch antwoord op deze vraag is om je brein op een andere manier te stimuleren door afleiding te zoeken. Afleiding zoeken heeft mij op veel momenten geholpen om niet door te slaan in een eetbui wanneer ik me verveelde, maar het hielp helaas niet altijd. In sommige gevallen was de drang gewoon te sterk. Wat moet ik dan doen?

Al eerder schreef ik een blog over als de afleiding niet werkt. Op sommige momenten is het ook even allemaal te veel. Zeker wanneer je een eetstoornis hebt en kampt met een heel negatief zelfbeeld. De zelfafwijzing en het schuldgevoel vliegen je om de oren en dat wil je helemaal niet voelen. Logisch, maar het eten van die je eigenlijk helemaal niet wilt eten lost dat gevoel niet echt op. Het geeft alleen een gevoel van korte opluchting. Waarna weer een nieuw gevoel van afwijzing en schuldgevoel ontstaat.

Je moet dus eigenlijk leren omgaan met dat gevoel van verveling (of ander ongemakkelijk gevoel). Dit kan je bijvoorbeeld doen door middel van mindfulness of meditatie. Ook G-schema’s hebben in mijn geval een grote bijdrage kunnen leveren. Bewust zijn van waarom je nu eigenlijk wilt eten kan je al veel meer inzicht en dus grip geven op het maken van een andere keuze. Het is misschien niet iets dat je van ene op de andere dag kan veranderen, maar oefening baart kunst.

Misschien valt het je op dat herstellen van een eetstoornis ook een beetje zo gaat. Je vraagt je af: Waarom heb ik dit eetstoornis eigenlijk? Wat brengt het me en wat kost het me? Welke gevoelens komen er naar boven als ik niet toegeef aan die drang en hoe kan ik dat leren verdragen? Mag het er zijn? Is het de waarheid? Waait het over of kan ik het op een andere manier een plekje leren geven?

Is het erg dat we eten uit verveling?

Ja en nee. Op zich is het niet erg als je er niet te veel negatieve gevolgen aan overhoudt. Ik eet af en toe ook nog wel eens iets uit verveling. Er komt alleen geen hele eetbui meer achteraan, omdat ik mezelf er niet over afwijs en omdat ik weet dat ik niet alles heb verpest. Iets lekkers eten uit verveling, omdat je bijvoorbeeld op de trein staat te wachten, kan zo nu en dan geen kwaad, maar als het een hardnekkige gewoonte wordt die nadelig is voor je gezondheid…Dan is het natuurlijk niet goed.

Het is belangrijk om jezelf af en toe iets lekker toe te staan, want anders krijg je weer precies dat roze olifant verhaal. Als je iets niet mag is het onmogelijk om er niet de hele tijd mee bezig te zijn en het juist nog liever te willen. Bovendien mag je toch ook wel een beetje genieten van het leven? Af en toe iets lekkers of extra’s past prima in een gezond eetpatroon. Meer over gezond eten lees je hier en hier.

Eet jij wel eens uit verveling?

fotografie: pexels