Eetstoornis Online: wat hebben zij dat ik niet heb?

Het is niet altijd makkelijk om veilig online te zijn met een eetstoornis, eetproblemen of een laag zelfbeeld. Naast een groeiende body positivity movement en pro-recovery communities op social media, zien we ook pro-ana bewegingen en het eindeloze aanbod aan ‘perfecte lichamen’ en ‘hyper gezonde’ What I Eat In A Day-video’s van onder andere #fitgirls groeien. Ook valt het ons op hoe diagnoses en het aantal opnames gedeeld wordt in biografieën en foto’s van infusen en sondevoeding in Instastories verschijnen. Deze verschillende werelden kunnen behoorlijk door elkaar lopen en dat kan best triggerend zijn. Is sociale media nog wel weg te denken uit het normale leven? En hoe vind je daar dan op een gezonde manier je weg in? De komende tijd zal wekelijks iemand zijn of haar ervaring rondom social media en eetstoornissen delen. Om zo samen bij te dragen aan het vinden van die online veiligheid. Hoe zorg jij voor jezelf online?

We trappen de serie af met het verhaal van Aniek. Aniek is 21 jaar en studeert psychologie. Ze woont sinds een tijdje in het mooie Utrecht, samen met drie huisgenootjes en een huiskat. De kat maakt haar dagen echt stukken beter en ze is helemaal verliefd op hem! Ze houdt ook heel veel van muziek maken en luisteren en besteedt hier, naast het studeren, veel tijd aan. Verder vindt ze natuurwandelingen heel fijn en vindt ze het leuk om met een vriend of vriendin een filmp te kijken of een spelletje te doen.

Wat is jouw ervaring met eetstoornissen? 

“Toen ik elf was, begon ik heel erg met eten bezig te zijn en veel na te denken over mijn lichaam en gewicht. Ik had een heel negatief zelfbeeld, wat hier ook totaal niet aan bijdroeg. In het begin was het nog redelijk onschuldig en was ik vooral bewuster bezig met eten. Dit sloeg echter snel om in obsessief bezig zijn met eten; ik sloeg maaltijden over, bedacht smoesjes om niet te hoeven eten, vermeed eetgelegenheden, etc. Tijdens de puberteit veranderde ik als persoon heel erg, waardoor ik me mega rot voelde en hier ook medicatie voor kreeg. Dit zorgde helaas voor een toename in gewicht, waardoor ik me nog ellendiger ging voelen. In die tijd kreeg ik veel hulp waardoor het een stuk beter ging en ik daar weer uitgekomen ben. Sinds een tijdje speelt dit helaas weer op en heb ik een nieuwe diagnose gekregen. Stapje voor stapje gaat het weer de goede kant op!”

Gebruik jij social media en waar gebruik je dit voor?

“Yes, met name Snapchat, Instagram en Pinterest. Ook zit ik af en toe op Facebook en YouTube. Ik besteed hier over het algemeen best wel wat tijd aan. Ik merk wel dat ik het steeds minder probeer te doen en dat ik regelmatig bij mijn schermtijd check hoe lang ik waarop zit.”

Maakt het je leven leuker? 

“In sommige opzichten maakt het mijn leven wel leuker. Ik zie dingen van andere mensen, blijf op de hoogte van anderen, zie veel grappige dingen voorbijkomen en als ik me rot voel kan het me ook lekker afleiden en vermaken. Tegelijkertijd vind ik het soms ook iets heel ingewikkelds. Het maakt me onbewust toch wel wat onzeker en ik vraag me ook vaak genoeg af wat ik eigenlijk aan het doen ben. Wat is hier nu zo leuk aan? Ik zie hele leuke en grappige dingen van anderen, wat me ook een heel verdrietig gevoel kan geven. Wat hebben zij dat ik niet heb? Hoe kunnen anderen zo mooi zijn? Hoe kan ik mijzelf, of mijn leven, ook zo maken als dat van hen? Ook bepaalde accounts met sombere quotes kunnen een negatieve invloed hebben op mij. Deze vragen en gevoelens kunnen mij soms helemaal overnemen, waardoor ik een heel neerslachtig gevoel kan krijgen. Of het mijn leven echt leuker maakt, vind ik dus een hele lastige vraag.”

Kun je makkelijk afstand nemen van de digitale wereld?

“Dat hangt heel erg van mijn stemming af. Als ik me echt ontzettend rot voel, dan vind ik het wel moeilijk en lukt het me vaak niet goed. Vooral omdat het dan ook als een afleidend middel kan werken. Het gevaar hiervan is wel dat ik me dan door bepaalde posts nog rotter kan gaan voelen. Hoe slechter ik me voel, hoe minder goed ik me ervan kan afsluiten en hoe meer het me bezighoudt en opslokt. Wanneer ik me best chill voel, vind ik het makkelijker om er afstand van te nemen. Dan ga ik vaak liever een wandelingetje maken, een boek lezen, gitaar spelen of met mensen afspreken. Daarnaast kan ik op mijn betere momenten meestal ook het best studeren, dus is dat dan vaak mijn top 1 bezigheid.”

Wat voor accounts volg jij zelf?

“Mijn lijst met ‘volgend’ bestaat vooral uit bekende artiesten, acteurs, sporters en YouTubers. Ook volg ik een aantal accounts met positieve – maar ook een aantal negatieve – quotes over mentale gezondheid en mensen met een account waarop ze ervaringen, quotes, bemoedigende woorden of inspirerende plaatjes delen. Terwijl ik dit typ, betrap ik mijzelf ineens op een grote leugen… Verreweg de meeste accounts die ik volg zijn accounts van moeders met baby’s en kindjes. Mijn eierstokken maken overuren, haha, dat begrijpen jullie!”

Krijg je op je social media-accounts aangeraden wat je daadwerkelijk wilt zien, of komt er ook veel voorbij waar je niet in geïnteresseerd bent – of zelfs door getriggerd wordt?

“Zeker. Heel storend vind ik dat en het kan mijn dag helemaal doen omslaan. DIY-accounts, make-up achtige accounts en accounts die spotten met bepaalde soorten mensen. Irritant… Wat ik echt lastig vind, zijn van die accounts met bepaalde voedings- en sportschema’s om zo veel en zo snel mogelijk af te vallen. Ik kan er erg lang mee in mijn maag zitten als ik van die ‘before’ en ‘after’ plaatjes zie. Accounts waar ik echt niet geïnteresseerd in ben komen trouwens wel steeds minder vaak voor. Ze baseren het echt op eerder gemaakte keuzes, denk ik.”

Wat vind je ervan dat mensen zichtbaar zijn met hun eetstoornis op social media?

“Dat ligt heel erg aan de manier waarop. Wanneer mensen te koop lopen met hun gewicht, met wat ze eten of niet eten, foto’s plaatsen van hoe hun lichaam eruitziet en allerlei van zulke dingen… Nee, dat gaat me te ver en dat is denk ik ook erg schadelijk voor andere mensen die problemen hebben rondom eten en/of hun lichaamsbeeld. Wanneer mensen het gebruiken om anderen te inspireren, te bemoedigen en het gevoel geven dat ze niet de enige zijn, dan vind ik dat het best iets moois kan zijn. Ik vind het wel iets heel lastigs, aangezien het voor sommige mensen misschien wel averechts kan werken, ondanks dat het bedoeld is als iets positiefs. Niet iedereen kan er even goed mee omgaan en sommige mensen worden snel getriggerd. Daarom denk ik dat er voorzichtig mee omgegaan moet worden en dat het iets is waar bewust over nagedacht moet worden.”

Hoe denk je dat social media mensen kan helpen in hun herstel?

“Ik denk dat het een mooie plek kan zijn waar mensen ervaringen met elkaar kunnen delen en elkaar kunnen bemoedigen. Het is soms makkelijker om via een online forum dingen met elkaar te delen dan in het echt. Hierdoor kunnen mensen zich minder alleen gaan voelen, kunnen zij tips krijgen en kan er een veilige sfeer gecreëerd worden.”

Hoe denk je dat social media eetstoornissen juist kunnen verergeren?

“Wanneer mensen plaatjes van hun lichaam laten zien, met gewichten gaan gooien en vertellen hoe veel of hoe weinig ze eten, kan dat heel schadelijk zijn. Anderen gaan zich hiermee vergelijken en willen misschien ook wel zo zijn of zich zo gedragen. Hierdoor kunnen mensen het gevoel krijgen dat zij ook minder moeten eten, dunner moeten worden en allerlei andere triggerende gedachten krijgen. Dat terwijl voor iedereen een ander gewicht goed is, iedereen andere eetgewoontes nodig heeft en iedereen een ander lichaam heeft.”

Wat doe jij om jezelf online te beschermen? 

“Ook dit hangt weer erg van mijn stemming af. Wanneer ik me goed voel kan ik het wat gemakkelijker van me afzetten en lukt het me beter om mezelf hiervoor te beschermen. Ik vraag me om te beginnen af wat de reden is dat ik op Instagram ben gaan kijken. Als ik het nodig heb als afleiding, probeer ik een leuk of grappig account te bezoeken. Wanneer ik iets aan inspiratie nodig heb, ga ik daar naar op zoek. Ik probeer dus echt toe te geven aan mijn behoeften van dat moment. Het lukt niet altijd, maar de keren dat het wel lukt, is dat natuurlijk mooi meegenomen.”

Als je zelf content plaatst; ben jij kritisch in het beeld dat je van jezelf laat zien?

“Eigenlijk niet heel erg. Maar dat is omdat ik eigenlijk vooral dingen plaats die ik leuk vind. Niet om te laten zien dat mijn leven leuk is, maar omdat het moment waarop de foto genomen is en in welke situatie ik mij toen bevond leuk was. Ik voel me er zelf niet prettig bij om lastige, verdrietige of hele persoonlijke dingen te delen op social media. Puur omdat ik niet wil dat iedereen dat weet en ik social media daar geen veilige omgeving voor vind. Mensen die de zware en moeilijke momenten van mij mogen en moeten weten, die weten dat ook. Ik ben me er dus wel bewust van, maar ben hier niet per se kritisch over.”

Wat wil je graag meegeven aan de lezers van Proud2Bme over het gebruik van social media?

“Ontzettend veel, haha. Maar het belangrijkste is denk ik dat je voor jezelf nagaat of de dingen die je ziet je een fijn gevoel geven of juist niet. Sta stil bij wat je eigenlijk ziet. Is dit iets wat mij op dit moment helpt? Is dit iets waar ik blij van word? Zo niet, probeer het weg te doen en op zoek te gaan naar iets waar jij wel door geïnspireerd wordt, blij van wordt of wat je een goed gevoel geeft. Het kan zoveel kapot maken als je elke keer een negatief en naar gevoel overhoudt aan je sociale media sessies. En probeer daarnaast in gedachten te houden dat voor NIEMAND het leven altijd vlekkeloos verloopt. Voor niemand. Dat is een onbereikbaar streven waarbij jezelf steeds teleur blijft stellen. Social media is niet te vergelijken met de echte wereld en dat gaat ook nooit zo worden. Dus… probeer het los te laten om te willen worden zoals ‘die ander’ en probeer te genieten van de leuke, mooie, inspirerende en afleidende dingen op social media. Whatever makes you feel good.”

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.