Toen ik tegen mijn zin in therapie moest van mijn ouders, kreeg ik een lijst mee vol schrikbarende gevolgen van mijn eetstoornis. Whatever, dacht ik, maakte een prop van het papier en gooide die in de hoek van de kamer. Schrikte die lijst me dan niet af? Word je op zo’n moment dan niet met je neus op de feiten gedrukt? Niet echt… Ik wilde niet herstellen en de informatie raakte mij totaal niet. Het volgende moment was ik het internet aan het afspeuren naar filmpjes en docu’s over anorexia. Het was geen pro-anacontent, maar juist content om je waarschuwen en informeren. Toch voelde ik me allesbehalve gewaarschuwd, ik voelde me getriggerd. Hoe de meiden in deze films en documentaires waren – al kwam die lijst met gevolgen weer voorbij – zo wilde ik ook zijn.
Het romantiseren van mijn eetstoornis had een functie
Onlangs stuitte ik weer op zo’n lijst met gevolgen van een eetstoornis. Ik had ze al een hele tijd niet zo op een rij zien staan. Bij het lezen van de lijst van de schrikbarende negatieve gevolgen van anorexia, schieten beelden van vroeger over mijn netvlies. Er ligt al een flinke laag stof op de prop in de hoek van de kamer en ondanks dat ik in behandeling was, ben ik alleen maar meer afgevallen. Ik zie mezelf lopen onder een donkerblauwe avondlucht op een koude avond in november. Hoewel ik veel te weinig eet, of eigenlijk juist omdat ik veel te weinig eet (!), kan ik niet stoppen met denken aan pepernoten. Hoe die ene pepernoot die ik mezelf toesta smaakt, hoe ik de geur ervan in me opneem zonder ervan te mogen eten en welke herinneringen uit mijn kindertijd ik erbij heb: het is intens betekenisvol voor me. Ik versmelt met de gedachte aan eten en geniet daar haast plaatsvervangend van. Ondanks dat mijn hongergevoel verstoord is, laat mijn lichaam me via deze weg weten dat ik moet eten. En wat voel ik mij ontzettend sterk, dat ik dat niet doe.
De herinnering is levendig en romantisch, als een superheldere droom en bijna zoals in een film. Het is extreem verdrietig en eenzaam, maar zo voelde ik me toch al, dus waarom zou ik daar dan niet helemaal in opgaan, was mijn (onbewuste) redenering toen. Ik voelde me sterk en bijzonder, ging helemaal op in mijn eigen wereld, waardoor de realiteit om me heen eigenlijk nog maar als een schim aanvoelde. Mooi, dacht ik toen, want die realiteit vond ik veel te lastig. Ik deed daar niet aan mee, ik leefde in mijn film. Een paar jaar terug deelde ik in de blog ‘Wanneer je eetstoornis een wedstrijd is‘ iets waar ik me best voor schaamde. Dat ik me high voelde door mijn eetstoornis. Dat ik erop kickte zo’n geheim mee te dragen, een dubbelleven te hebben, dat ik niet te peilen zou zijn. A hot mess, net als op het witte doek. Het moet wel bizar klinken. Ik ben er ook niet trots op, maar in alle eerlijkheid voelde het wel zo. Eigenlijk is het enorm verdrietig.
Ik heb mijn eetstoornis ontzettend geromantiseerd en ik kan dat gevoel nog zo voor me halen. De eetstoornis vulde een diepe leegte. Best gek om dat nog zo voor me te kunnen halen vandaag de dag. In het begin van mijn herstel heb ik mijn eetstoornis ook best gemist. Het is immers ook niet zo dat je voor altijd gelukkig bent wanneer je hersteld bent. Het leven is soms behoorlijk moeilijk en dat verandert niet. Maar dat leren verdragen en daarmee om leren gaan is wel veranderd – en wat een immens verschil maakt dat. Toch weet ik welke schijnveiligheid en verdoving de eetstoornis mij bracht, hoe ik daarmee kon vluchten. Ik heb een eetstoornis gehad en het is alsof dat voor altijd in mijn genen zit vastgeroest. Nee, ik wil er niet meer naar terug en ik voel me niet getriggerd. Maar dat sterke en bijzondere gevoel dat ik ervan kreeg kan ik nog zo voor me halen, in verhalende herinneringen die filmisch aandoen. Anorexia was een sprookjeswereld en ik waande me in die surrealistische hoofdrol. Escapisme op z’n best.
Eetstoornissen en identiteit
Herkenbaar? Dat is precies de reden waarom ik het schrijf. Ik wil je namelijk helemaal geen eetstoornis aanpraten. Het is namelijk niet zoals in de film. Het is een keiharde, koude, eenzame en destructieve realiteit – want die lijst met gevolgen, die is echt. Een eetstoornis is de meest dodelijke psychische aandoening. Toch voelde het dus wel sterk en bijzonder en ik heb me behoorlijk voor deze gevoelens geschaamd, hoe sterk en trots ik me ook voelde. Ik wist dat het niet oké was en ik voelde me ook enorm opgelaten dat ik me mezelf zo ‘belangrijk’ liet voelen. De hoofdrol in een film? Wie dacht ik wel niet dat ik was? Aan de andere kant is het misschien ook niet gek dat ik iets zocht om in ‘uit te blinken’, aangezien mijn eigenwaarde onder het nul-punt zat. Hier kon ik tenminste mijn identiteit, waar ik zo onzeker over was, aan ophangen.
Het sterkst voelde ik dit toen ik anorexia had. Het is heel cru, maar in ‘de eetstoorniswereld‘ is anorexia de ‘beste’ eetstoornis, omdat daaruit zou blijken dat je de wilskracht en discipline hebt om zelfs tegen je natuur in te gaan en niet te luisteren naar de hongersignalen van je lichaam. De eetbuien die ik had bij boulimia voelden als zwak en controleverlies, maar ‘gelukkig’ werd ik niet dik, omdat ik ze compenseerde door ze uit te braken. Al voelde ik me wel heel vaak dik… Eetbuistoornis, waarbij je je eetbuien niet compenseert en uiteindelijk aankomt in gewicht, waardoor je ernstig overgewicht door kan krijgen, was mijn grootste schrikbeeld. Deze pikorde komt voort uit ziekte zelf. De ene eetstoornis is namelijk echt niet beter dan de ander. Het is uiteindelijk allemaal een ziekte, waar je kapot aan gaat.
Toch kon ik me van tijd tot tijd ook wel verliezen in boulimia. Ja, er heerste veel zelfhaat en schaamte, maar er waren ook momenten dat ik ‘genoot’ van mijn eetbuien en me helemaal onderdompelde in mijn ziektebeeld. Ik dook dan zo in ‘die wereld’, dat de ‘echte wereld’ even niet bestond. En wat een opluchting was dat. Het blijft vreemd om te omschrijven en moeilijk te verwoorden dat het mijn leven als een film deed aanvoelen. Dit moet voor een buitenstaander toch heel vreemd klinken? Maar voor wie dit zelf dus ook herkent, en zich misschien schaamt en opgelaten voelt, weet dat je hierin niet de enige bent en dat ook dat dus z’n functie heeft. Ik denk dat het ook goed is om te beseffen dat het zo kan voelen en waar dat vandaan komt.
Niet alleen de functie om te ontsnappen aan de realiteit, de verdovende werking van de eetstoornis, maar ook het jezelf een houding kunnen geven, voelen dat je ‘iemand’ bent: het meisje met de eetstoornis, geheimzinnig en ongrijpbaar. Ik weet dat ik, zeker in de tijd van boulimia, altijd heel erg op zoek was naar intense ervaringen. Het was of in extase zijn of heel erg diep in de put zitten – maar een middenmootje zijn, dat kon ik niet verdragen. Dat voelde zo onbelangrijk… Zo niksig. Later mocht ik leren dat je niet altijd kan en hoeft te pieken, dat ik gevoelens van leegte kon leren verdragen of anders kon leren interpreteren, dat het niet betekende dat ikzelf leeg zou zijn of er niet toe zou doen.
Onderschat eetstoornis-triggers niet
Ik zou never nooit meer een eetstoornis willen hebben, kan ik nu zeggen. Ik kan me op dit moment ook niet voorstellen dat ik weer een eetstoornis zou ontwikkelen. Maar ik weet wel dat het een kwetsbaarheid kan blijven. Dat je misschien altijd wel een stukje meedraagt. Ik heb ook in mijn omgeving gezien hoe mensen terug zijn gevallen waarvan ik, en ook diegene zelf, het nooit had verwacht. Want die eetstoornis had een functie. Dat zal ik nooit ontkennen, maar wat heeft het me gigantisch veel gekost. Een eetstoornis maakt alles stuk, op zowel fysiek als mentaal en sociaal vlak. Daarover schrijf ik meer in deze blog.
Wat ik je ook mee wil geven met deze blog is om triggers niet te onderschatten. Een eetstoornis zit diep geworteld en grijpt dingen aan die op het eerste gezicht heel onwaarschijnlijk lijken. Ook als berichtgeving bedoeld is om te informeren over eetstoornissen en ervoor te waarschuwen, kan je het in je hoofd romantiseren. Kan je die competitiedrang voelen die kenmerkend kan zijn bij eetstoornissen en kan je eetstoornis aangewakkerd en sterker worden. Dat is ook het lastige aan informeren over eetstoornissen. Je wilt mensen bewust maken, maar in de tijd dat ik mijn eetstoornis ontwikkelde had het mij juist getriggerd als ik op school een pamflet met informatie over eetstoornissen had gezien. Zo was ik ook altijd op zoek naar tv-programma’s over eetstoornissen, en boeken die ik erover kon lezen, om me maar onder te kunnen dompelen in die wereld. Om maar te kunnen ontsnappen.
Dus weet wat het met je doet wanneer je je omringt met informatie en verhalen over eetstoornissen. De tv-programma’s die je kijkt, de herstelaccounts die je volgt, de boeken die je leest. Erken en onderzoek je eetstoornis – ik wil niet zeggen dat dat niet belangrijk is, want dat is het wel. Het kan ontzettend helpen om jezelf beter te begrijpen en te ervaren dat je niet alleen bent. Maar praat er ook over met je omgeving, zoek hulp en steun. Waak ervoor dat je in je eigen bubbel terechtkomt en je afsluit van de mensen om je heen. Blijf erover praten. Het is ontzettend belangrijk dat je eetstoornisgedrag en -gedachten geen geheim zijn. Want een eetstoornis voedt zich met geheimen. Als iets geheim moet blijven, zegt het denk ik veel over hoe je weet dat iets eigenlijk niet goed is. Hierover schrijf ik onder andere in de blog ‘Verbinding; de vijand van mijn eetstoornis‘.
Je bent geen eetstoornis, je hebt er een
Erken en onderzoek ook zaken die niet met jouw eetstoornis te maken hebben. Onderzoek en erken de functie achter jouw eetgestoorde gedrag, waar het echt over gaat, en leer daarin – met hulp – voor jezelf te zorgen. Want je bent niet je eetstoornis, je hebt er een. Een eetstoornis gaat zo gemakkelijk als een deel van je identiteit voelen en daarin schuilt een groot gevaar. Een eetstoornis heeft uiteindelijk niet het beste met jou voor. Het is belangrijk om die gezonde ik en de eetstoornis uit elkaar te houden, om zo je gezonde kant ook aan te kunnen blijven spreken. Want je bent zo ontzettend veel meer. Een eetstoornis heeft een functie, maar maakt je uiteindelijk echt niet gelukkig. Jezelf en al jouw imperfecties eigenaardigheden leren accepteren en ook van jezelf kunnen houden, genieten van het leven, zonder schuldgevoelens of verwachtingen, moeilijkheden kunnen verdragen en steun zoeken is zo waardevol. Het leven zonder eetstoornis is niet perfect, maar dat hoeft ook niet. Wat het wel is, is ontzettend veel vrijer.
♥
Geef een reactie