Er zijn verschillende momenten geweest waarin ik mij ongehoord, onbegrepen en eenzaam heb gevoeld binnen de zorg. Met name binnen de zorg voor eergerelateerd geweld viel het mij op dat er weinig mensen waren die uit een cultuur kwamen waar de eer centraal stond. Er zijn ontzettend veel culturen en landen waar de naam van de familie veel betekent, ook zonder dat het gepaard gaat met geweld. Ik miste ervaringsdeskundigheid en ik miste mensen waarmee ik mij kon identificeren. Ik had een spiegel nodig, maar ik kreeg veelal mensen met oogkleppen die als bij paarden recht vooruit stonden.
Farah is sinds 2021 gastblogger bij Proud2Bme. Ze blogt onder andere over haar ervaringen met eergerelateerd geweld, trauma’s, opgroeien in een instelling als minderjarige en hoe ze contact heeft verbroken met haar familie. Je vindt al haar blogs via de tag ‘Farah blogt‘.
Zonder ervaringsdeskundigheid voelt een behandeling behoorlijk eenzaam. Je moet opeens heel veel vertellen voordat iets ook maar een beetje duidelijk wordt. Soms wil je geen woorden vuil maken aan een gevoel of gedachte, simpelweg omdat het niet in woorden uit te drukken is. Soms heb je iemand nodig die je begrijpt omdat diegene je religie, cultuur of levenswijze meemaakt en niet omdat het theoretische kennis is. Ervaringsdeskundigheid en diversiteit in de zorg zijn ondergewaardeerd, ik vind dat er meer gewerkt mag worden met ervaring, rolmodellen en het kunnen identificeren met je begeleiding. De enige mensen waar ik nu nog contact mee heb, zijn de mensen die als een spiegel voor mij werkten en de mooie kanten lieten zien van mijn cultuur. Drie begeleiders die helaas van de groep af zijn, maar veruit de meeste meiden hebben geholpen. Soms met een zwaar gesprek, maar we lagen ook vaak genoeg in een deuk door herkenbare verhalen.
Op een groep voor eergerelateerd geweld vind ik het meer dan logisch dat er mensen werken uit soortgelijke culturen. Ik miste dat zelf heel erg. Sommige dingen zijn niet makkelijk te begrijpen, vooral niet wanneer het uitleggen ervan bijna onmogelijk blijkt. Ik miste rolmodellen en mensen waarmee ik mij kon identificeren. Eigenlijk liep ik tegen hetzelfde probleem aan binnen mijn behandeling voor mijn eetstoornis. Ik zat toen in een groep waar niemand anders een andere etniciteit had. Ik vond het lastig met betrekking tot systeemgesprekken en simpelweg dingen uitleggen aan mijn ouders. Het maakt het supereenzaam, want er was veel sprake van miscommunicatie in mijn proces. Mijn behandelaren wisten niet hoe ze moesten omgaan met mijn ouders en met hun idealen, omdat het lastig was om hun perspectief in te zien.
Soms vind ik het lastig om te benoemen dat er behoefte is aan meer diversiteit in de zorg, omdat ik mensen niet wil beledigen. Maar na jaren van zorg, ontelbare behandelaren, cliënten en processen gezien te hebben kan ik nu vol overtuiging zeggen dat ik niet de enige ben die smacht naar meer diversiteit. Ik heb het heel vaak gehoord, maar ik heb het idee dat er niet altijd naar geluisterd is. Ik heb weleens in een overleg van de begeleiding moeten praten over mijn proces en toen heb ik heel duidelijk benoemd dat ik mij niet gehoord voelde. Een duidelijk betoog dat ik vol overtuiging heb gebracht. Ik was, en ben, nog steeds heel kritisch op de zorg die ik destijds kreeg. Ik benoemde daarbij echter ook positieve kanten; er stonden weleens mannen op de groep en dat is ook hoe het hoort. Ook op een groep met alleen vrouwen is het belangrijk dat ze wennen aan mannen, al is dat soms confronterend en moeilijk. Het is cruciaal in het kader van normalisatie en diversiteit. We hebben een weerspiegeling nodig van de maatschappij en daar kunnen echt stappen in gemaakt worden binnen de zorg.
Mijn drie pagina’s lange betoog werd vrij snel afgebroken en eigenlijk wilde de begeleiding in het overleg er niks van weten. Destijds raakte ik best wel in paniek van de reactie die ik kreeg en het onbegrip waar ik nogmaals tegenaan stuitte. Ik heb niet mijn volledige verhaal kunnen doen en ik voelde mij ongelooflijk naar door de reactie die met name mijn mentor gaf. Alles werd gegooid op problematiek; een rouwproces, verstoorde hechting en het afreageren ervan. Ik ben het nog nooit zo oneens geweest met een uitspraak en dit liet ik dan ook duidelijk merken. Wij zijn ook gewoon mensen en niet enkel problematiek. Jij mag gehoord worden als mens, want jij bent meer dan je nummer. Laat je niet kleineren door anderen en zeg nooit ja en amen tegen iemand vanwege de positie van diegene. Jij bent niet in de zorg gekomen om vrienden te maken, maar om beter te worden. Je grens en behoeften aangeven is deel van herstel en groei en laat anderen dat niet in de weg zitten.
Er is geen one size fits all in de zorg. Leer over mijn cultuur als je met mij werkt, pas het systeem aan op de behoeften van je cliënten, al is het nog zo moeilijk. Er is een verschil tussen een eercultuur en kindermishandeling, verbreed je perspectief en wees niet bang om te leren; al ben je klaar met je studie. Niemand heeft het recht om jouw proces in de weg te zitten. Dit geldt voor een andere cultuur, maar net zo goed voor je therapieën, je behoeften, je behandeling en bovenal jou als persoon. Op het moment dat jij je mond opentrekt over een verandering die je wilt zien dan help je jezelf maar ook de zorg. Sommige dingen zijn lastig te begrijpen. Jij mag zeggen wat je vindt, al wordt het liever niet gehoord. Op de lange termijn zal het verschil maken, want je hebt niks aan hulp die niet bij je past. We hebben een bredere weerspiegeling van de maatschappij nodig, vooral als het gaat om een diverse groep.
Diversiteit en ervaringsdeskundigheid worden heel erg onderschat binnen de zorg. Wij hebben mensen nodig die ons begrijpen op een niveau dat niet theoretisch geleerd kan worden. Wees niet bang om mensen te beledigen met je behoeften, want er moet geluisterd worden naar jou. Jouw behandeling gaat om jou en ik ben trots op het feit dat jij weet wat voor jou werkt. Laat niemand je stem dempen, want jouw stem is waardevol.
Geef een reactie