Het zweet brak me uit. “Kom op, Kes!”, sprak ik mijzelf streng toe. “Het is maar hagelslag, doe even normaal.” Snel gooide ik het in mijn boodschappenmandje, maar nog voor ik het gangpad uit kon lopen knalde mijn hartslag door mijn keel omhoog. Nee, ik kan het niet en ik wil het niet. En hup, daar ging de hagelslag weer terug in het schap. Op dat moment dacht ik dat ik een gevecht aan het voeren was met een stom pakje hagelslag, maar het werkelijke gevecht was met mijzelf. Ik was mijn angst voor producten aan het uitdagen tijdens mijn eetstoornisherstel, maar was vooral woest op mijzelf dat deze angsten bestonden. Ik stond het mijzelf niet toe om het moeilijk te vinden, waardoor alle ruimte die er was om te oefenen, enkel werd gevuld door woede, oordelen en zelfhaat. Er was geen ruimte meer over voor observatie, reflectie en zelf-compassie.
In deze periode van mijn eetstoornisherstel was ik bezig met het stabiliseren van mijn eetpatroon, door middel van intuïtief eten. In mijn vorige blog kan je lezen hoe ik intuïtief eten in combinatie met het pannenmodel volgens de VERS-training (Vaardigheid Emotie Regulatie Stoornis) in mijn eetdagboek had geïntegreerd. In deze blog vertel ik hoe ik heb geleerd om bepaalde producten weer te kunnen eten zonder stress, compensatiedrang of eetbuidrang.
Duizenden keren zijn die woorden door mijn hoofd gegaan om mijzelf te overtuigen van de enige echte waarheid. Dat het oké is dat het moeilijk is. Dat het oké is dat het nog vaak mis gaat maar bovenal: dat deze producten oké zijn. Toen mijn eetstoornis zich zeven jaar eerder ontwikkelde, weigerde ik toegevoegde suikers en e-nummers te eten, waardoor ik jarenlang veel producten had onderverdeeld op een ‘verboden lijst’. Een lijst met producten die mij, door ze te eten of te drinken een slecht mens zouden maken. At ik bijvoorbeeld chocolade, dan maakte mij dat vies, zwak en vraatzuchtig en om die ‘fout’ te herstellen dwong ik mijzelf het uit te braken en/of lang te vasten. Dat was niet alleen om de calorieën te compenseren, maar vooral om mijzelf te straffen en mijzelf weer als sterk mens te kunnen zien.
De lijst met verboden producten werd na verloop van tijd steeds langer en wanneer ik een eetbui kreeg, waren het juist die producten waarmee ik mijzelf ziek at, om ze vervolgens weer opnieuw te verbannen uit mijn leven. Mijn diëtiste adviseerde mij om er in ieder geval voor te zorgen dat ik drie maaltijden at, ongeacht wat dat zou zijn. Vaak was het hoogst haalbare drie cruesli maaltijden op een dag, maar desalniettemin had ik na verloop van tijd mijn lichaam zodanig weten te voeden dat ik meer energie en focus had om steeds meer ‘verboden producten’ uit te dagen. Ik wilde niet langer dat chocolade enkel eetbuivoedsel was, maar dat het ook gewoon broodbeleg of een lekker tussendoortje kon zijn, of zelfs troostvoedsel als ik een rotdag had.
Eten is pas slecht als het over de datum is, niet goed doorbakken/gekookt is of als je er allergisch voor bent. Dat werd mijn nieuwe manier om naar producten te kijken. Dus in plaats van producten slecht te noemen, benoemde ik dat ik er angst voor had en die angst kon ik gaan overwinnen! Ik besloot om het overzichtelijk te maken voor mijzelf zodat ik kon zien waar ik stond en waar ik naartoe wilde. In mijn bullet journal maakte ik drie kolommen: ontbijt/lunch, avondeten en snacks/tussendoortjes. In elke kolom schreef ik elk product op wat ik lustte, ongeacht de angst die het mij gaf. Soms kon de angst verdoezelen dat ik een product lustte, dus schreef ik ook op wat ik ooit lekker vond vóór ik een eetstoornis had. Vervolgens omcirkelde ik elk product dat ik zonder angst kon eten groen, producten die ik met angst toch kon eten oranje en de producten die mij het meeste stress gaven rood. Doordat ik al een tijdje dagelijks voldoende ‘groene’ producten at waren de eetbuien al minder vaak en groot aanwezig en had ik voldoende energie om mij te focussen op deze stap van herstel.
Eetbui of snack?
Als ik met iemand sprak over mijn eetbuien kreeg ik nog al eens te horen: “Maar dat is toch geen eetbui?Dat is gewoon een tussendoortje of een snack.” Vreselijk frustrerend vond ik dat om te horen, want voor mij was een Mars eten gewoon een eetbui! Objectief gezien snapte ik wel dat het geen probleem was een Mars te eten, maar omdat het voor mij een rood product was mocht ik het van mijzelf niet eten. Elk verboden product voelde voor mij als een eetbui en zo labelde ik het dan ook, ongeacht de hoeveelheid die ik ervan at. Doordat ik in mijn tabel ook een kolom had gemaakt met tussendoortjes/snacks kon ik langzaam in gaan zien dat een Mars prima was om te snacken. Door het te gaan eten op een moment dat ik juist géén eetbuidrang voelde, maakte ik langzaam maar zeker vrede met dat soort snacks. Tijdens therapie hielp het mij om de subjectieve eetbuien geen eetbuien meer te noemen, maar snacks of tussendoortjes waar ik moeite mee had. Het verschil zit hem in het benoemen van feiten. Een mars is geen eetbui, maar het gaf mij wel veel stress.
Het maakt uit hoe je jezelf toespreekt
Langzaam werden rode producten oranje, en oranje producten groen in mijn tabel, doordat ik ze steeds opnieuw in huis bleef halen. Ik merkte al snel dat het een enorm verschil maakte hoe ik mijzelf toesprak. Het hielp niet om mijzelf met een rotschop naar de supermarkt te sturen, maar juist wel om mijzelf mild toe te spreken: “Het is oke, het komt goed. Ik kan het en ik ben het waard.” In het begin vond ik het lastig om de destructieve gedachten te onderscheiden van de helpende gedachten. Ik was het zo gewend om mijzelf streng toe te spreken wanneer ik moeilijke dingen voor elkaar wilde krijgen. Later kwam ik erachter dat destructieve uitspraken in de jij-vorm opkwamen in mijn hoofd, alsof mijn strenge zelf tegen mij sprak. Constructieve gedachten kwamen juist op in de ik-vorm waardoor ik het gevoel kreeg dat ze door mijn ware ik gevormd werden. Ik geef hieronder een voorbeeldje hoe dat bij mij ging.
De magie van eten
Eten wordt vaak aan een tijd of gebeurtenis gekoppeld, ook door mensen zonder een eetstoornis. Taart eet je wanneer er iemand jarig is en friet eet je in het weekend. Met een eetstoornis kunnen die regels nog veel verder gaan en dat zorgt er naar mijn mening voor dat eten iets magisch wordt, omdat speciale producten voor speciale gelegenheden bewaard worden. Toen het broodbeleg steeds minder angsten opleverde om in huis te hebben, ging ik aan de slag met fruit, ontbijtkoek, chips en chocoladerepen. Ik zorgde dat ik deze producten altijd in huis had, wat op zichzelf al een uitdaging was. Na een lange werkdag kon ik voorheen ’s avonds laat nog langs een pompstation rijden om eetbuivoedsel te halen, maar nu ik alles in huis had hoefde ik dat niet meer te doen.
In het begin at ik steeds binnen een dag alles al op, maar door het de volgende dag weer opnieuw in huis te halen en de gegeten calorieën vooral niet te compenseren (heel belangrijk) ging de magie van het eten er een beetje af. Ik bewaarde de producten namelijk niet meer voor een speciaal moment of eetbuidrang, dus de producten werden steeds minder speciaal voor mij. Ik kan me nog goed herinneren dat ik mijn kast open deed en opeens een halve reep chocolade tegenkwam waarvan ik compleet was vergeten dat ie er al minstens twee weken lag! Het feit dat ik hem helemaal was vergeten, voelde als een overwinning.
Troostvoedsel
Angst, verdriet en zorgen overspoelden mij nadat mijn psychotherapeute vertelde dat zij van functie zou veranderen waardoor zij mij niet meer kon blijven behandelen. Ondanks dat we een functionele band hadden, voelde het alsof één van de belangrijkste mensen in mijn leven van me weg werd gerukt. Mijn strenge kant kwam omhoog die vond dat ik me er simpelweg bij neer moest leggen, het moest nemen zoals het was en vooral niet verdrietig mocht zijn. Gelijk merkte ik hoe dat mijn eetstoornis triggerde die juist zo naar de achtergrond aan het verdwijnen was. Dus ik besloot om mijn strenge kant opzij te duwen, heel bewust de emoties te voelen die opkwamen en daar gehoor aan te geven. Ik stond het mijzelf toe om verdrietig en bang te zijn, praatte erover met een vriendin en haalde een bosje bloemen in huis om mijzelf te helpen herinneren dat ik voor mijzelf mocht zorgen.
De emoties verdwenen er niet door, maar de drang om eetstoornisgedrag in te zetten was zodanig mild aanwezig dat ik het kon laten! De emoties mochten er zijn én ik mocht mijzelf geven wat ik nodig had. Daarbij kon ik zelfs een stukje chocolade eten als ‘troostvoedsel’ zonder het te labelen als een eetbui. Ik had namelijk al geobserveerd dat ik mij verdrietig voelde en had mijzelf gegeven wat ik nodig had om door die emoties heen te komen. De emoties waren daardoor al wat gezakt en met een stukje chocolade en een dekentje op de bank maakte ik dat zelfzorg momentje compleet zonder dat het uitmondde op een grote hel van een eetbui en een lange periode van vasten. Troost-eten wordt vaak erg negatief en bespottelijk neergezet, maar ik ben van mening dat ook troost-eten een vorm van zelfzorg kan zijn, zolang je ook op andere manieren voor je emotionele behoeften hebt gezorgd en zo lang het eten je fysieke en mentale gezondheid niet benadeelt.
Het uitdagen van verboden producten of ‘fearfoods’ kan er voor iedereen anders uitzien en voor elk individu werkt een andere manier. Mijn kernwoorden tijdens dit thema waren vooral: Herhalen, observeren en zelf-compassie. Vier je overwinningen want elke overwinning – hoe klein ook – zorgen dat je weer een stapje dichterbij bent bij je herstel!! Daar mag je trots op zijn.
Meer lezen?
In mijn volgende blog vertel ik hoe het voor mij was om een onzichtbare eetstoornis te hebben en hoe ik daarbij functioneerde met mijn eigen onderneming en een druk privé leven. Laat me weten wat jullie van deze blog vinden en hoe jullie je fearfoods uit dagen. Vorige blogs van mij zijn ‘Mijn eetbuien leren begrijpen‘, ‘Geen eetbuien meer door VERS-training‘, ‘Intuïtief eten tegen eetbuien‘ en een deelname aan Mateloos Moedig.
Lieve groet, Keshia
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie