Eigenlijk is het best een gek gegeven: leven in een maatschappij waar eetgestoord gedrag haast wordt aangemoedigd. Ik weet nog dat ik net in de brugklas zat en stellig ‘afvallen’ benoemde als voornemen – en dat mensen daar haast vol bewondering op reageerden. “Jeetje, wat een doorzettingsvermogen. Ik zou het niet kunnen, hoor!” In welke wereld is het normaal dat een 14-jarige bezig is met afvallen? Nou gewoon, in de onze.
Ook al werd mijn voornemen allom geaccepteerd, toch begon ik mijn afvalwens af te stoten toen ik ouder was. Het voelde namelijk niet meer ‘eerlijk’. Het voelde niet alsof ik iets ‘goeds’ deed voor mezelf. Maar alsof ik mezelf verloochende, zeker wanneer ik het hardop zei.
In die ruim 15 jaar is er wel wat veranderd (Bridget Jones wordt in ieder geval niet meer als ‘dik’ gezien). Maar nog steeds hoor ik ‘even wat kilootjes kwijtraken’ nog regelmatig voorbijkomen. En ergens is het ook wel begrijpelijk. Je wordt dagelijks doodgegooid met teksten als ‘zitten is het nieuwe roken’, ‘waarom je maar x calorieën per dag mag eten’ en ‘dit gebeurt er met je lichaam als je suiker eet’. Artikelen en informatie die voor de mensen zonder eetstoornis al voor aardig wat eetgestoord gedrag zorgen. Die de dieetcultuur zoals we die kennen, alleen maar vastgeroester raakt. Je wilt doen wat goed is voor je lichaam, maar soms betekent dat dat je je mentale gezondheid in gevaar brengt. Waar ligt die grens? Wanneer doe je ergens goed aan?
Veel dingen hebben namelijk een keerzijde. Nee, te veel suiker eten is niet goed voor je, maar ik denk dat het vooral om de balans moet gaan. Geen suiker eten is voor mij én niet vol te houden en vooral ook niet leuk. Mezelf iets ontnemen of op die manier beperken, vind ik voor mij namelijk ook niet gezond. Ik houd van suiker en ja ik ben zwaarder dan tijdens mijn eetstoornis, maar ik leef nog steeds. Een eetstoornis – en in mijn ogen al het verstoorde eetgedrag – voelde vooral als ‘ontleven’. En ik durf te zeggen dat ik, nu ik suiker eet, gezonder ben dan ik toen was. Niet alleen fysiek, maar ook mentaal.
Je eetgedrag is iets wat zich niet alleen tot je lijf beperkt. Als ik nu terugdenk aan de periodes dat ik een eetstoornis had óf bezig was met mijn gewicht, herinner ik me vooral hoe ongelukkig en eenzaam ik was. Als er één ding is wat ik heb geleerd, is het dat die focus op mijn gewicht me precies bracht wat ik probeerde te voorkomen. Ik dacht dat als ik dunner was, ik gelukkiger zou zijn. Dat mensen me leuker zouden vinden. Dat ik meer kon bereiken. Maar in de praktijk bleek het precies andersom te zijn: ik werd helemaal niet leuker. Integendeel, ik werd chagrijnig, angstig en ik isoleerde mezelf. Ik stelde mezelf helemaal niet als doel; ik werd een middel van een eetstoornis. Niet iedereen die wat af wil vallen krijgt een eetstoornis en een eetstoornis gaat ook echt niet alleen maar over afvallen en dun willen worden. Maar wanneer dat het voornaamste is waarin jij je wilt ontwikkelen, ontneem je jezelf wel een stuk vrijheid en diepgang.
De laatste jaren doe ik niet echt aan voornemens. De keren dat ik er wel aan deed, had ik een eetstoornis en de doelen die ik had waren op zijn zachtst gezegd eetstoornis-gerelateerd. De voornemens die je hebt, weerspiegelen denk ik een beetje waar je op dat moment mee bezig bent. Dus logisch dat de mijne compleet gestoord waren: dat was ik ook. Ik kan de maatschappij niet veranderen, maar ik weet hoe lastig het kan zijn wanneer anderen om je heen actief bezig zijn met (het verkondigen van) afvallen of diëten. Of je nu een eetstoornis hebt of hiervan in herstel bent: het kan behoorlijk met je hoofd gaan kloten. Soms kan je je daarvoor afsluiten, soms gaat dat niet en moet je ermee dealen. Hoe je dat doet, dat is aan jou en ik hoop dat je een manier vindt die bij jou past. Dat je je niet gek laat maken. Dat het je er niet toe aanzet om daarin mee te gaan als dat niet goed voor jou is.
Wanneer jij gevoelig bent voor eetstoornisproblematiek, kan het zijn dat afvallen voor jou veel meer teweegbrengt dan ‘zomaar wat kilootjes kwijt willen raken’ en kan het wel iets worden wat slecht voor je is. Daarnaast vraag ik me ook vaak af wanneer afvallen nou precies ‘nodig’ is. Wanneer kan je uit dat hele traject iets ‘constructiefs’ halen? Ik denk dat er namelijk ook een groot verschil zit tussen gezond zijn en afvallen. Ik heb het idee dat die twee weleens als synoniemen van elkaar worden ingezet; daar zou ik wel vanaf willen. Enfin, even terug naar de voornemens: wanneer jouw eetstoornis of eetprobleem op het moment veel ruimte inneemt, is het ook logisch dat jouw doelen en voornemens eetgestoord gaan zijn. Dat is niet erg, het is begrijpelijk, maar misschien is het wel iets waarvan je je bewust kan zijn. Wat wil ik nou eigenlijk? Waar ben ik en waar wil ik naar toe? Welke keuzes heb ik en waar draaien ze op uit? Misschien vorm je daarmee al een voornemen, misschien komt er niets concreets uit en dat hoeft ook niet. Je mag het jaar afsluiten zonder plannen. Net zoals je suiker mag eten en stil mag zitten. Het leven vraagt soms al genoeg, waar kan jij jezelf wat tegemoet komen? Wat kan jij doen om zowel lichamelijk als mentaal gezond te blijven of te worden?
Heb jij dit jaar voornemens? En hoe gezond zijn ze voor jou?
Geef een reactie