Gevolgen van bewegingsdrang en te veel sport

Al eerder schreven we over de risico’s en gevolgen van andere manieren om te compenseren, zoals braken, laxeren, dieetpillen, ondergewicht of extreem lijnen, maar er was nog weinig te lezen op Proud2Bme over overmatig sporten en de risico’s die daar aan verbonden zijn. In het dagelijks leven doen veel mensen misschien alsof sporten alleen maar gezond is, maar dat is het alleen als je het op een gezonde manier aanpakt. Teveel sporten, sporten terwijl je weinig eet, ondergewicht hebt, heftig schommelt in gewicht of onregelmatig eet, kan heel veel risico’s hebben. Lichamelijk, maar ook geestelijk. Wat die risico’s zijn zal ik hieronder uitgebreid beschrijven.

Sporten om te compenseren, sporten omdat je ondergewicht wilt bereiken, sporten omdat je niet wilt aankomen vanaf ondergewicht of kunstmatig je gewicht laag wilt houden, te vaak sporten of sporten terwijl je helemaal niet genoeg eet zijn allemaal vormen waar deze risico’s voor gelden. Ik heb het vooral over ‘overmatig sporten‘, maar daarmee bedoel ik alle vormen van sport die niet constructief zijn of puur voortkomen vanuit een eetstoornis of negatief zelfbeeld. Die manier van sporten is overmatig, niet goed en richt schade aan in je leven.

Lichamelijke gevolgen van overmatig sporten

♦ Vermoeidheid
Wanneer je teveel sport, sport op een lege maag, dagelijks actief sport of sport ondanks lichamelijke klachten, ondergewicht of pijn, raakt je lichaam op den duur uitgeput. Je bent veel sneller vermoeid buiten het sporten om of al tijdens het sporten. Wanneer je onregelmatig of te weinig eet, maar wel actief sport heeft je lichaam niet voldoende energie om de prestaties te verrichten die jij van je lichaam eist. Je kunt je hierdoor extreem moe gaan voelen of juist oververmoeid raken en langere tijd daarvan moeten herstellen. Daarbij belemmerd de dagelijkse vermoeidheid je om goed te presteren op school, werk, in relaties of hele simpele huishoudelijke bezigheden.

♦ Concentratieproblemen
Bovenstaande heeft ook te maken met je concentratie. Deze wordt sterk verminderd wanneer je lichaam het zwaar heeft of uitgeput is. Je concentratie wordt daardoor minder of je kunt je door de vermoeidheid maar moeilijk langere tijd ergens op richten. Op meerdere gebieden kan dit voor problemen zorgen.

♦ Misselijkheid
Mensen die teveel sporten of sporten op een lege maag, kunnen misselijk worden of zelfs overgeven. Wanneer je suikerspiegel te laag is of je lichaam vermoeid is en je toch doorgaat met sporten, kan je maag een signaal geven dat je moet ophouden en rust moet nemen. Je kunt ook tussendoor regelmatig misselijk worden, omdat je lichaam om energie vraagt.

♦ Lage weerstand
Als je meer energie verbruikt dan geeft aan je lichaam en vermoeid raakt, ben je vatbaarder voor ziektes en blessures. Je zult daarvan ook minder goed herstellen, omdat je lichaam op reserves teert.

♦ Te laag vetpercentage
Wanneer je erg gericht sport om spieren te kweken of veel afgevallen bent door het sporten, kan het zo zijn dat je een te laag vetpercentage ontwikkelt. Dit heeft verschillende gevolgen voor je vruchtbaarheid, de opname van vitamines en je weerstand. Lees meer over gezonde vetten eten, in een blog van onze dietist over vetten in je voeding.

♦ Menstruatie blijft uit
Door een te laag vetpercentage kan je menstruatie uitblijven. Je kunt misschien een gezond gewicht hebben, doordat je voldoende spiermassa hebt opgebouwd, maar als je een laag vetpercentage hebt, kan je vruchtbaarheid afnemen doordat de aanmaak van vrouwelijke hormonen verstoord wordt. Wanneer je lichaam overmatig belast wordt of als je ondergewicht hebt, kan je menstruatie ook uitblijven.

♦ Duizeligheid, slap gevoel
Wanneer je meer energie verbruikt, dan je tot je neemt, kun je je duizelig, vermoeid en slap gaan voelen. Je kunt uiteindelijk zelfs flauwvallen of dingen uit je handen laten vallen. Duizeligheid is een teken van je lichaam dat je moet gaan zitten of liggen, dat je rust moet nemen en dat je iets moet eten. Doe je dat niet, dan gaat je lichaam onder andere door duizeligheid aangeven dat je dit moet doen. Door bijvoorbeeld te veel krachttraing kun je uiteindelijk dus juist kracht verliezen. 

♦ Overbelasting spieren of gewrichten
Als je teveel sport, te weinig rust neemt en slecht eet, kun je sneller last krijgen van blessures of langdurige spierpijn. Spieren of gewrichten raken overbelast en je lichaam heeft weinig energie, voeding en bouwstoffen in zich om dit snel te herstellen. Je kunt hierdoor zelfs blijvende schade aanrichten.

♦ Slecht slapen
Wanneer je overmatig sport, raakt je lichaam een beetje verslaafd aan het bewegen. Er treed een soort ontwenning op die kan zorgen voor onrust. Als je te weinig of te eenzijdig eet en veel sport, kun je ook honger krijgen ‘snachts of een onrustig gevoel vanwege de behoefte aan energie en voeding van je lichaam.

♦ Spaarstand
Wanneer je je lichaam ineens heel streng aanpakt, heftig gaat lijnen en overmatig sport, kan het in de spaarstand komen. Je lichaam valt dan niet af, terwijl je misschien meer sport of minder eet. Dit is een signaal van je lichaam dat je niet op een gezonde manier bezig bent. Je moet dan toch meer eten en het sporten doseren, om een gezond lichaam en gewicht te behouden. Hier lees je daar meer over.

♦ Te snel afvallen-ondergewicht
Overmatig sporten kan leiden tot grote gewichtsveranderingen. Snel afvallen en het bereiken van ondergewicht is zeer ongezond. Je kunt voedingsstoffen mislopen en last krijgen van alle gevolgen die aan ondergewicht verbonden zijn.

Psychische gevolgen van overmatig sporten

♦ Verslaving
Je kunt verslaafd raken aan sporten, doordat je een kick krijgt van iedere keer dat je het doet. Dit geeft je een blij gevoel, maar wanneer je hierin doorslaat, kun je eraan verslaafd raken. Je kunt geen dag meer zonder sport en zegt zelfs afspraken af, om toch te kunnen sporten. Sporten is een obsessie geworden en beheerst je leven. Wanneer je niet kunt bewegen, raak je in paniek en weet je niet wat je met je emoties en je dag aan moet.

♦ Negatief zelfbeeld
Wanneer je sport puur omdat je wilt afvallen of je lichaam er anders uit wilt laten zien, kan dit in sommige gevallen je negatieve zelfbeeld geen goed doen, maar juist verslechteren. Je vergelijkt jezelf met een ideaalbeeld, modellen, sportieve bekenden of hebt een bepaald uiterlijk doel gesteld. Dat doet is niet altijd snel of gemakkelijk te bereiken, beter nog, soms is het geen haalbaar doel. Puur vanwege de moeite die jij hebt om jezelf te accepteren, zelfhaat of vanwege een zeer negatief zelfbeeld actief gaan sporten maakt je niet gelukkig. De obsessie met je lichaam kan ervoor zorgen dat je nog verder van je lichaam en zelfacceptatie af komt te staan.

Natuurlijk is een gezond lichaam fijn en heb je misschien het gevoel dat het hier en daar wat strakker kan, maar maak er geen obsessie van. Maak het niet TE belangrijk in je leven en vergeet niet dat je ook nu al goed bent zoals je bent. Zorg goed voor je lichaam, dan komt die buitenkant vanzelf. Heb geduld, doseer het sporten en stop met jezelf te vergelijken en af te kraken.

♦ Somberheid
Als je heel erg veel sport en zelfs teveel sport, kom je misschien niet meer toe aan dingen die aandacht nodig hebben in je leven, zoals problemen, stress, zorgen die je hebt of bijvoorbeeld praten over wat je hebt meegemaakt. Doordat je gevoelens opkropt en niet werkt aan je problemen maar je richt op het sporten, afvallen en je gewicht, kun je lusteloos, passief, somber of zelfs depressief worden.

♦ Eenzaamheid
Doordat je heel erg veel tijd steekt in piekeren over eten, bewegen en compenseren, denk je nog maar weinig na over relaties, liefde, leuke dingen of zeg je misschien zelfs afspraken af. Je komt niet meer echt toe aan waar het leven om draait, voelt je eenzaam of sluit jezelf buiten omdat je bezig bent met je obsessie rondom sport en voeding. Op deze manier kunt je uiteindelijk zelfs vriendschappen of relaties verliezen.

♦ Eetproblemen verergeren
Wanneer je veel bezig bent met sporten, op een lege maag sport en je veel bezig houdt met of je wel genoeg bewogen hebt, hoe je dat kunt ‘verbeteren’ en wat je precies weegt en moet eten, voed je je eetproblemen. Door toe te geven aan de drang om te gaan sporten, of dit nu veel of weinig is, geef je een stukje terrein weg aan je eetstoornis. Je geeft dit probleem meer invloed op je leven en verzet je er niet tegen. Dit zorgt ervoor dat de problemen dieper geworteld raken, terugkomen of zich hardnekkig vast kunnen bijten.

♦ Stress en schuldgevoelens
Doordat je steeds toegeeft aan de bewegingsdrang of het overmatig sporten, voel je je gespannen, zelfs gestresst wanneer je even niet kunt ‘compenseren’. Je bent er veel mee bezig, kunt je moeilijk ontspannen totdat het weer gedaan is. Dit geeft je veel negatieve gevoelens en zorgt voor veel spanning in je lichaam en belemmerd je in het vinden van ontspanning in andere dingen in je dagelijks leven.

Herken jij een paar van deze risico’s, neem deze dan serieus. Zelfs ook al zijn ze nog niet heel ernstig, dat kunnen ze wel worden of onbewust al zijn. Probeer je eetpatroon gezond te krijgen, uit te breiden en goed voor je lichaam te zorgen. Eet en drink genoeg en neem voldoende rust. Lukt het je niet om op een constructieve manier met sporten bezig te zijn, bespreek dit dan met je behandelaar, je huisarts, een docent op school, je ouders, partner of andere mensen in jouw omgeving. Neem de gevolgen van compensatiegedrag, ook bewegingsdrang serieus.

Wil je op een gezonde manier leren sporten, lees en bekijk dan deze blog eens en lees hier meer over bewegingsbeperking en -drang.

Let jij op jezelf als je op een ongezonde manier met sport bezig bent?