Als je als gevolg van een eetstoornis of andere psychische problemen niet kunt werken, dan is de kans groot dat je jezelf weleens hebt af gevraagd of je recht hebt op een uitkering. Deze vraag is echter niet zo makkelijk te beantwoorden. Op het internet is heel veel informatie hierover te vinden maar toch hangt heel veel eigenlijk af van je persoonlijke situatie. Daarnaast zijn er nu eenmaal heel veel regeltjes, veel verschillende soorten uitkeringen en bovendien veranderen alle regels, uitkeringen en de manier waarop alles wordt uitgevoerd nogal eens. Grote kans dat je door de bomen het bos niet meer ziet.
In deze blog probeer ik je zo goed mogelijk uit te leggen welke uitkeringen er zijn, voor zover deze relevant zijn voor mensen met psychische problematiek, wanneer je hier recht op hebt en wat je moet doen om hiervoor in aanmerking te komen. Dit betekent echter niet dat je op basis van deze informatie er helemaal vanuit kunt gaan dat je wel of niet recht hebt op een uitkering. Zoals ik hierboven al schreef hangt dit vaak van meerdere factoren af. Wel krijg je aan de hand van deze informatie wat meer inzicht en duidelijkheid.
Als eerste is het belangrijk om bij jezelf na te gaan wat precies maakt dat je niet werkt. Kun je bijvoorbeeld geen baan vinden nadat je je studie hebt afgerond, ben je wel aan het werk maar zijn er problemen waardoor je ziek bent (geworden) of ben je al lange tijd niet in staat om te werken? Afhankelijk hiervan kun je eventueel in aanmerking komen voor een specifieke uitkering. Het UWV, de organisatie die in principe vrijwel alle uitkeringen verstrekt, verdeelt dit in een aantal onderdelen.
• Werkloos
In dit geval heb je simpelweg geen werk. Dit kan natuurlijk allerlei oorzaken hebben. Veel mensen hebben een goede opleiding gedaan maar komen nadien alsnog niet aan het werk. Ook zijn er mensen die jaren bij een bedrijf hebben gewerkt en daarna door reorganisatie ontslagen worden en als gevolg hiervan thuis komen te zitten. Soms wordt een contract simpelweg niet verlengd. In alle gevallen heb je in ieder geval geen baan en kun je, als je aan bepaalde eisen voldoet, in aanmerking komen voor een WW-uitkering, waarbij WW staat voor Wet Werkloosheid.
De voorwaarden voor een WW-uitkering zijn als volgt:
♦ Je bent verzekerd voor werkloosheid
♦ Je verliest minimaal vijf uur per week
♦ Je bent beschikbaar voor betaald werk
♦ Je hebt in de laatste 36 weken minimaal 26 weken gewerkt
♦ Je hebt geen schuld aan de werkloosheid
Op de website van het UWV kun je meer lezen over deze voorwaarden en wordt bovendien uitgelegd hoe je precies een WW-uitkering aan kunt vragen.
• Zwanger
Krijg je een kind, dan heb je recht op zwangerschaps- en bevallingsverlof en een zwangerschapsuitkering. Deze uitkering wordt de WAZO genoemd. Als je een werkgever hebt dan kan deze dit voor je aanvragen. Heb je een uitkering, dan kun je bij het UWV een aanvraag doen.
• Arbeidsbeperkt
Bij het UWV wordt gesproken van arbeidsbeperkt als je kampt met een ziekte of handicap waardoor het arbeidsvermogen (de mogelijkheden om te werken) beinvloed wordt. Indien je niet of minder in staat bent om te werken als gevolg van deze ziekte of handicap, kom je in sommige gevallen in aanmerking voor een Wajong-uitkering. Wajong staat voor Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten.
Het arbeidsvermogen wordt getoetst op vier criteria:
♦ Je bent in staat een taak uit te voeren binnen een organisatie
♦ Je hebt basale werknemersvaardigheden zoals het houden aan afspraken
♦ Je kunt minimaal 1 uur aaneengesloten werken zonder intensieve begeleiding
♦ Je bent tenminste vier uur per dag belastbaar.
Als je in aanmerking wil komen voor een Wajong-uitkering, die sinds januari 2015 behoorlijk vernieuwd is, dan moet je in ieder geval voldoen aan de volgende voorwaarden:
♦ Je hebt nu en in de toekomst geen mogelijkheden meer om te werken
♦ Je hebt op je achttiende een langdurige ziekte of handicap
♦ Je kreeg na je achttiende en voor je dertigste een langdurige ziekte of handicap. In het jaar voordat je dit kreeg, volgde je minimaal zes maanden een opleiding.
♦ Je woont in Nederland
♦ Je volgt op dit moment geen opleiding.
Als je een arbeidsbeperking hebt als gevolg van ziekte of handicap en je wil weten of je mogelijk in aanmerking komt voor een Wajong-uitkering, dan kun je bij het UWV een Beoordeling arbeidsvermogen aanvragen. Het UWV gaat dan beoordelen in hoeverre je in staat bent om te werken. In sommige gevallen blijkt dan dat je recht hebt op een uitkering en soms is er toch spraken van arbeidsvermogen. Dan krijg je in veel gevallen een Indicatie Banenafspraak. Je komt dan in aanmerking voor banen die speciaal zijn voor mensen met een ziekte of handicap.
• Ziek
Ben je ziek, dan zijn er veel verschillende situaties denkbaar. In hoeverre je recht hebt op een uitkering is als eerste afhankelijk van hoe lang je al ziek bent. Is dit korter dan twee jaar en heb je een werkgever, dan blijft de werkgever in de meeste gevallen je loon doorbetalen. Heb je geen werkgever doordat je bijvoorbeeld als uitzendkracht werkt, je contract net is afgelopen of al een WW-uitkering had, dan krijg je een Ziektewet-uitkering. Dit is meestal 70 procent van het dagloon.
Ben je (bijna) langer dan twee jaar ziek, dan kom je mogelijk in aanmerking voor een WIA-uitkering. Dit kan het geval zijn als je als gevolg van ziekte 65 procent over minder van je oude loon verdient. De WIA (Wet werk en in komen naar vermogen) bestaat eigenlijk uit twee sporen, namelijk de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten) en IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten). Je kunt een WGA aanvragen als je langer dan twee jaar ziek bent maar er nog wel zicht is op herstel. Je kunt in aanmerking komen voor een IVA als je niet of nauwelijks kunt werken en er ook geen uitzicht is op verbetering van de situatie.
Omdat de werkgever na twee jaar (104 weken) stopt met betalen van het loon, is het verstandig om al op tijd te starten met een aanvraag voor een WIA-uitkering. Het UWV heeft dan lang de tijd om te beoordelen of en voor elke uitkering je in aanmerking komt.
• Bijstand
Als je op geen enkele manier in aanmerking komt voor een uitkering, maar tegelijkertijd ook niet in staat bent om in je eigen levensonderhoud te voorzien, dan heb je in sommige gevallen recht op een bijstandsuitkering. Deze uitkering wordt, in tegenstelling tot bovengenoemde uitkeringen, geregeld door de gemeente. Om in aanmerking te komen voor een bijstandsuitkering moet je aan behoorlijk wat voorwaarden voldoen. Het is hierbij onder andere belangrijk dat er niet genoeg inkomen of eigen vermogen is. Als je met iemand samenwoont dan telt zijn of haar inkomen en vermogen mee. Ook zul je actief deel moeten nemen aan activiteiten van de gemeente om werk te vinden. Wil je weten of je in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering? Neem dan contact op met de betreffende gemeente waar je staat ingeschreven.
Wat is jouw ervaring met een uitkering?
Bronnen: uwv en Rijksoverheid
Geef een reactie