Veel mensen vinden het moeilijk om een belangrijke beslissing te nemen. Vaak zorgt het maken van een keuze voor stress; wat als ik het verkeerde kies? Hoe weet ik of ik de juiste keuze maak? Een goed voorbeeld wat veel van jullie waarschijnlijk wel herkennen, is de keuze voor een (vervolg)opleiding of baan. Dit is een belangrijke keuze die een belangrijke invloed heeft op de rest van je leven. Het kan soms voelen als een enorm groot, onoverzichtelijk “ding”. In deze blog beschrijf ik een mogelijk stappenplan dat je kunt volgen bij het maken van een belangrijke keuze.
1. Waar sta je nu?
Vraag je af waar je nu staat in het maken van je keuze. Wat heb je tot nu toe al gedaan om tot een keuze te komen? Welke gedachten en gevoelens heb je over de voor jou nu aantrekkelijkste opties? Waarom komen juist deze opties voor jou in aanmerking?
2. Wat is jouw stijl van het nemen van beslissingen?
Dit lijkt misschien een moeilijke vraag. Bij het nemen van een belangrijke beslissing is het van belang om te onderzoeken hoe je eerder beslissingen hebt genomen. De één heeft de neiging om dit rationeel te doen (met de nadruk op denken), terwijl een ander dit doet op basis van emoties (voelen). Weer een ander maakt zijn keuzes met name door concreet handelen (doen).
Al deze stijlen van besluitvorming hebben hun eigen valkuilen. Iemand met een rationele stijl kan bijvoorbeeld voorbijgaan aan de belangrijke rol van gevoelens bij het nemen van een beslissing. Een valkuil van de emotionele stijl is dat je je keuze te veel baseert op een paar ervaringen en het moeilijk vindt om de positieve en negatieve kanten van dingen objectief op een rij te zetten. Iemand die vooral gericht is op concreet handelen, kan te ongeduldig zijn om een grondige analyse te maken van alle mogelijkheden.
Door na te gaan hoe je in het verleden beslissingen hebt genomen, kun je je bewust worden van jouw beslisstijl en de valkuilen die daar bij kunnen horen. Neem hiervoor een concrete beslissing van eerder voor ogen en ga na hoe dit verliep. Hoe kijk je terug op deze beslissing? Wat ging er goed; waar ben je tevreden over? Wat zou je een volgende keer anders doen?
3. Wat verwacht je en wat vind je belangrijk?
Voor het maken van een keuze kan het helpen om te bedenken wat je van tevoren verwacht. Als je bijvoorbeeld een (vervolg)opleiding gaat kiezen, kun je je afvragen wat jouw doelen en interesses zijn. In het voorbeeld van het zoeken naar een geschikte vervolgopleiding: wat wil je over 10 jaar bereikt hebben? Wat zijn de dingen die jij belangrijk vindt in je toekomstige opleiding of baan? Hoe belangrijk is het voor je om later veel geld te verdienen? Wil je graag met mensen werken of niet? Hoe veel uur per week wil je werken? Wil je een voorspelbare baan met regelmatige werktijden of ben je meer een type wat het leuk vindt om snel te moeten handelen in acute situaties? Hoe belangrijk is status voor je?
4. Welke alternatieven zijn er?
Vraag je af welke andere opties er zijn, naast degene die je in eerste instantie had bedacht. Denk out of the box en sta open voor nieuwe opties en alternatieven. Zijn er alternatieve routes om je doelen te bereiken? Wat zijn de positieve en negatieve kanten van de alternatieven? Je kunt hierbij ook hulp vragen van mensen uit je omgeving. Wie weet heeft iemand wel een idee waar jijzelf nog niet aan gedacht had.
5. Welke aanvullende informatie heb ik nodig?
Wanneer je alle alternatieven op een rijtje hebt, kun je gaan kijken hoe goed de gekozen alternatieven bij jou passen. Om die overweging goed te kunnen maken, moet je zorgen dat je voldoende informatie hebt. In het voorbeeld van het zoeken naar een (vervolg)opleiding kun je hiervoor in gesprek gaan met mensen die deze opleiding doen of al hebben afgerond. Komt de praktijk overeen met wat jij je erbij voorstelt? Wat vinden deze mensen de positieve en negatieve kanten van hun opleiding/baan?
6. Hoe ziet het rijtje alternatieven er nu uit?
Wanneer je alle informatie die je nodig hebt, hebt verzameld, kun je kijken welke het beste bij jou past. Wat zijn de voor- en nadelen van alle opties? Welke factoren vind je hierin belangrijk (zie stap 3)? Met welke negatieve factoren kun je prima leven en welke zijn voor jou onoverkomelijk? Wat zijn de consequenties (zowel positief als negatief) van elk alternatief? Wat vindt je omgeving van de verschillende alternatieven? De mensen om jou heen kennen jou immers ook goed en hebben soms net een andere invalshoek dan jij. Uiteraard blijft het te allen tijde jouw eigen keuze, maar wees niet bang om je omgeving in te schakelen bij het overwegen van de mogelijkheden.
Tot nu toe zijn de stappen die we hebben doorlopen allemaal vrij rationeel. Bij het afwegen van verschillende mogelijkheden kan het handig zijn om stil te staan bij het gevoel wat de verschillende alternatieven bij je oproepen. Dit kun je doen door je ogen dicht te doen en je voor te stellen dat je helemaal voor een bepaalde situatie (een opleiding, een baan, etc.) hebt gekozen.
Je doet bijvoorbeeld opleiding A. Wat zie je nu voor je? Wat voor vormen, kleuren en/of bewegingen zie je? Wat hoor je? Hoor je geluiden? Is het prettig om deze geluiden te horen of niet? Wat ruik je? Is het een aangename geur of juist niet? Heb je zin om iets te gaan doen of juist niet? Wat voel je in je lijf? Voel je iets in je buik, je nek, benen of armen? Is het een groot gevoel of een klein gevoel?
Kom vervolgens weer uit situatie A. Neem even rustig de tijd om situatie A te laten voor wat het is. Maak je vervolgens op eenzelfde manier een voorstelling van hoe het zou zijn als je in situatie B zou zitten. Wat hoor je, ruik je, zie je, voel je, etc.? Kom vervolgens ook weer uit situatie B. In welke situatie voelde je je het prettigst? Welke situatie maakte je enthousiast?
Hopelijk geeft bovenstaand stappenplan een indruk van de verschillende fases die je doorgaat bij het nemen van een beslissing. Het is uiteraard niet iets waar je je aan moet houden, maar misschien kan het je handvatten geven als je het nemen van een beslissing lastig vindt.
Welke beslissing heeft een grote invloed gehad op jouw leven?
Geef een reactie