Op vrijdag 4 maart was het zo ver: de workshop ‘Het weegmoment’ die in een eerder blog al werd aangekondigd. Hoe zwaar tillen we aan ons gewicht? Mag dat ook een onsje minder? Tijd om ons oordeel over ons gewicht en uiterlijk eens op de weegschaal te leggen. Een aantal openhartige deelnemers maakte samen met Jessica Kiefte-de Jong, hoogleraar Population Health, die ingewikkelde balans op.
Dit jaar is Leiden uitgeroepen tot European City of Science. En ze pakken het ambitieus aan, want dit wetenschapsfestival duurt maart liefst 365 dagen. Een jaar vol activiteiten, workshops, lezingen, excursies en tentoonstellingen voor iedereen met een nieuwsgierige geest. Ook Proud2Bme werd benaderd om een workshop te organiseren met als thema van de dag: gewicht.
Het doel van Leiden2022, zoals het festival wordt genoemd, is om wetenschap de wijk in te brengen en het daarmee te verbinden met de samenleving. Het menselijk lichaam kan je wetenschappelijk en biologisch benaderen. Tegelijkertijd is er weinig wat maatschappelijk en emotioneel zó zwaar weegt als ons uiterlijk en gewicht. Dat laatste hebben we eens op de weegschaal gelegd.
Zoals aangekondigd was Jessica Kiefte-de Jong te gast. Zij is hoogleraar Population Health aan het LUMC, met aandacht voor leefstijl- en levenslooponderzoek. Aan de hand van stellingen zijn we op een laagdrempelige manier met elkaar in gesprek gegaan. Jessica gaf daarbij wat meer achtergrondinformatie en de nodige wetenschappelijke inhoud, achter de soms toch wel beladen emotionele stellingen.
Het ideale gewicht
“Ik heb een ideaal gewicht in mijn hoofd en wijk daar liever niet van af”
Het merendeel van de deelnemers bleek best zwaar te tillen aan deze overtuiging, waarbij dat zelfbedachte ideale gewicht ook nog aan verandering onderhevig is. Hoe we ons voelen, welke ontwikkeling we doormaken en hoe we ons laten beïnvloeden door onze omgeving heeft vaak ook nog eens invloed op dat mogelijke ‘ideale gewicht’. Bestaat een ideaal gewicht eigenlijk wel? Jessica legde uit dat een ideaal gewicht eigenlijk veel meer marge heeft dan we onszelf toestaan.
De gemiddelde Nederlander is relatief tevreden met het eigen gewicht, blijkt uit de laatste onderzoeken. Dat is best opvallend, want dat zou je niet opmaken uit de sfeer die tegenwoordig heerst als het gaat over gewicht. “Er is zo ingezet op het bestrijden van obesitas, dat angst voor overgewicht en ontevredenheid over gewicht de boventoon is gaan voeren. Terwijl dat niet altijd terecht is, want je gezond voelen en lekker in je vel zitten, gaat bij vrijwel iedereen over veel meer dan enkel het managen van je gewicht.”
“Sterker nog,” vult Jessica aan, “bij de trajecten waarbij er enkel op gewicht gelet werd, ervoeren mensen doorgaans minder geluk of grip op hun leven en/of lichaam, dan in de trajecten waarbij mentale gezondheid net zo belangrijk of zelfs belangrijker werd gemaakt.” Binnen de maatschappij wordt uiterlijk en gewicht zó belangrijk gemaakt, dat het beeld is ontstaan dat dun gezond en dik ongezond is. Terwijl uit onderzoek blijkt dat mensen gezondheid meer koppelen aan hoe energiek je je voelt en of je lekker in je vel zit. Wat dus niets met ons uiterlijk te maken heeft.
Hoeveel controle hebben we werkelijk?
Bij eetstoornissen of eetproblemen gaat het vaak om controle. Controle over je eten en daarmee controle over je gewicht. Aankomen in gewicht wordt gezien als controleverlies; terwijl de illusie van deze controle vaak vervelender is dan het aankomen – of de gewichtsschommelingen – zelf. Ook die gevoelens, gedachtes en worstelingen kwamen aan bod tijdens de workshop. De conclusie? Die behoefte aan controle heeft nog maar weinig rust gebracht.
Wetenschappelijk gezien heb je eigenlijk maar weinig échte controle over je gewicht, omdat er zoveel andere factoren dan enkel voeding en leefstijl een rol spelen. Denk hierbij aan cultuur, je genen of simpelweg je leeftijd. Hoe je genen je gewicht bepalen, hebben we aan de hand van een klein experiment blootgelegd tijdens de workshop, met een papieren blaadje dat iedere deelnemer even op z’n tong legde.
Wie een bittere smaak proefde, zat als kind waarschijnlijk lager in gewicht en de kans is groot dat het een kritische eter was. Dit heeft te maken met het ‘taste gen’, wat de gevoeligheid voor een bittere smaak bepaalt. Hiermee wordt ook de gevoeligheid voor smaak en gewichtsaanleg voor een groot deel bepaald. Iets wat dus al in de vroege kinderjaren een rol speelt. Daarnaast zijn er nog talloze andere genen die hier invloed op hebben en die dus voor een deel ontkrachten dat wij – in het hier en nu – volledig controle op ons gewicht hebben. Terwijl we die verantwoordelijkheid wel degelijk voelen. “Dat is niet altijd eerlijk”, aldus Jessica.
Blue zones
“Is een gezond gewicht een voorwaarde voor geluk?”
Tijdens de workshop kwamen de ‘blue zones’ uitgebreid aan bod. Dit zijn bepaalde regio’s in de wereld waar mensen al sinds lang het oudst worden en tijdens hun leven het gelukkigste zouden zijn. Als je het dan toch hebt over dagelijks geluk, in combinatie met je levensstijl en gewicht, zouden we misschien veel van deze mensen kunnen leren? Of zijn we misschien al op de goede weg?
De ingrediënten voor dit levensgeluk waren grotendeels een plantaardig dieet. Je zou het ‘gezond eten’ kunnen noemen, maar wat hier de grootste overeenkomst was, was het ontbreken van bewerkt voedsel. Vrij basic en puur. Daarnaast hebben de mensen daar een actief en sociaal dagelijks leven, zonder grote stress of tijdsdruk. Geen van hun gewoontes had te maken met het managen van hun gewicht (niet in hun dieet en niet in een sportschoolabonnement), maar juist in de rol die zij speelden binnen hun community. Sociale contacten hebben, niet roken, veel buiten zijn en ‘s ochtends opstaan met een doel. Ook al is dat doel zo klein als het koffie drinken met de buurman, want de druk om te presenteren of deadlines te halen, zul je hier niet voelen.
“Als ik drie leuke dingen heb gedaan op een dag, zegt dat eigenlijk veel meer over wie ik ben en wat ik kan, dan als ik mijn gewicht goed onder controle heb”, vult een deelneemster aan. Iets wat we vaak allemaal verstandelijk wel weten, maar toch anders voelen. Dit met elkaar uitspreken en feitelijk onderbouwen, zorgde voor een waardevolle middag.
Hoe zwaar til jij eigenlijk aan je gewicht?
♥
Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.
Geef een reactie