Hoe leg je de lat lager?

Tijd om het eens te hebben over die welbekende, vaak torenhoge lat die we voor onszelf kunnen leggen. Je hebt allang door dat je zelf hiermee je grootste vijand bent en je zou het jezelf maar wat graag een beetje makkelijker willen maken. Maar er zit nergens een knop die je zomaar om kunt zetten. Hoe leg je die lat wat lager voor jezelf? Wat zijn de vragen die je jezelf hierbij kan stellen? En wanneer mag de lat wél hoger als het om je gezondheid gaat? 

Wanneer mag de lat lager?

Voel je je ongelukkig en ontevreden omdat dingen niet goed gaan óf omdat dingen niet gaan zoals je zelf had verwacht? Dat zijn twee heel verschillende dingen. Je eigen lat kan zorgen voor een hoge verwachting en dat hoeft niet erg te zijn, maar wat gebeurt er met je als je daar niet aan voldoet? Is jouw geluk, eigenwaarde en zelfs je gezondheid daarvan afhankelijk?

Het niet behalen van die verwachtingen kan teleurstelling en somberheid teweegbrengen. Het kan zelfs zorgen voor verminderde motivatie. Is het helpend om die lat daar te hebben liggen? Of zorgt het voor een cirkel waarin je er zelf maar niet beter uit lijkt te komen? Iets niet behalen is geen fijn gevoel en zorgt er misschien voor dat je minder vertrouwen hebt in jezelf en in je eigen kunnen. Tegelijkertijd ben jij de enige die kan bepalen waar die lat, en die verwachting, komt te liggen. Dus ook je eigen geloof in jezelf en de mate waarin je succes ervaart, heb je voor een deel zelf in de hand. Als je maar een beetje loslaat waar dat aan moet voldoen. Ja, makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk. 

Wat is het doel?

Wat is belangrijker? Is het belangrijk om aan die hoge lat te willen voldoen (en bij elke teleurstelling jezelf minder waard te voelen)? Of is het belangrijker – en nuttiger – om de lat iets lager te leggen en daardoor vertrouwen op te bouwen? Waardoor je uiteindelijk misschien hoger, verder en misschien zelfs gelukkiger uitkomt.

Nogmaals, lekker makkelijk praten. Het is logisch dat daar ontzettend veel gevoel bij komt kijken. Dit vraagt om serieus gesleutel aan je eigen overtuigingen. Geen gemakkelijke opgave en besef je ook dat dit niet alleen hoeft. Het is een fundamenteel proces om je leven hierin anders in te richten, maar je kan hier zelf een grotere rol in spelen dan je denkt. 

Prioriteiten

Oke, een voorbeeld. Voor verjaardagen, feestjes, cadeautjes en vakantieplannen kan ik nogal flink uitpakken. Tot overdrevens toe; niets is te gek en het kan altijd beter of mooier of perfecter. Het resultaat van die hoge lat? Ik wil mezelf steeds overtreffen en steeds leukere dingen bedenken. Daar kan ik mezelf soms in verliezen en hoe dichterbij dat feestelijke moment komt, hoe meer stress en slapeloosheid ik inmiddels heb. Ik durf wel te zeggen dat voor iets wat enkel ‘leuk’ hoeft te zijn, mijn eigen lat z’n doel totaal voorbij schiet. Typisch een geval dat je eigen lat je niet helpt en je misschien beter kan kijken naar wat echt belangrijk is? Het gewoon leuk hebben, bijvoorbeeld. Het is dan vaak al goed genoeg.

Hetzelfde geldt voor hobby’s die je uitoefent, waar je in eerste instantie gewoon ontspanning en plezier uit wil halen. Hetzelfde geldt voor het huishouden. Je wil lekker en schoon kunnen leven, maar als je er een dagtaak aan hebt om te voldoen aan je eigen standaard, waar leef je dan voor? En neem nou de verwachtingen die jij van anderen kan hebben, waardoor de spanningen tijdens samenwerkingen, of in vriendschappen en relaties, hoog op kunnen lopen. Zijn het de mensen die jou teleurstellen, of ben je teleurgesteld omdat ze niet aan jouw verwachtingen voldoen? Zou het anders uitpakken als die lat wat lager lag?

Voor mij is het ook vaak genoeg een zoektocht. Het belangrijkste is denk ik dat jouw lat je eigen prioriteiten dient. Is je gezondheid en je geluk erbij gebaat, of ga je daaraan voorbij? In dat geval mag je best een beetje bijsturen. En dan is lager niet zwakker of minder, maar juist sterk. 

Wanneer mag de lat hoger?

Die persoonlijke lat mag je natuurlijk best hebben, het is niet zo dat je je leven lang ‘lekker laag in moet zetten’, daar wordt denk ik ook niemand gelukkiger van. De belangrijkste voorwaarde is dat je eigen verwachtingen jou stimuleren. Dat die lat je verder helpt, ook als je dus wél lekker hoog in wilt zetten. 

Als het gaat om je lichamelijke en geestelijke gezondheid mag je de lat eigenlijk best hoog leggen. Voor de één betekent dat voldoende beweging inplannen, voor de ander betekent dat juist het opzeggen van je sportschoolabonnement. Een hogere lat stellen voor jezelf en je eigen gezondheid, kan ook betekenen dat je toch die extra afspraak maakt bij de huisarts, of met je behandelaar een extra uitdaging afspreekt voor deze week. Je voelt dat er misschien meer in zit, dat je er deze week meer uit kan halen. Die hogere lat kan ook zijn om dit jaar niet alleen mee te gaan zwemmen, maar daarna ook te blijven barbecueën als je dat eigenlijk heel graag wil. Misschien dat die verwachting van jezelf je juist veel op kan leveren en veel mooie zomeravonden kan bezorgen. 

Wees eerlijk

Waarom is jouw lat op een bepaalde plek? Voelt het veilig, of hou je vast aan bepaalde – hoge of lage – verwachtingen omdat dat comfortabel voelt? Zowel jezelf pushen als jezelf omlaag halen kan vertrouwd voelen en een beetje ‘bij je gaan horen’. Terwijl dat niet het beste voor je is en je er zelfs een beetje aan onderdoor kunt gaan. Is jouw lat belangrijk voor de verwachtingen die je hebt van jezelf, óf voor de verwachtingen die je denkt dat anderen van je hebben? Is jouw lat goed voor jouw gezondheid? Stimuleert het je om het beste om uit jezelf te halen? Of haal je hiermee enkel alle energie en motivatie uit jezelf?

De lat hoger leggen betekent dus niet enkel een stapje erbij dus. Het betekent niet dat je door moet gaan en nog beter moet presteren. Soms is een stapje terug doen veel moeilijker en veel enger, dan ligt jouw ‘hogere’ lat misschien daar? Wees eerlijk naar jezelf en doe jezelf niet tekort. En onthoud: experimenteren mag! Die lat kan je altijd weer ergens anders leggen.

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2021

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.