Ik ben bang voor ruzie

Ruzie. Het kan nog zo bij het leven horen, maar het is alles behalve leuk. Het kan nog zo gezond zijn, maar op het moment zelf ervaar ik vooral angst en paniek. Emoties die misschien tevens heel gezond zijn, maar echt niet prettig. De herinneringen en ervaringen die je hebt opgedaan met ruzies thuis of elders in je omgeving, kunnen er mede voor zorgen dat je het het liefst weg wil maken. Een hoofdstuk dat je niet in je leven wilt hebben en het liefst zo veel mogelijk vermijdt. Iets wat ook ik een lange tijd een prima oplossing vond, tot ik ontdekte dat die aanpak mij eigenlijk niet hielp. Hoe moet het dan wel? Goed ruzie maken?

Het voelde soms als een extra zintuig, een extra voelspriet die feilloos aanvoelde wanneer iemand geïrriteerd raakte. Hoe iemands stem klonk of hoe iemand de deur open deed. Uit al dit soort handelingen probeerde ik op te maken hoe de sfeer de was. Met als grote doel een mogelijke woede uitbarsting of ruzie te signaleren nog voor het daadwerkelijk zo ver kon komen. Zodat ik op tijd kon zorgen dat die confrontatie er nooit zou komen. Ruzie vond ik het ergste dat er was, in mijn hoofd was dat het teken dat alles misging. Alles was verpest, ik had alles fout gedaan en ik zou alleen achterblijven. Slechts een voetstamp was nodig om mij meteen die conclusie te laten trekken. Nee, ruzie mocht nooit gebeuren.

Ik wist ook totaal niet hoe ik daarmee om zou moeten gaan. Mijn eerste reactie was alleen maar om er alles aan te doen om het te laten stoppen, terwijl dat de situatie eigenlijk nooit ten goede kwam. Wegduiken, stil blijven en ja knikken; dat zou de boel wel sussen. Dat ik daarmee totaal aan mijzelf voorbij ging en mijzelf volledig wegcijferde merkte ik pas toen ik ouder werd.

Misschien lees je dit en denk je: dit gaat over mij! Die angst voor een escalatie. Angst voor ruzie en vooral de angst voor wat er daarna kan gebeuren. Ja, ruzie hoort erbij, maar tegelijkertijd hebben we allemaal in meer of mindere mate misschien wel ervaren dat ruzie ook kan leiden tot een breuk. Het kan leiden tot verliezen, afwijzing en vervolgens alleen achter blijven. Alles liever dan dat, dan liever nooit ruzie! Precies die overtuiging had ik ook.

Pas veel later kwam ik erachter dat ruzie maken ook echt een functie kon hebben. Een functie die eigenlijk over iets heel positiefs gaat en voor mij was het nodig om die positieve insteek meer te belichten. Een leven lang ruzie vermijden, dat ging mij niets opleveren en waarschijnlijk niet eens lukken ook. Hoe kon ik dan toch ruzie maken, toch die angsten onder ogen komen en dat zonder mijzelf te verstoppen?

Ook het voorkomen van ruzies ging mij niet de garantie geven dat mensen bij mij gingen blijven. Er zal altijd een deel zijn waar ik geen invloed op heb. Dus voor iets waar ik geen invloed op had, wilde ik toch mijzelf wegcijferen. Dus juist omdat het voor mij geen garantie was, zag ik het als een extra drijfveer om in het hier en nu, met de persoon om wie het nu gaat, op de meest gezonde manier ruzie te maken. Omdat ik uiteindelijk ook met mijzelf verder zal moeten. Niet weggedoken uit angst voor boosheid en afwijzing, maar rechtop en klaar om voor mijzelf op te komen. 

Het maakt uit

Persoonlijk denk ik dat het hoofdthema van ruzie maken is; dat het je uitmaakt. Het maakt je zo onwaarschijnlijk en verdomde veel uit, dat je je er ongelofelijk over op kunt winden en dingen doet die je normaal niet echt van jezelf gewend bent. Het doet iets met je. Deze persoon, deze actie, deze situatie doet iets met je en dat is waar je in eerste instantie zo veel emotie door voelt.

Wanneer er ruzie ontstaat is dat niet fijn en die sfeer kan echt kippenvel opleveren, maar buiten dat zijn er eigenlijk vooral twee mensen die iets heel erg belangrijk vinden. Dat ‘belangrijk vinden’ vind ik denk ik altijd nog beter dan onverschilligheid. Wanneer iets of iemand je niet meer uitmaakt, is er ook geen reden meer om ruzie te maken. Ruzie maken betekent dus eigenlijk: Het gaat hier even niet goed, maar we willen allebei dat het wél goed gaat! Die gedachte kan mij nog altijd helpen om tijdens (oké, soms pas erna) zo’n ruzie alles weer van bovenaf te bekijken en ook om mijn angsten te relativeren. Als iemand bij mij weg had gewild, had deze ruzie waarschijnlijk ook niet gehoeven. Het maakt dus uit, het is belangrijk. In ieder geval belangrijk genoeg om er ruzie over te maken.

Het moet eruit

Het vermijden zorgde er bij mij altijd voor dat ik het eigenlijk alleen maar uitstelde. Niets werd opgelost, niets werd uitgesproken, ik wilde er gewoon niets van weten en het al helemaal niet voelen. Dat uitstellen zorgde ervoor dat de confrontatie slechts verplaatst werd, maar ook dat er meer bij kon komen. Alle gevoelens, van beide kanten, werden opgekropt en één ding is zeker; daar is nog nooit iets minder vervelend van geworden. Er is ook nog nooit iets van weggegaan, dus hoe erg ik er ook tegenop zag, het eruit laten was altijd de enige manier om het toch een weg naar buiten te geven. Out in the open zijn er altijd meer mogelijkheden dan wanneer je het allemaal in moet slikken.

Dit moment, die doodenge confrontatie, kan ook een kans zijn. Een kans om vanuit jouw eigen ervaring en opvatting te vertellen waar je tegenaan loopt. Hoe jij dat aanpakt, hoe jij die ruzie vorm geeft, mag je natuurlijk zelf weten. Ik had zelf bijvoorbeeld een hekel aan het verheffen van mijn stem, dus besloot ik dat in mijn ruzie’s zo min mogelijk te doen. Je mag zelf uitproberen wat het beste werkt voor jou en hoe jij jezelf het beste duidelijk kunt maken. Op jouw manier kun jij, gelijkwaardig aan de ander, jouw probleem voorleggen. Hoe dichter je bij jezelf blijft, hoe meer die andere persoon doorheeft hoe jij iets ervaart. Namelijk, dat je wilt dat het beter wordt en dat je uiteindelijk allebei beter uit deze ruzie komt.

Veroordeel niemand, dus ook jezelf niet

Het lastige vond ik altijd dat, waar de ruzie ook over ging, ik het altijd op mijzelf betrok. Als ik iets deed wat de ander niet leuk vond, dacht ik dat ik als persoon niet leuk of niet goed genoeg was. Voor mij was dit één van de belangrijkste dingen om van elkaar te scheiden, hoe moeilijk dat gevoelsmatig ook kan zijn. Je leeft, je doet elke dag je best en voor een groot deel doe je misschien ook maar wat. Tenminste, ik wel. Het kan zijn dat je tussen al die dingen door soms iets doet dat een ander niet leuk vindt, kwetst of boos maakt. Hoe graag je het ook wil voorkomen, als je daar naar gaat leven gaat alle spontaniteit en vooral je eigen persoonlijkheid verdwijnen. Zie het als buitenspelen. Elke dag spreek je af met vriendjes en vriendinnetjes en lang niet altijd ging het goed. Iemand speelde vals, iemand speelde de baas, iemand gooide de bal op je hoofd, een schop in je gezicht bij het koppeltje duikelen.. Toch stond je elke avond na het eten weer voor elkaars deur. Want die vriendjes waren niet stom, wat ze deden was alleen een beetje stom.

Zo werkt het denk ik nog steeds. Iemands acties of woorden kunnen verkeerd zijn en leiden tot een ruzie, maar het staat bijna altijd los van de persoon. Dat geldt voor de ander en zeker ook voor jezelf. Toen ik mij dat echt besefte en belangrijk nog, echt geloofde, werd het ook veel makkelijker om de ruzies op te lossen. Ik hoefde niet te veranderen, want ik was oké. Wat ik heb gedaan of gezegd was niet zo fijn dus daar kan ik een aanpassing in maken of voortaan rekening mee houden. Dat is vaak veel beter te verwerken en te behappen.

Het kan helpen om daarin zo duidelijk mogelijk te zijn. Wat vind je niet leuk en hoe zou je het graag anders zien? Voor beide partijen kan het een hoop schelen als dat al duidelijk is, de oplossing is immers al in zicht. Hoewel ik ook weet dat dat lang niet altijd zo makkelijk gaat. Soms heb je even geen oplossing en ben je gewoon boos op elkaar. Ik geloof dat je dat ten alle tijden uit kunt spreken. Heb je nog even geen oplossing of weet je even niet hoe het zelf zou willen? Dat geeft niets, maar wees er open over. Zodra je wel weet hoe je het zou willen, weet je meteen dat die deur altijd open staat en kun je het er alsnog over hebben. Het is geen voorwaarde dat je alle oplossingen meteen moet hebben, je mag daar best samen even de tijd voor nemen. Het gaat immers om iets belangrijks.

Leerproces

Als je van kinds af aan niet zo goed hebt leren ruzie maken en het vooral angsten met zich mee heeft gebracht, betekent dat niet dat je dat nu niet alsnog kunt leren. Ruzie maken hoort erbij en is zelfs gezond. Hoe kun je dat dan op de beste manier doen? Zelf vind ik ruzie maken inmiddels een belangrijke sociale vaardigheid. Niet iets om lekker regelmatig te oefenen, maar als het zich voordoet hoeft het niet uit de weg. Het omgaan met boosheid en frustratie en vooral het onder woorden kunnen brengen van alles wat je op dat moment voelt en wilt. Het voor jezelf opkomen, juist nu je even recht tegenover elkaar staat. Het is oké om grenzen te stellen, te verschillen van mening en al die gevoelens te uiten. Dat is allemaal oké en daar hoeven geen consequenties aan te hangen. Jij bent namelijk ook nog steeds oké!

Het belangrijkste is denk ik dat ruzie niets hoeft te zeggen over de relatie die je hebt. Ja, het gaat even ergens fout. Er is even ruzie, maar tegelijkertijd kan er nog net zo veel liefde, vriendschap en verbondenheid zijn. Het is niet het één of het ander. Het kan in alle harmonie naast elkaar bestaan en er bestaat bijna geen fijner gevoel dan het na een ruzie weer bij te leggen. Er was even iets aan de hand, groot of klein, maar daarna is er weer alle ruimte om van elkaar te houden en elkaar te waarderen. Dat moment probeer ik zo veel mogelijk te vieren en van te genieten, want dat is ook de realiteit. 

Hoe ga jij om met ruzies?