Als jong meisje al kon ik moeilijk omgaan met stress en spanning. Door mijn omgeving, door school of omdat er juist iets leuks te gebeuren stond. Ik kon maar moeilijk tot ontspanning komen wat resulteerde in gespannen schouders, hoofdpijn, slecht slapen, darmproblemen, dromen of koud angstzweet. Ik was de hele dag gespannen. Altijd. Ten minste, voor mijn gevoel. En dat was doodvermoeiend.
Die spanning kon ik niet zo goed kwijtraken. Het enige wat werkte was diep in mijn eetgestoorde gedachtes duiken, om controle te vinden. Rust. Maar ook dat werkte steeds maar voor korte tijd. Echt ontspannen leerde ik pas tijdens de behandeling voor mijn eetstoornis. Ik heb het nodig, heel hard nodig, om me goed te blijven voelen in het leven. En toch kon ik het jarenlang helemaal niet zo goed.
Ontspanning niet zo goed kunnen vinden kan verschillende redenen hebben. Misschien gun je het jezelf niet om tot rust te komen of zit er diep van binnen een gedachten geworteld zoals ‘’Ontspannen is lui.” of ‘’Je moet zoveel mogelijk doen, om iets waard te zijn”. Hierdoor kun je maar moeilijk echt tot rust komen, omdat je het gevoel hebt dat het eigenlijk niet mag, dat je het niet waard bent of dat je iets stiekems, nutteloos aan het doen bent.
Een andere reden waardoor je niet goed kunt ontspannen kan zijn dat je last hebt van angst. Angst voor allerlei dingen, zoals school, meningen van anderen, je gezinssituatie, wachttijd voor je behandeling, nieuwe situaties of omdat je faalangst hebt op verschillende gebieden. Je bent misschien voor je gevoel continu gespannen, omdat je bang bent voor van alles en nog wat. Die angst kost veel energie en als je daar niet rustig van bij kunt komen door ontspanning te vinden, kan die angst steeds groter worden en kun je hem misschien ook steeds minder goed relativeren.
Andere redenen van niet goed kunnen ontspannen kunnen negatieve gedachtes zijn over jezelf of over wat anderen van je denken. Dit is gerelateerd aan angst voor afwijzing. Bang dat mensen iets van je denken. Of je bent veel bezig met dat je dingen niet goed doet, dat je lui bent of dat je rust, leuke dingen of ontspanning niet verdient. Je oordeelt heel snel over alles wat je zelf doet of hebt het gevoel dat anderen van alles vinden van hoe jij leeft. Je denkt heel zwart wit.
Kortom, er kan van alles schuil gaan achter de reden waarom jij zo gespannen bent. Het kan dan ook goed zijn om te onderzoeken wat jij voor oordelen en gedachtes hebt over ontspanning. Mag je het van jezelf? Waarom wel en waarom niet? Is het echt zo belangrijk wat anderen van je vinden? Waar ben je allemaal bang voor en hoe kun je die angst een beetje leren loslaten of relativeren? Misschien kun je er hulp bij gebruiken van een psycholoog.
Niet goed kunnen ontspannen kan verschillende uitwerkingen hebben. Sommige mensen wiebelen heel zenuwachtig, anderen raken erg op zichzelf. Sommige mensen worden juist heel druk of lachen alles weg. Weer andere mensen kunnen heel slecht slapen, zijn elke ochtend extreem vroeg wakker en komen dan niet meer in slaap. Anderen zijn juist aan het einde van de dag ontzettend moe en hebben wel tien uur slaap nodig, iedere nacht. Je reactie op stress is iets heel persoonlijks.
Angst kan ook betekenen dat je erg veel spierspanning hebt. Nekklachten, buikklachten of pijn in je rug kunnen daar gevolg van zijn. Je zit erg krampachtig en ontspant je spieren enkel als je slaapt. Dit kan je spieren stijf maken of vermoeid. Je kunt ook last hebben van zweet, als je snel gespannen raakt en moeilijk kunt ontspannen. Je hebt het snel warm en krijgt zweet plekken in je t-shirts. Of je hebt het juist koud en toch zweet je van de stress.
Langdurig last hebben van veel stress kan gevolgen hebben voor je geestelijke en lichamelijke gezondheid. Het kan zelfs invloed hebben op je weerstand. Het zorgt ervoor dat je last kunt krijgen van concentratieproblemen, vergeetachtigheid, vermoeidheid, overspannenheid en op een gegeven moment nog meer stress, omdat je er steeds minder goed mee om kunt gaan vanwege de opstapeling ervan.
De ene persoon is nu eenmaal sneller gespannen of gestresst dan een ander. Misschien word je wel nooit een ultra-relaxt persoon, maar je kunt wel dingen doen om wat meer te relaxen.
Genoeg over het hoe en waarom van spanning, over naar ontspanning en hoe je dit wat meer kunt creëren in je leven. Ontspanning is in ieder geval heel erg belangrijk om op adem te komen en het leven allemaal een beetje vol te houden en te overzien. Als je dat dus lastig kunt vinden, is het belangrijk daar doelbewust naar op zoek te gaan. Je hebt ontspanning nodig en je kunt ook leren beter te ontspannen.
Ontspanning kun je dus onderzoeken, door jezelf de vragen te stellen die ik hierboven al noemde. Als er een psychische oorzaak zit achter jouw stressfactor en er oordelen kleven aan ontspanning, is het goed om daar over te praten. Een hulpverlener kan je helpen de gedachtes die jij hebt over ontspannen op een rij te zetten en eventueel te ontkrachten zodat jij meer ruimte voelt om jezelf ontspanning te gunnen.
Daarnaast is het goed om ook gewoon te gaan DOEN. En daarmee bedoel ik; ontspannen. Zoek situaties op waarin jij je wel durft te ontspannen en creëer momenten waarop er gelegenheid voor is. Neem bijvoorbeeld genoeg tijd voor jezelf. Breng tijd alleen door of onderneem dingen in de natuur. Creëer momenten waarop jij eventueel tot rust zou kunnen komen. Situaties waarin jij durft adem te halen, zonder dat jij je daardoor meteen bezwaard voelt.
Dit kun je doen door een boswandeling, een avondwandeling op het strand, een momentje alleen op je kamer met je dagboek, een kop thee en een geur kaars. Of door een fijne film met je partner op de bank. Warm, met een dekentje om je heen.
Warmte helpt het lichaam om te ontspannen en daarom is dit ook een belangrijke tip die je kunt inzetten om tot lichamelijke ontspanning te komen. De sauna of een massage is een goede activiteit buiten de deur die je kan helpen ontspannen. Maar thuis kun je ook momenten creëren met warmte, die jou ‘loom’ of gewoon ontspannen maken. Zo kun je een warme kruik maken, een lekker deken pakken, een fluffy pyjama aandoen of de verwarming iets hoger zetten. Deze dingen kunnen je al op weg helpen naar ontspanning.
Andere middelen kunnen hem zitten in activiteiten die ontspanning kunnen opwekken. Een wandeling kan zorgen voor ontspanning, terwijl je je juist licht inspant. De natuur is een goede manier om rust te vinden. Wandelen kan je uiteindelijk helpen om lichamelijk en geestelijk wat meer rust te vinden. Maar ook boksen, een potje fanatiek tennissen of hardlopen kan je helpen op een gezonde manier te ontladen en daarna dus te ontspannen.
Je kunt ook juist kiezen voor hele relaxte activiteiten, zoals yoga, mindfulness of pilates. Dit soort activiteiten kunnen bij dragen aan meer bewustzijn, minder oordeel en mogelijk ook ontspanning. Je doet het niet met als doel; ontspanning, maar je creëert wel een situatie waarin ontspanning mogelijk is. Je kunt hier ook thuis oefeningen mee doen of op youtube video’s voor kijken.
Ademhaling is een belangrijke tip als het gaat om ontspannen. Met je ademhaling kun je veel meer dan zuurstof in en uit je lichaam vervoeren. Je kunt jezelf ermee kalmeren. Je adem kan veel zeggen over hoe jij je voelt, vooral als het gaat om spanning en ontspanning. Ademhalingsoefeningen zoals die bij mindfulness soms gegeven worden, kunnen heel waardevol zijn als je niet zo goed kunt ontspannen of juist snel in de stress schiet. Je kunt daarmee weer echt even terug komen in het hier & nu, in plaats van in de spanning, paniek, angst, gedachtes en stress.
Een goed gesprek of jezelf helemaal uiten in een kunstwerk of in je dagboek kan ook helpen om spanning kwijt te raken en ontspanning te vinden, daarna. Net als een potje flink huilen of je boosheid uiten door te slaan op je matras. Vergeet niet dat je er niet alleen voor staat en dat andere mensen je eventueel kunnen helpen ontspannen.
Ik heb inmiddels veel manieren geleerd om te ontspannen en voel me veel meer in balans. Als ik weer even uit balans ben, zoek ik bewust dingen op die mij helpen weer wat rust te vinden. Het blijft iets om op te letten, maar ik word er steeds beter in. Ik hoop jij ook.
Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2017.
Geef een reactie