Een beetje zenuwachtig bel ik aan bij de voordeur. Het was al een tijd geleden dat ik de uitnodiging voor de verjaardag had gekregen. Hoewel ik het heel leuk vond dat ik was uitgenodigd en zin had om lol te maken met m’n vrienden, voelde het ook een beetje raar. Ik worstelde in die tijd met een eetstoornis. Mag ik het dan wel leuk hebben? Zouden mensen dan niet een verkeerd beeld van me krijgen? Een stemmetje in mijn was luid en duidelijk: “Jij mag geen plezier hebben.”
Mijn eetstoornis heeft een aantal jaren geduurd en in die aantal jaar heeft het verschillende vormen aangenomen. Eten, niet eten, compenseren, eetbuien, overmatig sporten, helemaal niet bewegen, blij zijn met m’n eetstoornis, niet blij zijn met m’n eetstoornis, de eerste stapjes van herstel, gedeeltelijk herstel, terugval, open zijn, gesloten zijn, boos zijn en weglachen. Een wirwar aan verhalen en emoties waar ik nogal van in de war kon raken. Hoe konden dingen soms zo lijnrecht tegenover elkaar staan? Van het ene uiterste naar het andere uiterste. Ik vond het soms moeilijk om mezelf serieus te nemen, maar niks is zwart wit. Ook een eetstoornis niet. Alles even erg.
Waarom mag ik geen plezier hebben?
Als ik plezier zou hebben zouden mensen misschien denken dat het allemaal wel mee zou vallen. Als ik plezier zou hebben zouden mensen me niet serieus nemen. Als ik plezier zou hebben zouden mensen denken dat ik een aansteller was als het later niet meer ging. Als ik plezier zou hebben mocht ik het niet moeilijk hebben. Als ik plezier zou hebben mocht ik niet om hulp vragen. Als ik plezier zou hebben zou niemand naar me om kijken. Als ik plezier zou hebben zou dat betekenen dat ik een nep-eetstoornis had. Hoe kan je nou lol maken op een verjaardag als je een eetstoornis hebt? Waarom zou je in therapie gaan als het leven blijkbaar gewoon leuk kon zijn?
Deze gedachte gold niet alleen op verjaardagen, maar ook op de meest doodgewone dagen. Ik mocht geen plezier maken, ik mocht het niet gezellig hebben, ik mocht niet vrolijk zijn, want dan zou die eetstoornis helemaal nergens meer op slaan. Dan zouden mensen vast denken dat het allemaal wel weer goed met mij ging. Als ze dat dachten zouden ze misschien niet meer naar me omkijken. Ik kon het maar beter niet te leuk hebben en wat kon ik ontzettend goed in die rol opgaan. Zo goed dat ik zo’n dag helemaal voor mezelf, maar ook voor anderen, wist te verpesten.
Waarom mag ik wel plezier hebben?
Het is niet zo dat wanneer jij ergens last van hebt dat een constante staat van zijn is. Denk aan wanneer jij een verboden lijst zou hebben en daar toch iets van durft te eten. Was dat makkelijk? Is het nu vanzelfsprekend? Is de eetstoornis dan over? Nee toch? Het is inderdaad zo dat mensen soms lijken te denken: “Oh ze eet weer, het zal wel goed zijn” of “oh ze heeft een gezond gewicht, dus het zal wel goed zijn.” Dat kan heel lastig zijn, een eetstoornis gaat uiteindelijk helemaal niet over wat je eet, maar over wat er in je hoofd afspeelt. Een ander kan niet in jouw hoofd kijken, maar jij kan wel uiten wat er in jou omgaat. Ook als het wel echt goed ging en je last hebt van een terugval. Dat kan gebeuren, je hebt nog steeds recht op hulp. Praat met elkaar om zo meer begrip te creëren.
Waarom mag ik geen plezier hebben?
Het idee dat ik geen plezier mocht hebben heeft tijdje gespeeld. Toch waren er momenten dat ik wel mijn beste beentje voor probeerde te zetten. “Kom op Irene, laat je niet zo kennen, voor een ander is dat ook niet leuk.” Een ander, want ik was nog altijd meer bezig met hoe ik over kwam dan met wat ik zelf voelde. De spanning zat bij voorbaat al idioot hoog. Er hoefte maar dít te gebeuren en mijn zelfvertrouwen spatte in 100 stukjes uit elkaar. Ik kon heel erg snel op mijn teentjes getrapt zijn en had onwijs kort lontje. Als er dan eenmaal iets was voorgevallen dat mij kwetste dook ik meteen weer terug in die boze en verdrietige rol. “Zie je wel, jij mag het niet leuk hebben. Je bent ook helemaal niet leuk! Mensen nemen je niet serieus!” Ik vond het heel moeilijk om uit die rol te komen. Bang dat mensen me niet serieus zouden nemen. Bang dat ze me niet wilden begrijpen. Bang dat mijn gevoel er niet mocht zijn.
Waarom mag ik wel plezier hebben?
Ik wilde zo graag serieus genomen en begrepen worden. Ik verlangde naar liefde, een bepaalde aandacht, er gewoon mogen zijn zoals ik ben, maar mijn boze en verdrietige houding had soms het tegenovergestelde effect. Ik maakte het gevoel waarvan ik dacht dat het er niet mocht zijn zo groot, dat niemand er meer omheen kon. Zouden ze het dan zien? Zou ik er dan begrip voor krijgen? Vaak was het niet de uitkomst waar ik op gehoopt had. Ik duwde mensen van me weg. Hey, maar dat wilde ik niet?
Mag ik me dan niet rot voelen? Natuurlijk mag dat. Mensen hebben emoties, die zijn niet goed of slecht, maar je kan er wel op een constructieve of destructieve manier mee omgaan. Je terugtrekken en mensen van je wegduwen heeft meestal niet het gewenste effect. Je zou ook aan kunnen geven wat jij op dat moment even lastig vindt, zodat je het kan oplossen of van je af kan laten glijden en wel weer plezier mag hebben. Juist door samen plezier te maken schep je ook een band. Een band waarin je je ook af en toe rot mag voelen.
Waarom mag ik geen plezier hebben?
“Valt er wat te lachen dan?” Mijn eetstoornis was onverbiddelijk. “Plezier maken? Ga jij maar naar de sportschool of gewoon vroeg naar bed zodat je niet weer een eetbui hebt.” Los van dat ik het soms moeilijk vond om het mezelf te gunnen, was plezier maken ook niet nuttig in mijn ogen. Plezier maken, uitrusten, een dagje niks doen, het voelde verkeerd, niet nuttig. Had ik niet nog een huis om op te ruimen? Moest ik niet beter m’n best doen op school? Waarom waren anderen zo succesvol en was ik zo’n sukkel? Nooit goed genoeg. Ik moest zo veel zo goed doen van mezelf dat het resultaat vaak was dat ik verlamde en helemaal niks meer deed en juist in mijn eetstoornis vluchtte.
Waarom mag ik wel plezier hebben?
Plezier hebben is wel nuttig. Evenals rust nemen of een dagje niks doen. Zelf denk ik dat het belangrijkste in het leven is dat je je doorgaans goed voelt. Het leven is kort, maar het is het enige dat je hebt, dus maak er wat moois van. Natuurlijk kan een leuke baan, genoeg geld, een fijne studie, veel mogelijkheden, een complimentje hier en daar en al die dingen ook bijdragen aan je geluk, maar onthoudt dat het geen voorwaarde is om gelukkig te mogen zijn. Het leven is geen wedstrijd. Al voelt dat soms wel zo met de snelheid die het leven tegenwoordig heeft. Laat je niet gek maken door wat er allemaal om je heen gebeurt en focus op waar jij je goed bij voelt. Maak plezier, want het is zo goed voor je.
Als ik plezier zou hebben was dat goed voor mijn sociale contacten en eigenwaarde. Als ik plezier zou hebben maakt dat mij creatiever. Als ik plezier zou hebben maakt dat mijn levenslustig. Als ik plezier zou hebben zou dat een lichtpuntje kunnen zijn in een vervelende tijd. Als ik plezier zou hebben kan dat mijn herstel motiveren. Als ik plezier zou hebben zou ik me gewaardeerd voelen. Als ik plezier zou hebben zou niet alles over eten hoeven gaan. Als ik plezier zou hebben zou mijn leven meer zin hebben.
Als jij plezier zou hebben…?
Geef een reactie